MINAS DE BRUÉS - BRUÉS - BOBORÁS

 MINAS DE BRUÉS

BRUÉS

BOBORÁS

Descrición
     Os labores das minas de arsénico e ouro de Brués desenvolvéronse entre os anos 1930 e 1950.

      O interese xeolóxico do xacemento compleméntase coa beleza da paisaxe e a posibilidade de visitar a Igrexa de San Pedro de Xurenzás (S.XIX) e o castro celta da paraxe Os Castros.

Historia
     Os labores mineiros do xacemento xa se atopaban en explotación a principios do século XX, e despois da Guerra Civil española ata 1950. Algunhas referencias sitúan os traballos máis antigos no século XIX. 

        Por atoparse nunha contorna de coñecida actividade mineira de época romana e pola proximidade dun castro celta, é posible que estes xacementos fosen coñecidos ou polo menos explorados na devandita época.

Xacemento
     Os traballos mineiros localízanse en torno ao contacto entre o granito de dous micas (moscovita, de cor clara, e biotita, de cor negra) de gran groso do Macizo de Boborás e os xistos, cuarcitas e lousas escuras do Grupo de Nogueira (Ordovícico).

     Na zona de contacto entre o granito e os xistos existen numerosos filóns de cuarzo, diques e masas de greisen (roca composta por cuarzo e abundante moscovita), aplita (similar ao granito pero de gran moi fino) e pegmatita (similar ao granito pero con tamaño de gran moi groso).

      Na zona visitable, un conxunto de filóns de cuarzo de ata 2 metros de potencia presentan unha mineralización de arsenopirita e ouro. Estes corpos mineralizados encaixan tanto no granito como nos xistos.

       A orixe da mineralización foron os fluídos hidrotermais de alta temperatura (350º C a 800º C), resultado das últimas fases de consolidación do magma granítico e ricos en sílice (que se solidifica como cuarzo) e nos elementos metálicos que forman a mineralización.

Laboreo
      O desenvolvemento da explotación realizouse mediante galerías a distintos niveis sobre o mesmo filón, con pozos de comunicación entre elas.

      Fortificábanse mediante troncos de parede a parede (estemples adintelados) que se cubrían con táboas de madeira (latones) para formar un piso (camada) para o tránsito, escavación e arranque do mineral.

      Realizábase unha primeira clasificación na mesma zona de arranque deixándose o estéril ou ganga para encher os ocos. O mineral extraíase polos pozos e galerías inferiores. 

       Non se chegou a mecanizar significativamente as minas e tan só pasouse de extraer o mineral en carretillas a facelo en vagonetas por raíles de ferro. 

      Non quedan restos de instalacións, aínda que houbo unha fábrica de tratamento do mineral para extraer arsénico e algo de ouro 

VIDEO

VIDEO

VIDEO

MAPA

 

Fuente: Web Camara Oficial de Mineria de Galicia

XOAN ARCO DA VELLA

PETO DO SEÑOR DOS ESQUENCIDOS - RÚA DOS ESQUENCIDOS - VALENÇA

 PETO DO SEÑOR DOS ESQUENCIDOS

RÚA DOS ESQUENCIDOS

VALENÇA

    Petos de Ánimas
     Os petos de ánimas son unha das manifestacións materiais do culto aos mortos, da devoción das ánimas; non deixa de falarnos das ideas moi profundas na mentalidade galega sobre a vida e a morte.

     Afirman os historiadores e etnógrafos que o peto de ánimas xorde despois do século XVI, na situación político-relixiosa da Contrarreforma, é entón cando aparece a idea do Purgatorio.

Segundo Castelao:
     "A nova devoción suprímeo a idea de castigo eterno".

      A mediados do século XVII, Galicia xa deixara de pensar no Inferno para que se entregue de cheo a idea do Purgatorio, do que os seus mortos queridos podían salvarse a forza de oracións e boas obras.

     A finalidade destes elementos populares é a de ofrecer ofrendas de todo tipo (flores, cera, patacas, maíz, pan, aceite ...), ás ánimas que non atopan descanso no Purgatorio, para que alcancen a felicidade no Ceo; unha vez liberadas intercederán por quen fixo a ofrenda, e daban diñeiro para que o cura o administre e dixese misas polos defuntos.

     Os retablos das ánimas, os petos en que se pide a esmola durante a misa e as obras de cantería son manifestacións de culto ás ánimas.

     O estilo artístico , de cantería defínese como "popular"; os devotos coñecían perfectamente as formas e cores que querían e non lle pedían ao canteiro artesan outra cousa que facer a obra encargada coa súa mellor habilidade.

   Os petos unen arquitectura e escultura, e a súa estrutura divídese en tres partes:
- Estructura arquitectónica básica.
- Unha cavidade similar a unha capeliña que ocupa o eixe central e superior (buqueira).
- Unha cavidad case sempre na base da capeliña, tapada cunha lámina de ferro e un buraco para meter as ofrendas (Alxibeira). 

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA

PETO DO NOSO SEÑOR DO SOCORRO - PORTELA EXTREMO - ARCOS DE VALDEVEZ

 PETO DO NOSO SEÑOR DO SOCORRO

PORTELA - EXTREMO

ARCOS DE VALDEVEZ

    Os petos de ánimas, os cruceiros e os hórreos son os tres referentes do que poderiamos chamar os monumentos de arte menor da arquitectura rural de Galicia.

     Para a arte maior deixamos as igrexas, muiños, pazos e outras construcións de carácter civil ou militar como torreóns, murallas, etc.

     Polos montes e vales do sur de Galicia e do norte de Portugal, topámosnos/topámonos con frecuencia con estas encantadoras expresións da arte rural.

     Hoxe adicámoslle a nosa atención aos petos de ánimas e pequenos monumentos piadosos que ao longo dos séculos, sobre todo a partir do XVII han ir xurdindo en pobos e aldeas.

     Os petos de ánimas son esas pequenas capillitas que se atopan polo xeral nos camiños e encrucilladas para honrar ás ánimas que esperan a súa liberación no purgatorio en cuxa hucha ou peto depositan os fieis as súas esmolas para financiar as misas que axuden a levalos ao ceo onde, xa na gloria, intercederán polos seus benefactores.

     Estes sinxelos monumentos obra dos canteiros locais, adoitan estar decorados cunha representación das pobre ánimas mergulladas en linguas de lume e en actitude suplicante, cara seu intercesor que adoita ser un santo, San Antonio, por exemplo, un bispo ou a Virxe do Carmen, entre outros.

     Tamén se atopan, sobre todo en Portugal, construcións deste tipo, pero non adicadas ás ánimas do purgatorio senón a unha devoción en particular, sendo bastantes frecuentes as relacionadas con Cristo cruficado.

    En Fornelos, que significa hornacina en galego, teñen unha dedicada a San Lorenzo.

MAPA 

 

XOAN ARCO DA VELLA

PETO DE FATIMA - CAMIÑO DA MARMOTA - BARROCAS E TAIAS - MONÇAO

 PETO DE FATIMA

CAMIÑO DA MARMOTA

BARROBAS E TAIAS

MONÇAO

    Peto de ánimas
     Os petos de ánimas atópanse en camiños e encrucilladas de toda Galicia e son unha das manifestacións materiais do culto aos mortos, da devoción polas ánimas.

      Tódolos construídos con anterioridade a 1901 son bens de interese cultural.

Significado
     O seu significado vén da crenza na continuidade da alma despois da morte e da existencia dun paso intermedio para chegar ao ceo, onde se redimen os pecados e faltas cometidas en vida (o purgatorio), moi arraigada na mentalidade popular galega.

     Dentro das construcións populares, os petos de ánimas son os que evidencian a importancia do purgatorio. A finalidade destes elementos populares é que os vivos poidan ofrecer esmolas para a salvación das almas en pena que non encontran descanso no purgatorio, e así alcancen a felicidade no ceo.Unha vez liberadas, intercederán por quen fixo a ofrenda. Por tanto, trátase de procurar a salvación dos mortos pero tamén de se asegurar a propia.

     Moitos deles foron construídos pola devoción dun fregués ou polos veciños dun lugar. Son moi curiosas as advertencias que se fan no seu nome.

     Por exemplo, no de Famelga de Aguasantas (Cerdedo-Cotobade) lese textualmente: "Un alma tienes y no más, si la pierdes qué harás...". Tamén se invita a recordar os antepasados: "Ave María Purísima. Acordaos de las ánimas de vuestros padres o abuelos o tíos o parientes o amigos". E, noutra parte do oratorio, apréciase esta inscrición: "Rogade por nos, Señor, E socorrenos cos vosos sufraxios que nos pediremos por vos".

Orixe
     As almas do purgatorio que son a meirande devoción galega, despois dos santos, de Cristo e da Nai; e, aínda que o culto teña a súa raizame no cerne mesmo do espírito galego, as mostras que se conservan son serodias.

     A idea do purgatorio, aumentada e revitalizada a partir do Concilio de Trento (século XVI), fixo que se desenvolvese a práctica da construción destes monumentos populares cunha determinada iconografía.

     Pero segundo parece, en Galicia é no século XVIII cando se fan a maior parte destes monumentos dedicados ás ánimas; e os máis antigos conservados corresponden ao século XVII.

Localización e dimensións
     As encrucilladas aínda inspiran temor aos naturais do país, e a súa causa está en que pervive nas crenzas actuais consideralas como lugar que fora destinado ao enterramento, especialmente dos apartados da comunidade cristiá. De aí a crenza de que polas mesmas vaguen durante a noite as almas dos condenados.

     Tanto a súa dimensión como iconografía son variadas, polo que é difícil establecer unha morfoloxía xeral, aínda que si se pode indicar que o corpo central do peto está composto por unha cavidade na que normalmente se representa ás ánimas no purgatorio, en relevo ou pintura, e un peto ou hucha para botar as esmolas. Estes elementos veñen a maioría das veces acompañados doutros secundarios: cornixas, pilastras, portiña de ferro etc.

O culto aos petos de ánimas
     Tamén é habitual que, ao pasar por diante do peto, se rece unha oración polas benditas ánimas para que poidan saír do purgatorio.Tamén se lles agradece algún favor feito, porque acostuman a axudar aos vivos.

     Pídeselles axuda para solucionar algún problema e colócanselles flores no seu recordo.

     Ás ánimas, sobre todo, ténselles respecto.   

MAPA 

 

XOAN ARCO DA VELLA

TÚNEL ROMANO DO COUÇO DE MONTE FURADO - RÍO COURA - COVAS - VILA NOVA DE CERVEIRA

 TÚNEL ROMANO

DO

COUÇO DE MONTE FURADO

RÍO COURA

COVAS

VILA NOVA DE CERVEIRA

Río Coura
     O río Coura é un río do norte de Portugal, afluente pola marxe esquerda do río Miño, que discorre integramente polo distrito de Viana do Castelo.

     Esta designado como Zona de Protección Especial para a Avifauna (ZEPA), baixo o nome "Estuarios dos ríos Miño e Coura", co código PTZPE0001.

     Unha das peculiaridades deste río é que baña dúas praias, onde se celebran dúas das maiores festas de verán de Portugal, Festival Paredes de Coura e Festival de Vilar de Mouros.

Curso
     Nace na serra de Boalhosa, na lagoa de Chã de Lamas e na serra de Corno de Bico e desemboca no estuario do Miño xunto á localidade de Caminha.

     Baña os municipios de Paredes de Coura, Vila Nova de Cerveira e Caminha.

     E as parroquias de Formariz, Paredes de Coura, Rubiães, São Martinho de Coura, Covas, Vilar de Mouros, Venade, Vilarelho, Seixas e Caminha.

       Os seus afluentes son o arroio S. Gonçalo, o río Cavaleiros Bico, o río Brunheiros Insalde e Padornelo, o río Lagido Insalde, o arroio Bouço Ferreira, o arroio Quintão Ferreira, o río Valsa Insalde, o río Rieiro Cunha e Rubiães etc.

Historia
       Segundo Pinho Leal, o río Benis sería o actual río Coura. A partir do século I da era cristiá coñecéuselle como río Froilano, e nun tempo indeterminado chamóuselle río Coura.

      Existía unha estación hidrométrica chamada Pt. Mantelães, situada no río Coura, que estivo activa no período de 1919 a 1941, agora extinta.

       Segundo información do INAG, esta estación contaba cunha escala pero non se definiron as respectivas curvas de caudal, polo que non existen rexistros de caudal.

     En 1910 créase a Compañía Hidroeléctrica Coura, con planta e presa na parroquia de Covas, municipio de Vila Nova de Cerveira.

      As minas de exploración de tungsteno e volframio, durante o período 1949-1984, en Vilares, lugar da parroquia de Covas, municipio de Vila Nova de Cerveira, actualmente pechado. 

VIDEO

VIDEO

VIDEO

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA