O LUME
NOITE DE SAN XOÁN
O lume
ocupa un lugar moi importante na cultura galega. Foi o protagonista en
moitas cerimonias que funden quizais as súas raíces na prehistoria. Ten
un carácter sagrado.
Antigamente o lume debía permanecer prendido todo o ano no lar,
procedía do lume da igrexa parroquial prendido o sábado santo á
noitiña. O lume presidía as veladas das noites de inverno, a onde podían
acudir tamén as almas dos mortos a través da cheminea, momento que se
apreciaba nos lixeiros movementos das chamas. Por iso non se podía
varre-la cociña cara á fóra, nin cuspir no lume. Debía permanecer aceso a
noite do velorio dun cadáver. Prendíanse velas ou lámpadas de aceite na
mesa de noite de enfermos graves.
A candela traída da igrexa o día da Candeloria ( 2
de febreiro ) prendíase para espanta-las tormentas e para encomenda-la
alma dun agonizante. Con tormentas fortes prendíase o lume e queimábanse
follas de loureiro, que é árbore protectora.
En
moitas comarcas de Galicia, a noite do 29 de abril ó 1 de maio
invocábase o lume recitando himnos para que protexese as sementeiras e
dese froito abundante, ó tempo que se esparexían cinzas arredor das
leiras e se portaban na man feixes de palla de centeo -fachicos- prendidos.
Na
petición de voda o noivo era recibido no lar da casa da noiva co lume
prendido. O día da voda, antes de entrar na casa dos pais do marido,
collía este á muller no colo na porta e levábaa ata o lar, onde estaba o
lume prendido, para que os sogros lle desen a benvida e lle ofrecesen a
casa á nora.
Prendíase
lume no curral en caso de morte ou de enfermidade dun animal. Na
Candeloria prendíase ó lado dun romeiro tantas velas coma nenos morreran
sen bautizar, o romeiro é planta funeraria, que atrae as abellas, que
son almas procedentes da lúa. Tamén se acendía na horta no momento de
enterrar un animal e en días sucesivos. O lume é bo para escorrenta-los
animais que devoran as colleitas.
A crenza no lume de san Telmo supón que é unha aparición milagrosa que
anuncia bonanza. Os lumes fatuos son almas ouveantes dos mortos. A Santa Compaña tamén porta velas prendidas.
Habitualmente,
prohíbeselles ós nenos xogar con lume por ser perigoso, sen embargo,
permitíaselles xogar co lume de certas festas cíclicas: magosto , enterro da sardiña (celebración para concluí-lo entroido e inicia- la coresma) ou San Xoán.
Nas
aldeas hai dous lumes moi importantes: no primeiro período nos días de
defuntos-magosto e entroido; no segundo período, o lume de San Pedro
Mártir (1 de maio) e o de San Xoán, sen dúbida o máis importante.
O lume de sábado santo é o lume novo, orixe de tódolos lumes, xa que representa a Cristo resucitado, aínda que sobre aquel existan adherencias pagás alleas ó cristianismo.
Os
momentos fortes do primeiro período son propicios á circulación e
comunicación entre os dous aspectos do mundo. Os tempos fortes do
segundo período son privilexiados para a convivencia entre ámbolos
mundos xa que atraen sobre os vivos a protección dos antepasados.
SÍGUENOS:
Facebook
Twitter
Pinterest
Google+
Instagram
YouTube
