martes, 14 de febrero de 2017

FERVENZA DE ZAMÁNS - SERRA DO GALIÑEIRO

 FERVENZA DE ZAMÁNS
RIO AMIAL
SERRA DO GALIÑEIRO
VIGO


Zamáns
     San Mamede de Zamáns é unha parroquia do concello de Vigo. 



     Limita coas parroquias de Beade, Bembrive, Valadares, Vincios e Cela. 


     Pertence ó arciprestado de Louriña. Segundo o IGE, no 2013, tiña 834 habitantes (413 homes e 421 mulleres).


Concello     
     Vigo
Poboación     
     834 hab. (2013)


 
Xeografía
     Ten 4 entidades de poboación, segundo o: Cidáns (184), A Igrexa (200), Marcosende (295) e Vilaverde (155). Os lugares (que xeralmente forman parte dalgunhas das entidades): Casal de Abade, As Lagoas, A Menda, Paredes e Vilariño.



     Atópase asentada entre a Serra do Galiñeiro e a Serra da Groba. 


     Nela atopamos os ríos Zamáns e o Amial, que se apresou, dando á presa de Zamáns que abastece a cidade de Vigo.


Patrimonio
     A igrexa parroquial data do 1770. Xunto ós hórreos, sobresaen as construcións relacionadas coa auga: fontes, lavadoiros e muíños, destacando a casa-muíño de Maquías.



     A parroquia acolle o campus das Lagoas-Marcosende, coñecido coma CUVI (Centro Universitario de Vigo), no que se localiza o Proxecto da Cidade Universitaria para a Universidade de Vigo do arquitecto catalán Enric Miralles.


Lugares de Zamáns
     Casal de Abade, Cidáns, A Igrexa, As Lagoas, Marcosende, A Menda, Paredes, Vilariño, Vilaverde



Serra do Galiñeiro

     A serra do Galiñeiro é unha cadea montañosa que atravesa os concellos pontevedreses de Vigo, Gondomar, O Porriño, Mos e Tui, en dirección NO - SL. 



     Acada a súa maior altura no monte Galiñeiro, con 711 metros, con cumio no concello de Gondomar. 


     Outros montes importantes son os vigueses Alba e O Cepudo e o tudense Aloia, constituído como parque natural.

MAPA

SÍGUENOS:
Facebook
Twitter
Pinterest
Google+
Instagram
YouTube
XOAN ARCO DA VELLA

lunes, 13 de febrero de 2017

SALIDA A GRAÑA - SERRA DO SUIDO

SALIDA A GRAÑA
SERRA DO SUIDO
DIA 18 DE MARZO



Hora: 10.00 

( Se ruega ser puntuales)
     El recorrido comienza en Covelo, capital del Concello.



Cruceiro de Covelo
      Frente a la Casa Consistorial , se encuentra el Cruceiro de finales del siglo XIX (1899), que bajo la avocación al Santísimo Cristo de los Afligidos, está considerado como uno de los mas bellos, artísticos y monumentales de Galicia Su artífice es el genial y célebre maestro cantero, José Cerviño ( Pepe da Pena ) al que también se debe , entre otras obras, el mundialmente conocido Cruceiro de Hio (1872) ,obra cumbre de la cantería gallega, en esta especialidad, (siglo XIX)


     El cruceiro de Covelo, cuenta además con una singularidad que lo hace único: Tiene en la base cuatro alegorías profanas: que representan la Industria , la Agricultura , las Artes y la Justicia , algo excepcional entre los 10.000 cruceiros, que se supone existen en la geografía gallega, donde todos, excepto este, Son netamente religiosos.


Playa fluvial de Maceira
      Emprendiendo de nuevo el camino, y a unos 4 Km . por carretera , nos encontramos con la parroquia de Maceira, donde entre otros atractivos podemos contemplar la Playa Fluvial ,“una de las más  importantes , natural y armoniosa de Galicia” en un paraje idílico y natural , que sirve de disfrute y esparcimiento, en la época estival a miles de visitantes ,tanto propios como forasteros.


     En este punto podemos organizarnos en los coches y dejarlos alli aparcados hasta el regreso


A Graña
     Continuamos ascendiendo y 12 Km de Maceira, en la falda de la impresionante Sierra del Suido, divisamos la parroquia de A Graña, que  es un legendario pueblo de comerciantes, desde tiempo inmemorial, de origen judeo-converso y está considerado como uno de los grupos diferenciados más importantes de la Península , que ha sobrevivido hasta nuestros días, con unos modos de vida y costumbres  diferenciados y ancestrales.. - Su origen parece estar “en los judíos expulsados por Dña. Isabel y don Fernando..” como reza un viejo documento de 1752. Allí en A Graña, visitamos la Casa Museo Leonides, un conjunto etnográfico, único, que consta de casa terrena, “eira” de “mallar” el centeno, y hórreo enteramente de piedra ,incluido el tejado..



      Es la vivienda más antigua que se conserva en la zona, de origen medieval y de una sola planta, donde las personas y animales tenían acceso por la misma puerta y convivían; ya que la cuadra del ganado se encuentra al lado de la cocina, al igual que en las pallozas. Hasta no hace muchos años esta vivienda, tenia la techumbre de paja “colmo”.


     Y tras hacer un recorrido por el pueblo... y visitar la taberna, donde podremos contemplar como las mujeres juegan a las cartas, junto a los hombres... y por supuesto tomar algo el que lo desee.



Chozo de Cernadas
     Emprendemos de nuevo el recorrido hasta lo alto de la Sierra del Suido uno de los parajes más agrestes y naturales de la comarca, conocida como “ Val de Tielas.”.. . y a unos 5 Km . de A Graña y ya en el Suido, podemos admirar los “Chozos' construcciones muy primitivas, de origen medieval, que servían de refugio a los pastores cuando subían con su ganado a estas montañas...


     Y de vuelta a Covelo por la carretera de Camposantos, San Salvador de Prado Godons...



Santuario de la Virgen de la Xestosa
      En la misma carretera, a unos 3 Km . , a la izquierda encontramos una desviación que nos indica a la Xestosa una ermita que por sus peculiaridades bien merece una visita, principalmente por enigmático sepulcro antropomorfo que se encuentra junto a la capilla y el naciente del río Tea en una de las altitudes mayores de la provincia ,con una vista panorámica que deleita los sentidos.


Aserradero de los Carranos
 Y ya desde aquí emprendemos el regreso, esta vez o haremos por otro itinerario, pasando por Camposancos, Prado... Godons... hasta llegar de nuevo a Maceira, donde visitamos el “Aserradero de los Carranos” conjunto etnográfico, recientemente rehabilitado, que muestra un aserradero con rueda hidráulica, donde además se puede contemplar todo el proceso que el agua se embalsa, canaletas piedra, maquinaria. y el proceso de la sierra de la madera.


Hora: 14.30
     Paremos a comer, estamos buscando un sitio que el coste sea razonable (informaremos a detalle)


“Pazo da Cruz”
      La ultima visita es a la Casa Museo “Pazo da Cruz” que se encuentra en A Hermida a poco más de un Km. de la capital del Concello. Esta Casa Museo (siglo XVII) es un fiel exponente de casa solariega gallega, ya que cuenta con todos los elementos propios.. En si misma representa un conjunto etnográfico de indudable valor histórico , pues se encuentra en su primitiva factura. Cuenta con portón con cruz y pináculos, “cuberto” patio empedrado con fuente y “pía” (agua en el interior privilegio del clero y la nobleza” casa grande con bodegas, cocina con suelo y paredes de piedra, horno también de piedra, “lareira” “parrumeira “alacenas”... casa pequeña (destinada a los caseros) , hórreo.. viñas , “eido”... todo ello rodeado sobre si mismo de un gran muro de piedra... El mobiliario rústico de la época y las mas de 5.000 piezas de valor etnográfico, convierten a esta Casa Museo ,en una de las colecciones mas importantes ,privadas, de Galicia y es “visita obligada” para los amantes de la historia y la etnográfica.


Hermida
      En La Hermida tambien podemos visitar la Capilla de San Pedro (1904) que en su interior atesora una imagen pétrea (talla en granito) de San Pedro , del siglo XII . Una joya del arte románico, procedente de la antigua ermita que se encontraba justo detrás de la actual capilla. Para visitar la capilla es necesario recoger la llave en el Bar Lemos.


     Al lado de la capilla, tambien se puede admirar, un cruceiro, que es réplica , a escala. del más antiguo que se conserva en Galicia , siglo XIV (.El original se encuentra en Melide ( A Coruña) Fue levantado por suscripción popular , impulsado por el Centro de Estudios de A Paradanta y O Condado.

 (El recorrido total de esta Ruta de los Museos es aproximadamente de 40 Km . y puede durar entre 3 y 4 horas) 


Organiza:
XOAN ARCO DA VELLA
CASA MUSEO PAZO DA CRUZ
Guias de la salida
MAXIMINO FERNÁNDEZ SESIN

XOAN ARCO DA VELLA
     El costo sera solamente la aportacion voluntaria en la visita a la Casa Museo y lo que cueste la comida para los que deseen comer con el grupo.

Para cualquier duda:
xoanarcodavella@gmail.com
Telf - WhatsAp.: 600590901


MAPA
XOAN ARCO DA VELLA

 

domingo, 12 de febrero de 2017

EIRA DO CAMPO - CORNEIRA - LEIRO

 EIRA DO CAMPO
CORNEIRA
LAMAS
LEIRO


Corneira
     Corneira é un lugar da parroquia de Lamas no concello ourensán de Leiro na comarca do Ribeiro. 



     Tiña 81 habitantes no ano 2011 segundo datos do INE e do IGE, dos cales 35 eran homes e 46 mulleres.


 Lamas
     Santa María de Lamas é unha parroquia do concello ourensán de Leiro, na comarca do Ribeiro. Segundo o IGE en 2010 tiña 193 habitantes (101 mulleres e 92 homes), distribuídos en 5 entidades de poboación, o que supón unha diminución en relación ao ano 1999 cando tiña 222 habitantes.



Xeografía
     Moi preto da igrexa románica de Santa María de Lamas, no lugar de Lamas, atópanse os fermosos montes de Pena Corneira, dende os que se ve case que media Galicia. E dende Pena Corneira vese tamén moi ben e moi cerca o fermoso pobo de San Xoán de Orega.



Patrimonio histórico

     A Igrexa de Santa María de Lamas está situada a 6 km do cruzamento de Leiro e a través dunha estrada local. Érguese nas proximidades do lugar que ocupou o castelo onde sufriu prisión Afonso VII. Tanto pola súa estrutura como polos seus motivos ornamentais, é unha mostra do románico rural galego. Ten unha nave e ábsida rectangulares, cuberta por bóveda de madeira. En cada un dos seus muros ábrense sinxelas portas románicas, sendo a máis notable a de poente, con volutas, capiteis e tímpano de características populares.



Lugares de Lamas
     O Casar, Corneira, Nogueira,  A Serra,  Valboa



Parroquias de Leiro
     Berán (San Breixo), Bieite (Santo Adrao), Gomariz (Santa María), Lamas (Santa María), Lebosende (San Miguel), Leiro (San Pedro), Orega (San Xoán), San Clodio (Santa María), Serantes (San Tomé)



Leiro
     Leiro é un concello da provincia de Ourense, pertencente á comarca do Ribeiro. Segundo o Padrón municipal de habitantes no 2015 tiña unha poboación de 1.630 habitantes, o que representa unha diminución constante respecto ós anos 2004, cando tiña 1.940 habitantes, e 2003, con 1.967.



Demografía
     Censo Total 1.675



Historia
     Xa no século VI, existía nestas terras unha próspera comunidade agrícola. En 928 os condes don Álvaro e Savita fundaron o mosteiro de San Clodio, cedido á Orde de San Bieito xunto con gando e terras nas marxes do río Avia.



     No século XIII incorporouse á Orde do Císter, época de máximo esplendor. No século XIX foi desocupado, coa desamortización de Mendizábal.



     Outras terras do concello foron administradas por Berán, Lamas, Serantes e Orega, condes de Ribadavia, e as terras de Gomariz pertencían ao mosteiro de Sobrado dos Monxes.



Patrimonio

     No concello atópase o mosteiro de San Clodio que se remonta ao século VI e que na actualidade converteuse nun hotel monumento de catro estrelas.



     A arquitectura románica aparece nas igrexas parroquiais de Santa María de Lamas, San Tomé de Serantes (cun baldaquino gótico no seu interior), Gomariz e Lebosende (con fachada gótica do século XVI).



     A igrexa de San Breixo de Berán é barroca, do século XVIII, con restos renacentistas e un escudo dos Sarmiento na fachada. A capela de San Pedro, en Leiro, é de mediados do século XVII.



Patrimonio natural
     Salienta Pena Corneira, un espazo declarado monumento natural, onde atopamos formacións rochosas senlleiras e un importante patrimonio natural.


MAPA

SÍGUENOS:
Facebook
Twitter
Pinterest
Google+
Instagram
YouTube
XOAN ARCO DA VELLA

jueves, 9 de febrero de 2017

CASA LEONIDES - A GRAÑA - COVELO

 CASA LEONIDES
A GRAÑA
COVELO


     A Casa-Museo de Leonides de A Graña amosa a vida cotía da Galicia labrega


     É Covelo concello que se alza en altas cotas da montaña pontevedresa, con lugares de gran beleza enmarcados pola paisaxe de lenda da Serra do Suído. Ademais de fauna e flora,estes cumios albergan construcións centenarias como os chozos e aldeas detidas no tempo, como A Graña, que conserva unha das edificacións máis antigas da bisbarra: a Casa-Museo Leonides, un espazo que pretende reflectir como vivían os habitantes da Graña, aos que se lles atribúe unha orixe xudeo-conversa. 


     O impulsor do proxecto, Maximino Fernández Sendín, presidente do Centro de Estudios da Paradanta e o Condado, abriu, para quen queira coñecela, unha antiga casa familiar que mostra no seu interior como era a vida cotiá da Galicia campesiña a través de útiles domésticos e agrarios. No exterior conta coa eira onde se mallaba o centeo, así como dous hórreos totalmente de pedra, incluída a cuberta.


     A Casa-Museo Leonides, que toma o nome dunha das súas últimas moradoras, avoa de Fernández Sendín, tería no seu estado primixenio o teito de colmo, ao igual que as pallozas tradicionais. A súa orixe remóntase -calcula o propietario- "uns cinco séculos atrás" e é a única da súa tipoloxía que se conserva na integridade nesta parroquia covelense. "Porque a casa está no barrio de Munxidoiro, topónimo que probablemente veña de munxir o gando. 


     Quizais a construción e os seus terreos estremeiros fosen unha granxa do convento de Melón ao cal pertencían estas terras", explica Fernández Sendín. Responde á tipoloxía de casa terrea cunha porta principal e pequenos ventanucos. 


     O interior está formado por un espazo único no que se encontra a lareira e o forno, arredor dos cales se despregan os elementos da vida cotiá: a gramalleira da que pendura o pote, escanos, mesas ou alzadeiras. 


     A estanza que ocupa na súa maior parte a planta baixa loce aínda o chan empedrado e vigas de madeira nun teito que apenas chega aos dous metros. 


     Á parte dedicada a corte accédese dende unha porta común da vivenda; isto é, a entrada ás cortes faise dende a cociña, que conserva na parede unha pía de pedra na que se botaba a comida aos animais.


     A proximidade do gando e mais o lume sempre aceso permitían manter unha temperatura media de 18 graos, mesmo durante os invernos máis duros. Por unhas escaleiras de pedra ascéndese ao único cuarto da casa, onde durmían ás veces ata doce membros do núcleo familiar. 


     O exterior ábrese a dúas eiras empedradas con dous hórreos tamén de pedra. "É curioso que os hórreos da Graña non teñen cruces -di Maximino Fernández, etnógrafo oriúndo da aldea e autor do libro A Graña y los grañudos-, só hai dous con este elemento e deberon de ser colocadas posteriormente. Probablemente debido á orixe xudeo-conversa dos habitantes, descendentes dos xudeus expulsados polos Reis Católicos que se refuxiaron nestas terras de montaña, nas que existen camiños de arrieiros que comunican con outros puntos de España e Portugal". 


     Buscando información para o seu estudo,o autor deu cun documento fundamental de 1752 localizado no Arquivo Diocesano de Tui que di "é tradición que os habitantes da Graña proceden dos xudeus expulsados por dona Isabel e por don Fernando".


     Os enseres son os de antano, as pezas do día a día da avoa Leonides. Pote, cafeteira, cuncas, bancos, escano, maseira, cama, berce, todo parado no tempo. A corte do gando segue igual. A casa-museo, que mostra como era a vida nesta aldea, pode visitarse pedindo a chave no bar da vila porque este é un museo para ser coñecido sen horario nin días establecidos. 


     Hai un libro de visitas no que o público pode asinar e deixar o seu comentario sobre esta casa de séculos. 


     O proxecto leva nove anos aberto ao público con este sistema. Sendín fixo realidade o vello aserto de "cultura para todos".


Sitio distinto
     A Casa Museo Leonides é un conxunto etnográfico único, dos que xa quedan poucos. Está situada nun lugar senlleiro como é A Graña: localización agreste, illada e enigmática, nunha das abas da impoñente Serra do Suído, que debeu conferir aos seus habitantes unha identidade propia dentro da mesma bisbarra do Condado-Paradanta, o mesmo que pasou cos vaqueiros de Asturias ou os pasiegos en Santander. 



     No libro A Graña y los grañudos. Estudio histórico-antropológico, Maximino Fernández Sendín apunta a posible ascendencia xudeo-conversa desta parroquia singular cuxa comunidade se constituíu como un gremio de comerciantes cun dialecto propio -o barallete- semellante ao doutros grupos gremiais de Ourense, como os afiadores ou paragueiros.


     Dende tempo inmemorial dedicáronse ao comercio, vendendo panos ou sal e percorrendo toda a xeografía, ademais de recalar en Brasil ou Venezuela. 


     Pénsase que na aldea se instalaron moitos sefarditas de Ribadavia fuxindo da persecución dos Reis Católicos. 


     "Os grañudos -explica Fernández Sendín- representan un dos grupos diferenciados máis importantes da península que conservaron moitos dos seus costumes ata os nosos días. 


    O seu espírito mercantil diferénciaos do resto dos pobos que os rodean, así como a súa idea de grupo e valores como o da familia".

MAPA

SÍGUENOS:
Facebook
Twitter
Pinterest
Google+
Instagram
YouTube
 Fuentes: Tere Gradín
Faro de Vigo
Maximino Fernández
XOAN ARCO DA VELLA