sábado, 9 de mayo de 2020

PONTELLA DE OS MUIÑOS - REGATO DE PORTIÑO ESURO - OS MUIÑOS - A GRAÑA - COVELO

 PONTELLA DE OS MUIÑOS
REGATO DE PORTIÑO ESCURO
OS MUIÑOS
A GRAÑA 
COVELO


A Graña
     San Bernabeu da Graña é unha parroquia que se localiza no norte do concello de Covelo na comarca da Paradanta. 



     Segundo o padrón municipal de 2004 tiña 260 habitantes (135 mulleres e 125 homes), distribuídos en 7 entidades de poboación, o que supón unha diminución en relación ao ano 1999 cando tiña 288 habitantes. 


     Segundo o IGE, no 2014 a súa poboación descendera ata os 135 habitantes, sendo 68 homes e 67 mulleres.


Topónimo
      O topónimo, ó igual que noutros lugares co nome da Graña, posiblemente fai mención a unha antiga explotación gandeira ou agrícola rexida por un monxe labrego ou mestre.



    Os vendedores ambulantes da parroquia falaban a xerga coñecida como barallete dos grañudos.


Lugares da Graña
     A Carreira, O Eido Fernández, O Eido Gonzalo, O Monxidoiro, Os Muíños, A Porteliña do Campo, Rebordechán, Salcedo, Seiscendóns, Vista Alegre


Covelo
     Covelo é un concello da provincia de Pontevedra, pertence á comarca da Paradanta. Segundo o IGE no 2014 tiña 2719 habitantes. O seu xentilicio é «covelense».



     Limita cos concellos de Avión e Melón (na provincia de Ourense), A Cañiza, Mondariz e Fornelos de Montes.


Patrimonio
     Conta cun foxo de lobo restaurado en 2013 na parroquia de Campo, con dous funís de entrada e unha profundidade de dous metros.



      Na Serra do Suído atópanse os singulares chozos.


Parroquias de Covelo    
     Barcia de Mera (San Martiño), Campo (Santa María), Casteláns (Santo Estevo), Covelo (Santa Mariña), Fofe (San Miguel), Godóns (Santa María), A Graña (San Bernabeu), A Lamosa (San Bartolomeu), Maceira (San Salvador), Paraños (Santa María), O Piñeiro (San Xoán), Prado (San Salvador), Prado de Canda (Santiago), Santiago de Covelo (Santiago)


Comarca da Paradanta
      A comarca da Paradanta é unha comarca galega situada na provincia de Pontevedra. A ela pertencen os concellos de Arbo, A Cañiza (a súa capital), Covelo e Crecente. 



     Limita ao norte coas comarcas de Vigo e do Ribeiro, ao leste con esta última e coa de Terra de Celanova, ao sur con Portugal e ao oeste coa do Condado. 


     Ocupa unha extensión de 333,3 quilómetros cadrados e contaba cunha poboación de 13.226 habitantes no ano 2014. 

MAPA


SÍGUENOS:
Facebook
Twitter
Pinterest
Google+
Instagram
YouTube
XOAN ARCO DA VELLA

viernes, 8 de mayo de 2020

IRMÁNS TOUZA, AS GALEGAS QUE SALVARON CENTOS DE XUDEOS

 AS IRMÁS TOUZA
RIBADAVIA


As tres irmás Touza

Irmás Touza: 
     As tres galegas que salvaron centos de xudeus dos nazis

     Poucos coñecen a historia de Lola, Amparo e Julia Touza Domínguez, tres irmás que, dende Ribadavia - Ourense, teceron unha rede de fuga para os xudeus que escapaban do Holocausto nazi.


Estación de Ribadavia e a súa cantina

     Todos coñecemos a historia de Oskar Schindler, un empresario alemán e membro do Partido Nazi, que salvou a vida de máis de mil xudeus empregándos como traballadores nas súas fábricas. Pero poucos coñecen a historia de Lola, Amparo e Julia Touza Domínguez, tres irmás que, dende Ribadavia, un pequeno pobo galego, teceron unha rede de fuga para os xudeus que escapaban do Holocausto nazi. 



    Esta é a historia da "Lista de Schindler" galega, unha historia esquecida durante máis de 60 anos.

Cantina das irmás Touza

     Todo comezaba no ano 1941, ao abrigo dunha pequena tenda que as tres irmás rexentaban na estación de tren de Ribadavia, a uns vinte quilómetros da fronteira con Portugal. Un día as irmás atopáronse cun home que estivo durante horas nun banco da estación. Lola achégase ao forasteiro a ofrecerlle a súa axuda e este cóntalle que é xudeu e que está escapando do inferno.

     Así se iniciaba unha rede clandestina que arrincaba nos Pirineos, remataba á outra beira do Río Miño, en Portugal, e que converteu a Ribadavia nun dos epicentros mundiais de axuda aos xudeus.

     Entre os pasaxeiros da liña Hendaya-Vigo atopábanse moitos xudeus que fuxían dos nazis, cruzando a fronteira francesa cara a España, co obxectivo de chegar a Portugal para partir rumbo a Estados Unidos ou Sudamérica.


A ruta de escape

     Cando comenzou ás presas a voz de que tres irmás de Ribadavia axudaban aos seus a cruzar a fronteira con Portugal, os xudeus viaxaban a España cun destino claro: Preguntar por "A Nai" nome en clave de Lola Touza. Unha vez localizada na estación, esta escondíaos na súa tenda (na que había un zulo excavado na terra) ou no sótano da súa casa, ata que fose seguro atravesae a fronteira e chegar a Portugal.

     Pero, ademais das irmás, outros heroes axudaron a levar esta gesta a bo porto, dous taxistas, Xosé Rocha e Javier Míguez, un emigrante retornado, Ricardo Pérez, que facía de intérprete, e o barqueiro que lles axudaba a cruzaba o Río Miño, Ramón Estévez.

     A historia permaneceu oculta ata que, en 1964, un vello xudeu de Nova York quixo saber que fora daquela muller que unha noite sen lúa axudoulle a cruzar a fronteira cara á liberdade. A investigación chegou ás mans do escritor Antón Patiño, que xurou non contar a historia ata que as tres irmás falecesen.



Heinrich Himmler, líder da Gestapo

Máis de 500 xudeus salvados
     Estímase que as irmás salvaron a máis de 500 xudeus entre os anos 1941 e 1945 e que a temida Policía Secreta Nazi, a Gestapo, visitou en máis dunha ocasión o pobo de Ribadavia preguntando por "A Nai". Nunca chegaron a saber quen era.


     En setembro de 2008, o Concello de Ribadavia instalaba unha placa en homenaxe no que unha vez foi o seu domicilio natal: "Ás tres irmás Lola, Amparo e Julia Touza. Loitadoras pola Liberdade".

     Ese mesmo ano, o Centro Peres pola Paz plantou en Jerusalén unha árbore, co nome de Lola Touza, que recorda a sua labor.

     Desde entón, a familia espera que se lles outorgue o título de Xustas entre as Nacións, o máximo recoñecemento oficial que outorga o Estado de Israel que, ata o día de hoxe, só seis españois ostentan.

     "Para que se lles conceda este título débense cumprir tres requisitos: que salven a un xudeu, que o fixeran arriscando as súas vidas e que se levara a cabo de forma desinteresada. Elas cúmprenos todos",

     O Servizo Secreto Británico contaba con infraestructura en Galicia, debido á importancia desta comunidade no comercio de Wolframio, e seguían de cerca aos alemáns. O MI5 anunciou que no futuro desclasificara material confidencial da guerra, polo que é posible que nos documentos desclasificados apareza "A Lista de Lola", e poder coñecer o número exacto de xudeus aos que axudaron.

     Lola Touza morría en 1966 na súa casa de Ribadavia por mor dun fallo cardíaco producido por un derrame cerebral. "Tiña o corazón demasiado grande"


MAPA


SÍGUENOS:
Facebook
Twitter
Pinterest
Google+
Instagram
YouTube

 XOAN ARCO DA VELLA
 Fuentes: EL ESPAÑOL QINCEMIL
Iván Fernández Amil

www.é.foursquare.com
blog:galiciasolidaria.
www. mirfaces.com
 www.elmundo.és
www.peru.com

PORTOMARTIÑO DE ARRIBA - XESTA - A LAMA

 PORTOMARTIÑO DE ARRIBA
XESTA
A LAMA


     San Bartolomeu de Xesta é unha parroquia que se localiza no concello da Lama. 


     Segundo o padrón municipal de 2004 tiña 349 habitantes (188 mulleres e 161 homes), distribuídos en 9 entidades de poboación, o que supón un aumento en relación ao ano 2004 cando tiña 300 habitantes.


Lugares de Xesta
     O Aredo, As Barreiras, Campelo, A Grifa, Liñares, O Outeiro, Pigarzos, Portomartiño, Xesta



A Lama
     A Lama é un concello da provincia de Pontevedra, pertencente á comarca de Pontevedra.



     Segundo o IGE en 2016 tiña 2587 habitantes. Padrón municipal de 2003: 2957 habitantes. O seu xentilicio  é lamense.



Xeografía
     O concello, de 117,76 km², está situado na serra do Suído, no leste da provincia de Pontevedra, a uns 25 km da capital provincial. Limita ao norte con Beariz (provincia de Ourense), Forcarei e Cerdedo-Cotobade, ao sur con Fornelos de Montes, ao leste con Avión e con Beariz (ambos os dous na provincia de Ourense) e ao oeste con Ponte Caldelas e con Cerdedo-Cotobade.



Comunicacións
     A principal vía de comunicación é a PO-255 (que comunica con Ponte Caldelas e que permite chegar a Pontevedra e a PO-235 que une o concello con Carballedo, capital do municipio de Cerdedo-Cotobade.



Demografía
     A pirámide poboacional é a dun concello rural galego. É dicir, a poboación é avellentada. Pero recentes campañas municipais para atraer residentes ao termo municipal, conseguiron manter o censo.



     De todas as maneiras, segue sendo inferior ao censo de 1995 (cando vivían 3.517 veciños).



     A poboación do municipio está bastante diseminada nas 10 parroquias do concello. Mais a parroquia capital é con notoriedade, a máis poboada.



Historia
     Consérvanse restos arqueolóxicos das culturas megalíticas, como as mámoas de Portela da Cruz, O Seixo, O Suído, e Antas. Da idade de bronce atopouse na Lama unha espada de tipo argárico de hai 3500 anos, e en Verducido e no castro de Gaxate varias hachas de bronce.



     Desta idade son os gravados rupestres en Chan do Campo, Outeiro Seixiño, Val do Gato, e Laxa das Puzas (Verducido). Hai tres castros identificados: o monte do Castro en Gaxate, o monte do Castro na Lama, e o castro de Xende.



     Na época medieval a zona norte foi colonizada polos monxes do mosteiro da Armenteira a partir do século XV, e o resto pertencía aos señores de Soutomaior, que contaban cunha fortaleza en Fornelos.



     Nos séculos XVII e XVIII aumentou a poboación e a gandería pola introdución do millo, e a pataca procedentes de América. Coas mudanzas que implicaron na agricultura, comezou a desaparecer a emigración a Castela dos temporeiros para a sega do trigo en verán, e aumenta a construción de camiños, igrexas, pazos e pontes. Desta época son as pontes de Verducido sobre o río Parada, a do antigo camiño de Ribadavia a Pontevedra e o de Liñares.



     A emigración a América dos séculos XIX e XX fixo posible a compra das terras aos nobres e a construción de edificacións educativas e centros de beneficencia.



     En 1998 inaugurouse o centro penitenciario da Lama.
 


Turismo
     A Lama conta coa ruta homologada de sendeirismo PR-G 135 "Roteiro da Escuadra".
     É unha ruta sendeirista lineal de 7 km, entre o Peso (A Escuadra) e a área recreativa de Santa Mariña, na Serra do Cando.
     Na Serra do Suído atópanse os singulares chozos.



 Parroquias da Lama  
      Antas (Santiago), A Barcia do Seixo (Santa Ana), Covelo (San Sebastián), Escuadra (San Lourenzo), Gaxate (San Pedro), A Lama (San Salvador), Seixido (San Bartolomeu), Verducido (San Martiño), Xende (San Paulo), Xesta (San Bartolomeu)


MAPA
XOAN ARCO DA VELLA

SÍGUENOS:
Facebook
Twitter
Pinterest
Google+
Instagram
YouTube

jueves, 7 de mayo de 2020

¿PORQUE CHANTADA - LENDA

¿ PORQUE CHANTADA ?
LENDA


     O demo andaba de viaxe por Galicia e levaba con el a súa nai. A señora cansou e pediulle ó fillo que a levara ás costas. Pero ela estaba moi gorda e pesáballe moito. 
   
     Cando chegaron a onde está agora Chantada, o demo tirou a nai ó chan e dixolle:

—Aí quedas chantada!
     Por iso lle puxeron ese nome a Chantada, capital do concello do mesmo nome da provincia de Lugo.

MAPA


Fuente: Web Galicia Encantada
XOAN ARCO DA VELLA

miércoles, 6 de mayo de 2020

BALNEARIO DE FONTENOVA - VERÍN - OURENSE

BALNEARIO DE FONTENOVA
VERÍN
OURENSE


Antigo Balneario de Fontenova
     O antigo balneario de Fontenova foi inaugurado en 1902, xa coñecido anteriormente como fonte de Espido e cuxas augas embotelladas alcanzarían gran fama na España de posguerra e no estranxeiro.


     Declaradas de utilidade pública en 1904, algúns estudos afirman que xa na época romana eran coñecidas as súas calidades excepcionais.


     As súas augas manan a unha temperatura semellante aos outros manantiales, tamén ten efectos nos cálculos úricos, as dores de ijada, reumatismo, pinga, afecciones hepáticas, dispepsia gástrica e os padecementos de estómago e vexiga.


Verín
     Verín atópase no corazón do fértil val de Monterrei, á beira do río Támega, no extremo máis meridional do oriente galego.


     A vila, que xurdiu ao pé dunha importante fortaleza medieval, é paso obrigado cara a Portugal e Castela e tradicional lugar de descanso pola calidade das súas augas medicinais.


     É, ademais, zona de paso para os peregrinos que acoden a Compostela, xa que polas súas rúas transcorre a transitada Vía da Prata.

MAPA
SÍGUENOS:
Facebook
Twitter
Pinterest
Google+
Instagram
YouTube


XOAN ARCO DA VELLA

martes, 5 de mayo de 2020

BALNEARIO DE SOUSAS - VERÍN

 BALNEARIO DE SOUSAS
VERÍN
OURENSE


Balneario de Sousas (Verín)
Tipos de augas
     Dispón de augas bicarbonatadas-sódicas, litínicas e fluoradas, que emanan a unha temperatura de 19 °C.


Indicacións terapéuticas
    problemas de ril
    hiperclorhidria
    gastralxia
    úlcera gástrica
    enterite crónica
    ictericia hepatóxina
    catarro vexical crónico
    cálculos incipientes
    prostatite crónica



Programas
    bebida (o servizo de toma de auga é gratuíto)



Historia
     Declarada de utilidade pública en 1859. 



     Hoxe en día, se se quere desfrutar de estas augas con propiedades mineiro medicinais, hai que desprazarse ao antigo quiosco que se conserva, en cuxo interior está a fonte á que se acode para realizar curas de auga, en tomas progresivas, durante quince días.



     Na actualidade as  augas que se comercializan como auga de bebida envasada, fano coa clasificación de Auga Mineral Natural.


Verín
     Verín atópase no corazón do fértil val de Monterrei, á beira do río Támega, no extremo máis meridional do oriente galego.



     A vila, que xurdiu ao pé dunha importante fortaleza medieval, é paso obrigado cara a Portugal e Castela e tradicional lugar de descanso pola calidade das súas augas medicinais.



     É, ademais, zona de paso para os peregrinos que acoden a Compostela, xa que polas súas rúas transcorre a transitada Vía da Prata.


MAPA

SÍGUENOS:
Facebook
Twitter
Pinterest
Google+
Instagram
YouTube
XOAN ARCO DA VELLA