CRUCEIRO PETO DE SEÑORÍN - SEÑORÍN - O CARBALLIÑO

CRUCEIRO PETO DE SEÑORÍN

SEÑORÍN

O CARBALLIÑO

 Señorín
      San Roque de Señorín é unha parroquia do concello ourensán do Carballiño.

      Segundo o IGE en 2021 tiña 446 habitantes (237 mulleres e 209 homes), distribuídos en 5 entidades de poboación, o que supón un aumento de 82 persoas en relación ao ano 1999, cando tiña 364 habitantes.

Xeografía
      Está situada a uns 800 metros da capital do concello. Os seus lindes están establecidos polo regato Carrás.

       O edificio do ambulatorio e do PAC que se ocupa da poboación do concello atópanse nos seus terreos, ademais da Casa de Facenda, o cemiterio do concello e o IES nº1 do Carballiño (un dos dous institutos públicos do concello, xunto co IES Chamoso Lamas, de Mesego).

     É unha parroquia que se atopa en pleno crecemento urbanístico debido á súa proximidade coa vila principal, O Carballiño, pero a inmensa maioría das súas vivendas son unifamiliares.

     A súa altitude media é duns 400 metros.

Historia
      Durante o Antigo Réxime, até a división en concellos actual en 1835, existiu a xurisdición de Partovia (dependente do mosteiro de Oseira), que incluía a veciña de Partovia e esta parroquia.

     Nela fundouse a mediados do século XVIII o núcleo do Carballiño, establecéndose nela a casa do concello do Carballiño durante varios anos.

Festas
     As festas patronais son na honra da Virxe do Carme e cadran sempre o seguinte domingo á festividade da mesma.

Lugares de Señorín 
      Centeás, A Pena, Señorín, O Tellado, O Torrón

Comarca do Carballiño
     A comarca do Carballiño é unha comarca galega situada na provincia de Ourense.

     Toma o nome da súa vila principal.

     Pertencen a ela os concellos de San Amaro, Beariz, Boborás, O Carballiño, San Cristovo de Cea, O Irixo, Maside, Piñor e Punxín. 

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA

CRUCEIRO EN MESEGO - MESEGO - O CARBALLIÑO

 CRUCEIRO EN MESEGO

MESEGO

O CARBALLIÑO

 Mesego
     Santa María de Mesego é unha parroquia do concello do Carballiño na comarca do Carballiño, na provincia de Ourense.

     Segundo o IGE en 2011 tiña 370 habitantes, deles 173 eran homes e 197 eran mulleres, o que supón unha diminución de 22 habitantes en relación ao ano anterior, 2006.

Xeografía
     Nos seus terreos están asentados o estadio de fútbol do Carballiño, o Espiñedo, e, tamén o IES Manuel Chamoso Lamas, un dos dous institutos públicos da vila do concello (xunto co IES nº1 do Carballiño, en Señorín).

Lugares de Mesego
     O Alboio, Mesego, Mesego de Cabo

Comarca do Carballiño
     A comarca do Carballiño é unha comarca galega situada na provincia de Ourense. 

     Toma o nome da súa vila principal. 

      Pertencen a ela os concellos de San Amaro, Beariz, Boborás, O Carballiño, San Cristovo de Cea, O Irixo, Maside, Piñor e Punxín.

MAPA 

 

XOAN ARCO DA VELLA

 

 

RUINAS DA IGREXA DE SAN PEDRO APOSTOL - POLVORANCA - LEGANÉS

 RUINAS DA IGREXA DE SAN PEDRO

POLVORANCA

LEGANÉS

Historia:
     A existencia de Polvoranca remóntase á época medieval, aínda que non existe unha constancia oficial da súa creación. En 1575, o Conde de Orgaz vendeu as súas posesións ao licenciado De León e a súa esposa Ana de Ossorio.

      A partir de aí creouse o morgado de Polvoranca, que se atopaba a media legua de Leganés.

        En 1655 levantouse a Igrexa de San Pedro, de estilo barroco, sobre os cimentos dunha antiga ermida baixomedieval. Nesa época, a poboación total situábase ao redor de 300 veciños.

Descrición:
     A igrexa de San Pedro foi levantada polos arquitectos Francisco de Amora e o seu sobriño Juan Gómez de Amora. Está construída en ladrillo, sobre zócalo de perpiaño.

      Presenta planta de cruz latina, dunha soa nave, con capelas laterais, e cóbrese con bóveda de canón encamonada. Baixo o edificio existe unha cripta sepulcral.

     Xunto ás ruínas desta igrexa atópanse os restos do antigo pobo de Polvoranca, igualmente en abandono e sen protección. 

      Segundo os informes derivados das prospeccións arqueolóxicas realizadas nos anos 1999 e 2000 para a construción do barrio de Arroyo Culebro (Plan Parcial 5 de Leganés), é probable a existencia de restos altoimperiales e hispanovisigodos neste lugar.

Estado de conservación:
     Colapso parcial do inmoble: derrube ao lado do Evanxeo, parte do cruceiro, o campanario e gran parte da cuberta. Os restos aínda en pé atópanse en estado de ruína avanzada: os muros, cubertas e paramentos presentan multitude de agrietamientos, filtracións e superficies bombeadas. A fachada da porta de acceso principal presenta vencemento cara ao exterior.

       O inmoble e parte dos restos de Polvoranca están rodeados por un aramado para evitar o acceso, aínda que en varios puntos está danada e a porta atópase aberta (sen cadeado ou fechadura), o que fai o conxunto máis vulnerable ás substraccions

MAPA

 

  Fotos: Francisco Torres

XOAN ARCO DA VELLA

CRUCEIRO PETO DE PIÑEIRO - PIÑEIRO - MASIDE

 CRUCEIRO PETO DE PIÑEIRO

PIÑEIRO

MASIDE

     Os petos de ánimas, os cruceiros e os hórreos son os tres referentes do que poderiamos chamar os monumentos de arte menor da arquitectura rural de Galicia.

     Para a arte maior deixamos as igrexas, muiños, pazos e outras construcións de carácter civil ou militar como torreóns, murallas, etc.

     Polos montes e vales do sur de Galicia e do norte de Portugal, topámosnos/topámonos con frecuencia con estas encantadoras expresións da arte rural.

     Hoxe adicámoslle a nosa atención aos petos de ánimas e pequenos monumentos piadosos que ao longo dos séculos, sobre todo a partir do XVII han ir xurdindo en pobos e aldeas.

     Os petos de ánimas son esas pequenas capillitas que se atopan polo xeral nos camiños e encrucilladas para honrar ás ánimas que esperan a súa liberación no purgatorio en cuxa hucha ou peto depositan os fieis as súas esmolas para financiar as misas que axuden a levalos ao ceo onde, xa na gloria, intercederán polos seus benefactores.

     Estes sinxelos monumentos obra dos canteiros locais, adoitan estar decorados cunha representación das pobre ánimas mergulladas en linguas de lume e en actitude suplicante, cara seu intercesor que adoita ser un santo, San Antonio, por exemplo, un bispo ou a Virxe do Carmen, entre outros.

     Tamén se atopan, sobre todo en Portugal, construcións deste tipo, pero non adicadas ás ánimas do purgatorio senón a unha devoción en particular, sendo bastantes frecuentes as relacionadas con Cristo cruficado.

     En Fornelos, que significa hornacina en galego, teñen unha dedicada a San Lorenzo.

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA

CRUCEIRO DE SAN PANTALEÓN - FAQUÍN - GARABÁS - MASIDE

 CRUCEIRO DE SAN PANTALEÓN

FAQUÍN

GARABÁS

MASIDE

      Cruceiro de inais do século XIX que nace sobre dous chanzos cadrados.

      A súa base, cúbica e coas arestas rebaixadas, posúe unha inscrición pouco lexible que nos fala do seu autor (posiblemente Indalecio Prieto, mestre canteiro do Carballiño).

     O varal, de sección cilíndrica, posúe a imaxe de San Pantaleón na parte media.

      O capitel moldurado da paso a unha cruz de sección cilíndrica coas imaxes de Cristo crucificado baixo cartela de INRI no anverso, e a Virxe cunha daga no peito e sobre unha peaña no reverso.

     O conxunto posúe tamén un altar a xeito de pousadoiro.

      Os cruceiros e petos de ánimas de máis de 100 anos están protexidos polo Decreto 571/1963, de 14 de marzo, “sobre protección de los escudos, emblemas, piedras heráldicas, rollos de justicia, cruces de término y piezas similares de interés histórico-artístico”; ademais, teñen a consideración de Bens de Interese Cultural (BIC) segundo o establecido na disposición adicional segunda da Lei 16/85 de 25 de xuño, do Patrimonio Histórico Español.

      Asi mesmo o recoñece e garante a Lei 5/2016, do 4 de maio, do Patrimonio Cultural de Galicia, no que hórreos, cruceiros e petos de ánimas, “son bens de interese cultural e quedan sometidos ao réxime xurídico previsto para ese tipo de bens nesta lei, sen necesidade da tramitación previa do procedemento previsto no seu título I, os hórreos, os cruceiros e os petos de ánimas dos que existan evidencias que poidan confirmar a súa construción con anterioridade a 1901.

      Os hórreos, cruceiros e petos de ánimas cuxa antigüidade non poida ser determinada ou que fosen construídos con posterioridade á data sinalada anteriormente poderán ser declarados de interese cultural ou catalogados cando se lles recoñeza un especial valor cultural, principalmente etnolóxico”.

MAPA

 

Fuente: Web Patrimonio Galego

XOAN ARCO DA VELLA