BRANDA DE ARIEIRO - LORDELO - SISTELO - ARCOS DE VALDEVEZ

 BRANDA DE ARIEIRO

LORDELO

SISTELO

ARCOS DE VALDEVEZ

  Brandas
     Brandas son zonas dos montes altos, onde o gado atopa pastos frescos polo verán.

     O veceiro (pastor que tiña a quenda) levaba o gado ao monte durante os meses de xuño a setembro.

     É un termo empregado nas montañas de Ourense (Serra do Xurés) e na parte Portuguesa (Serra do Gerês e Serra do Soajo).

     O mesmo que ocorre cos chozos do Suído galegos, nestas zonas os pastores necesitan de construcións de acubillo para o gado e para eles mesmos, polo que no norte de Portugal, especialmente das Serra do Gerês chámanlle brandas aos núcleos habitados temporarais de verán, cuxa orixe se insire nun proceso de transhumancia no que as poboacións se trasladan das súas aldeas de inverno para as zonas máis altas da serra, onde abundan pastos fértiles para alimentar o gado.

     As brandas son típicas do complexo sistema antigo da transhumanciada das Serras do Soajo e da Peneda-Gerês (e da serra do Xurés ourensá), hoxe integrado no Parque Nacional de Peneda-Gerês.

     A aldea onde a familia pasa o inverno chámase inverneira, localizada nun val, en zonas máis baixas.

     No fin do verán ou principio do outono, as persoas deixan as brandas e baixan á inverneira, onde permanecen até marzo, cando volven subir para as brandas para faceren as sementeiras do centeo e deixar o gado a pastar. Hoxe en día, nas poucas aldeas que manteñen a tradición, as persoas só levan os animais e algúns haberes, ao contrario de antigamente, cando levaban até a moblaxe.

     As brandas están formadas polos pastos, valados, curros, cortellos para gado e algunha choza de paredes e cuberta de cachotaría de granito (normalmente con sollado), para as persoas

VIDEO

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA

EIRA DE CASTRO - CASTRO - SAN AMARO

 EIRA DE CASTRO

CASTRO

SAN AMARO

San Amaro

      San Amaro é un municipio da provincia de Ourense en Galicia. 

     Pertence á Comarca de Carballino na provincia de Ourense

Demografía
      Poboación en 2006: 1355 persoas segundo o Padrón municipal de habitantes (1371 en 2004).

Parroquias
    Anllo (Santiago)
    Beariz (San Martiño)
    Eiras (Santa Ouxea)
    Grijoá2​
    Las (San Cibrao)
    Navío (San Fiz)
    Salamonde (Santa María)
    Home (San Fiz)

Templo budista
      En Ventoselo, nos arredores do núcleo de poboación principal abriuse en 2008 "Chu Sup Tsang", un dos templos budistas máis importantes de Europa. 

     A iniciativa aos poucos gañouse a confianza da poboación, e actualmente aspira a ser a primeira universidade budista de occidente.

Comarca do Carballiño
     A comarca do Carballiño é unha comarca galega situada na provincia de Ourense. Toma o nome da súa vila principal.

      Pertencen a ela os concellos de San Amaro, Beariz, Boborás, O Carballiño, San Cristovo de Cea, O Irixo, Maside, Piñor e Punxín.

Poboación
       No ano 2020 tiña 26.443 habitantes, deles 13.896 eran mulleres e 12.547 homes.

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA

LAGAR RUPESTRE VIÑA DO MONTE - LANTAÑO - PORTAS

 LAGAR RUPESTRE VIÑA DO MONTE

LANTAÑO

PORTAS

     Este lagar rupestre é o primeiro localizado en toda a comarca do Salnés e, probablemente, foi construído na Idade Media. Trátase dun lagar de pisado, é dicir, nel botábanse os acios que se viñan de vendimar para, mediante pisado, extraer o mosto.

      Este saía pola canle onde se poñía un bico de madeira, para que non escorregase pola pedra, e caía probablemente nun barcal de madeira. O máis habitual era que o mosto se baixase ata as adegas en pelellos que se enchían por inmersión no barcal.

      Os investigadores dan como época máis probable a Idade Media pero, a falta estudos como datacións radiocarbónicas, aínda non se pode descartar que sexan aínda máis antigos, por exemplo romanos.

         Na zona de Monterrei, seguida de Ribadavia, existe a maior concentración coñecida de lagares rupestres de Galicia, aínda que tamén se atopan algúns en Trives, Quiroga, As Neves, Ponteareas e Mondariz. Alí existen de pisado pero sobre todo de prensa, similares aos lagares de pedra que aínda se conservan, e incluso se utilizan, en moitas adegas familiares por toda Galicia.

       Este tipo de lagares rupestres téñense atopado tamén noutros lugares da Península Ibérica (Rioja, Douro…) e noutros lugares de Europa (Italia, Alsacia, Alemaña, Malta…) e Asia (Turquía, Palestina…). A súa existencia na Península Ibérica coincide coas actuais zonas vitivinícolas sendo máis frecuente atopalos sobre rochas graníticas.

        Actualmente pode vostede comprobar que non existen cultivos de vide na súa contorna inmediata, polo que tamén amosa os cambios no uso do solo que se produciron ao longo destes anos.

       A memoria destes cultivos quedou gardada nos topónimos que rodean este lugar con nomes tan suxestivos como Viña Nova ou Viña do Monte.

      Ao extraer o mosto e fermentalo separado do bagazo o máis probable é que o viño que se obtivera sería un clarete. Non se sabe con certeza cando se abandonaron este tipo de lagares, aínda que en Portugal se constatou o uso dalgún ata o 1700. Noutras rexións coma na actual Turquía séguense a usar na actualidade.

VIDEO

MAPA 

 

Fuente: Comunidades de Montes de Lantaño

XOAN ARCO DA VELLA

IGREXA DE SANTA COMBA DE TREVOEDO - SANTA COMBA DE TREVOEDO - MASIDE

 IGREXA DE SANTA COMBA

SANTA COMBA DE TREVOEDO

MASIDE

Santa Comba do Trevoedo
      Santa Comba do Trevoedo é unha parroquia do concello de Maside na comarca do Carballiño, na provincia de Ourense.

      Segundo o IGE en 2013 tiña 145 habitantes, deles 64 eran homes e 81 eran mulleres, o que supón unha diminución en relación ao ano 1999 cando tiña 172 habitantes.

Lugares de Santa Comba do Trevoedo
        Balteiro, A Carballeira, A Carrasca. O Pazo, A Pobanza, Santa Comba. O Trevoedo

Maside
      Maside é un concello da provincia de Ourense, pertence á comarca do Carballiño. 

      Segundo o IGE en 2014 tiña 2.906 habitantes (3.157 en 2003).

Situación
      O concello de Maside é bastante chao. Atópase entre a Serra do Faro e os Montes do Testeiro no oeste e a bacía do río Miño no suroeste, con alturas entre os 200 m e os 500 m coas alturas do Alto do Bolo (544 m), o Pico Piñeiro (443 m) e Amarante (430 m). 

     É de notar a presenza de mananciais de augas termais do parque da Rañoa.

       O territorio está cuberto por unha superficie forestal moi ampla e a superficie agrícola é moi fértil.

Historia
     Hai restos castrexos en Piñeiro, Maside e Listanco. Os romanos explotaron a arsenopirita no Puzo do Lago e talvez o ouro (de onde se pensa que se orixinou a lagoa actual).

      Na Idade Media Maside pertenceu ao Conde de Ribadavia e a parroquia de Garabás ostentou o título de "vila".

Patrimonio
      Pódense ver boas mostras do románico rural de carácter austero (século XIII) nas igrexas de Garabás, Santa Comba de Trevoedo, Santa María de Louredo e, especialmente na de San Tomé de Maside Vello, de fins do século XII. Da mesma época é a ponte de San Fiz sobre o río Barbantiño, construído probabelmente sobre un romano anterior.

       Entre as construcións civís destaca o hórreo de Listanco, o pazo de As condomas, do século XIII, e o pazo de Armeses, en Listanco, do século XIX. O reloxo do concello procede do mosteiro de Oseira.

Parroquias de Maside    
     Amarante (Santa María), Armeses (San Miguel), Garabás (San Pedro), O Lago (San Martiño), Louredo (Santa María), Maside (San Tomé), Piñeiro (San Xoán), Rañestres (San Mamede), Santa Comba do Trevoedo (Santa Comba)

Comarca do Carballiño
     A comarca do Carballiño é unha comarca galega situada na provincia de Ourense.

     Toma o nome da súa vila principal. Pertencen a ela os concellos de San Amaro, Beariz, Boborás, O Carballiño, San Cristovo de Cea, O Irixo, Maside, Piñor e Punxín.

Poboación
     No ano 2020 tiña 26.443 habitantes, deles 13.896 eran mulleres e 12.547 homes.

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA

IGREXA DE SANTA MARÍA DE VILELA - VILELA - PUNXÍN

 IGREXA DE SANTA MARÍA DE VILELA

VILELA

PUNXÍN

Vilela
      Santa María de Vilela é unha parroquia do concello de Punxín na comarca do Carballiño, na provincia de Ourense.

      Segundo o IGE en 2012 tiña 63 habitantes, deles 35 eran mulleres e 28 eran homes, o que supón unha diminución en relación ao ano 1999, cando tiña 88 habitantes.

Patrimonio
       Igrexa de Santa María de Vilela. De orixe románica, reformada no século XVIII, cunha soa nave e ábsida rectangular. Ten esculturas barrocas de San Pedro e dúas imaxes da Virxe das Dores e do Rosario, e un cáliz e un incensario de prata do século XVIII, deseñados por Piedra e Rañoi.

       Detrás do templo hai un cruceiro cun peto de ánimas no pé que conserva un capitel xónico.

Lugares de Vilela
       Barxelas, O Chao, Figueiroa, A Nogueira, A Vila

Punxín
      Punxín é un concello da provincia de Ourense, pertencente á comarca do Carballiño. 

        Segundo o padrón municipal, en 2014 tiña 749 habitantes (956 en 2003). O seu xentilicio é punxinés.

Xeografía
      O concello, de 17,1 km², abrangue seis parroquias. Está situado ao noroeste da provincia de Ourense, atravesado polo río Barbantiño.

Patrimonio
        Consérvanse restos de poboados castrexos no monte de San Trocado e no castro de San Cibrao de Las, no límite co concello de San Amaro.

        A igrexa de Vilela é de orixe románica, reformada no século XVIII, cunha soa nave e ábsida rectangular. Ten esculturas barrocas de San Pedro e dúas imaxes da Virxe das Dores e do Rosario, e un cáliz e un incensario de prata do século XVIII, deseñados por Piedra e Rañoi. Detrás do templo hai un cruceiro cun peto de ánimas no pé que conserva un capitel xónico.

       A igrexas de Ourantes é románica, do século XII. É dunha soa nave e ten un retablo churrigueresco.

      A igrexa de Punxín é do século XVII, e conserva restos góticos. No seu interior hai un sartego prerrománico, do século IX, atribuído a San Wintila. Ten unha custodia do século XVIII e unha cruz do XVII deseñada por Pescouber. No adro hai un cruceiro modernista.

       A igrexa de Freás é do século XVIII, co retablo maior rococó e esculturas barrocas da Virxe das Candeas, San Roque e a Virxe das Dores. Na fachada hai unha figura gótica da Virxe co Neno.

       A igrexa de Vilamoure é do século XVIII, e ten dúas obras  de pratería atribuídas ao abade Miguel Pérez.

      A igrexa de Barbantes é dos séculos XVIII e XIX, e no seu interior ten un retablo rococó con imaxes do barroco.
      O pazo de Punxín ten a súa orixe no século XII. En Freás está o pazo do Souto.  

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA