jueves, 13 de mayo de 2021

MÁMOA ALTAR DO SOL - ALPERÍZ - PARADA - LALÍN

MÁMOA ALTAR DO SOL

ALPERÍZ

PARADA 

LALÍN

Alperiz
     Alperiz é un lugar da parroquia de Parada, no concello pontevedrés de Lalín, na comarca do Deza.

     Segundo o INE, no 2008 tiña 50 habitantes (23 homes e 27 mulleres) o que supón unha diminución de 7 habitantes con respecto ao ano 2000.


Historia
      Alperiz foi parroquia ata o plan de arranxo da diocese lucense de 1890, cando foi suprimida e integrada na de Santa María de Parada. Con todo, en 2018 o goberno lalinés seguía a contar Alperiz como parroquia a nivel organizativo municipal, así como desde o punto de vista social, posuíndo deste xeito o seu correspondente alcalde de barrio.

Patrimonio
     O Altar do Sol é unha mámoa que se pode visitar. A capela-igrexa, edificada no século XIII, conserva a portada, varios canzorros e algúns elementos no interior.

 
Parada
      Santa María de Parada é unha parroquia que se localiza no concello de Lalín. 
 

      Segundo o IGE en 2013 tiña 76 habitantes (38 mulleres e 38 homes), distribuídos en 3 entidades de poboación, o que supón unha diminución en relación ao ano 1999 cando tiña 105 habitantes.

Historia
     Logo do arranxo parroquial da diocese de Lugo de 1890, que suprimiu a parroquia de San Pedro de Alperiz, esta incorporouse á parroquia de Parada.


Patrimonio
      O castro de Parada está acollido á defensa natural do río Arnego. Confórmase a partir dun recinto principal de forma ovalada cun sutil estrangulamento na zona oriental. O eixo de maior é o N-S, que mide 100 m ao interior e 135 m ao exterior. O eixo L-O ten 80 m no interior e 100 no exterior. Todo o recinto aparece defendido cun terraplén. Na zona occidental hai restos dun parapeto. A zona central da coroa está ocupada por un afloramento de rochas graníticas e xistosas, que levanta entre 3 m e 4 m, reducindo a superficie habitable. Cara ao SSL o terraplén é de maiores proporcións, cunha caída menos vertical que no resto do recinto. Aquí é onde se sitúa a entrada ao recinto principal pola simple interrupción do terraplén. Ao traspasar a entrada accédese a unha área deprimida, delimitada polos bordos do propio terraplén e pola caída sur do afloramento que ocupa o centro do recinto. Esta zona está invadida por cascallos e vexetación, polo que non se poden precisar máis as súas características construtivas.

     O regueiro do Ferro segue o curso dun río que levaba a antigas explotacións mineiras. A Ponte dos Cabalos sobre o río Arnego é unha ponte romana.

      A antiga igrexa da parroquia (xa desaparecida), mencionada como Parada de Felis, foi unha doazón feita a Carboeiro no ano 928 e estaba construída na cima do castro. No 1750 foi construída a actual igrexa.


Lugares de Parada
     Alperiz, A Eirixe, Parada


Comarca de Deza
       A comarca de Deza é unha comarca da provincia de Pontevedra e a súa capital é Lalín. Pertencen a ela os concellos de Agolada, Dozón, Lalín, Rodeiro, Silleda e Vila de Cruces. A súa poboación é de máis de 40.000 habitantes. O Deza coincide coa antiga comarca de País do Deza, isto é, as xurisdicións de Deza, Camba, Dozón, Trasdeza, Carbia e Valquireza.

Situación
     A comarca de Deza ven coincidir co centro xeográfico de Galicia. Limita ao norte coas comarcas de Santiago, Arzúa e Terra de Melide, ao sur coa do Carballiño, ao leste coas de Ulloa e Chantada e ao oeste con Tabeirós-Terra de Montes.  
 

MAPA 

 

SÍGUENOS:

Facebook
Twitter
Pinterest
Google+
Instagram
YouTube

 

XOAN ARCO DA VELLA


PONTELLA NA CHAN - A CHAN - CARBALLEDO - CERDEDO COTOBADE

 PONTELLA NA CHAN

A CHAN

CARBALLEDO

CERDEDO COTOBADE

 Carballedo
     San Miguel de Carballedo é unha parroquia que se localiza no concello pontevedrés de Cerdedo-Cotobade.

     Segundo o IGE en 2011 tiña 329 habitantes (143 homes e 186 mulleres), o que supón unha diminución respecto do ano 1999 cando tiña 350 habitantes. Dos 14 lugares da parroquia, 11 están habitados.

     O topónimo fai referencia á abundancia de carballos na zona.


Patrimonio
     No Castro da Cruz atopouse un pendente de ouro, e preto do poboado atopáronse restos dunha vila romana. No lugar da Braña está situado o pazo da Braña, do século XVIII. No lugar do Campo da Poza, ao pé do monte Coirego, está o Observatorio astronómico de Cotobade.

Lugares de Carballedo
     A Asperiña, O Berberote, A Braña, A Chan, O Comareiro, A Cuqueira, Doade, A Igrexa, A Lomba, Paraños, Pazos, Silvela, Sión, Trabazo

Río Almofrei
     O río Almofrei é un pequeno río galego que flúe na provincia de Pontevedra.


     É afluente, pola beira esquerda, do río Lérez e a súa lonxitude é de aproximadamente 26 km, o que o converten no máis longo dos seus tributarios.


Étimo

     A denominación do río está vinculada ao lugar e parroquia de Almofrei (Cerdedo-Cotobade), que bañan as súas augas, de xeito que ben expresado o seu nome sería "río de Almofrei", o que é bastante característico na denominación de numerosos ríos menores.


     Á súa vez o nome da parroquia é de orixe xermánica dun posesor, seguramente altomedieval, con nome gótico latinizado, Ermaufredus, que polo xenitivo, Ermaufredi, pasou por evolución ao galego Almofrei.   


     Outros autores falan dunha orixe árabe da palabra, que conservaría en galego o significado de funda na que se leva a cama de viaxe.

Descrición
     O Almofrei nace preto do lugar de Fraguas, na freguesía de Santiago de Caroi, dentro do concello de Cerdedo-Cotobade, por debaixo do monte Seixo, que está xa no municipio da Lama, a uns 671 msnm.

Percorrido
     Logo do seu nacemento e ao longo do seu curso atravesa outras das freguesías de Cerdedo-Cotobade: Corredoira, Loureiro, Carballedo, Rebordelo, Borela e Almofrei, que é a que lle empresta o seu nome ao río.
 

     Pouco despois de pasar por esta, entra na parroquia de Bora, xa do concello de Pontevedra, para moi logo desaugar no río Lérez á altura do lugar de Ponte Bora. O sentido xeral do percurso do río é de NO a SE.

Afluentes
     Os afluentes do Almofrei son pequenos regatos de escaso desenvolvemento lonxitudinal. Pola dereita salientan o rego da Pereira, o rego de Chan das Latas e o rego do Pego. Pola esquerda, o rego de Borela, no curso medio xa, é o máis importante.


Réxime hídrico

     O Almofrei é un típico río de réxime hídrico pluvial de tipo oceánico, coas características da súa conca, que segundo a altura recolle anualmente entre 1.500 mm e máis de 2.000 mm. A súa bacía esténdese sobre 77,5 km² e o seu caudal medio é de 3,58 m³/s.

Intervención humana
     Ó longo do seu percorrido hai un bo numero de muíños, un batán, e praias e piscinas fluviais. 

MAPA

 

SÍGUENOS:

Facebook
Twitter
Pinterest
Google+
Instagram
YouTube

XOAN ARCO DA VELLA


PETO DE VILARIÑO - VILARIÑO - MEAÑO

 PETO DE VILARIÑO

VILARIÑO

MEAÑO

  Petos de Ánimas
     Os petos de ánimas son unha das manifestacións materiais do culto aos mortos, da devoción das ánimas; non deixa de falarnos das ideas moi profundas na mentalidad galega sobre a vida e a morte.


     Afirman os historiadores e etnógrafos que o peto de ánimas xorde despois do século XVI, na situación político-relixiosa da Contrarreforma, é entón cando aparece a idea do Purgatorio.


Segundo Castelao:
     "A nova devoción suprímeo a idea de castigo eterno".

     A mediados do século XVII, Galicia xa deixara de pensar no Inferno para que se entregue de cheo a idea do Purgatorio, do que os seus mortos queridos podían salvarse a forza de oracións e boas obras.

     A finalidade destes elementos populares é a de ofrecer ofrendas de todo tipo (flores, cera, patacas, millo, pan, aceite ...), ás ánimas que non atopan descanso no Purgatorio, para que alcancen a felicidade no Ceo; unha vez liberadas intercederán por quen fixo a ofrenda, e daban diñeiro para que o cura administráseo e dixese misas polos defuntos.


     Os retablos das ánimas, os petos en que se pide a esmola durante a misa e as obras de cantería son manifestacións de culto ás ánimas.


     O estilo artístico , de cantería defínese como "popular"; os devotos coñecían perfectamente as formas e cores que querían e non lle pedían ao canteiro artesano outra cousa que facer a obra encargada coa súa mellor habilidade.


     Os petos unen arquitectura e escultura, e a súa estrutura divídese en tres partes:

- Infraestructura arquitectónica básica.
- Unha cavidad que similar a unha capillita que ocupa o eixe central e superior (buqueira).
- Unha cavidad case sempre na base da capillita, tapada cunha lámina de ferro e un buraco para meter as ofrendas (Alxibeira).

MAPA

 

SÍGUENOS:

Facebook
Twitter
Pinterest
Google+
Instagram
YouTube

XOAN ARCO DA VELLA

 

miércoles, 12 de mayo de 2021

IGREXA DE SANTA MARÍA DE SOBRADO DO BISPO - SOBRADO DO BISPO - BARBADÁS

  IGREXA DE SANTA MARÍA

 SOBRADO DO BISPO

BARBADÁS


 IGREXA DE SANTA MARÍA DE SOBRADO DO BISPO
     Templo de orixe románica do século XIII

     Pequena igrexa rural. No seu exterior destacan os grandes contrafortes e as ménsulas decorativas do tellado.

     Apréciase un estilo gótico na portada lateral, con arco apuntado de transición ao gótico coroado por unha arquivolta e bólas.


     No seu interior destaca o precioso retablo de orixe barroca que foi construido como consecuencia dunha reedificación do século XVII.


Barbadás
     Barbadás é un concello da provincia de Ourense, pertencente a comarca de Ourense.

     Segundo o IGE en 2016 tiña 10 638 habitantes (10463 en 2015, 8426 no 2006, 7939 no 2005, 7597 no 2004, 7193 no 2003).O seu xentilicio é barbadés ou barbalatense.

Xeografía
     O concello, de 30,33 km², abrangue 6 parroquias. Limita ao norte con Ourense. O seu principal núcleo é A Valenzá, vila dormitorio de Ourense.

     Cara ao norte está o río Miño, ao que se dirixe o río Barbaña, principal curso fluvial do concello. As zonas máis montañosas están cara ao suroeste, acadando os 600 m no Alto do Castro.


Patrimonio
     A igrexa de Santa María de Sobrado do Bispo é un templo de orixe románica. No exterior ten grandes contrafortes e ménsulas no tellado. Na portada lateral ten un arco apuntado de transición ao gótico, coroado por unha arquivolta de bólas. No interior hai un retablo barroco. Nesta mesma parroquia está a capela de San Xoán, de estilo neogótico.

     A igrexa de San Martiño de Loiro foi construída en 1110 e modificada posteriormente. Da primeira etapa conserva o arco triunfal cunha ventá sobre a ábsida románica. Ten dúas portas laterais, e na fachada principal unha porta con arquivoltas e tres mediacanas rodeando o tímpano, que ten unha ventá e dúas figuras humanas rodeando unha cruz. Sobre ela hai unha cornixa perlada sostida por arcos adornados con figuras humanas, mitolóxicas, animais, vexetais e xeométricas. Na cuberta da nave hai unha cruz, e no testeiro da ábsida un Agnus Dei.

     A ermida de San Bieito, na Cova do Lobo, é un pequeno templo, onde se celebra unha romaría.

     A igrexa de San Bernabeu da Valenzá construíuse en 1576, trala epidemia que asolagou a zona entre 1569 e 1571. Ten unha capela pegada, mandada construír en 1584 polo capitán Tomé Rodríguez Punxín, retornado das Indias.

     A igrexa de San Lourenzo de Piñor é do século XVI. A fachada está flanqueada nas esquinas por dúas pilastras que soportan un frontón partido por un fornelo coa imaxe de San Lourenzo. A porta de acceso está coroada por un deseño renacentista, e o acceso ao templo faise mediante unha grande escalinata barroca. O campanario está coroado cunha balaustrada.

     O pazo de Bentraces foi construído no século XV como residencia episcopal do mosteiro de Celanova. A familia portuguesa Soarez Tanxil transformouno en casa señorial. Da primeira época consérvase a área que une as tres edificacións actuais.

     O pazo de Piñor é do século XVI, ampliado posteriormente cunha solaina con ampla balaustrada barroca. Ten dúas edificacións anexas de dúas alturas, a máis moderna de planta rectangular. Dispón dunha capela próxima o edificio. A leira está rodeada por un muro de pedra.

     A capela de San Amaro, en Barbadás, ten un peto de ánimas.

Parroquias de Barbadás     
     Barbadás (San Xoán), Bentraces (San Xoán), Loiro (San Martiño), Piñor (San Lourenzo), Sobrado do Bispo (Santa María), A Valenzá (San Bernabeu)  

MAPA 

 

SÍGUENOS:

Facebook
Twitter
Pinterest
Google+
Instagram
YouTube

XOAN ARCO DA VELLA