PETO DA VEIGA DAS MEÁS - VEIGA DAS MEÁS - VILARDEVÓS

 PETO DAS VEIGA DAS MEÁS

VEIGA DAS MEAS

VILARDEVÓS

Peto de ánimas
   Chámanse petos de ánimas a unha das manifestacións materiais do culto aos mortos e son, xeneralmente, sinxelos monumentos de piedade popular asociados á idea do purgatorio.

    En Galicia é frecuente atopalos en camiños, encrucilladas, atrios de igrexas, etc.

     Os historiadores e etnógrafos sitúan a súa aparición a partir da Contrarreforma, datándose os máis antigos no século XVII, aínda que non sería ata o século XVIII cando se constrúan con máis profusión.

     A súa finalidade é a de ofrecer esmolas de todo tipo ás ánimas do Purgatorio, sendo o seu castigo temporal e podendo así alcanzar o Ceo.

    En compensación, unha vez liberadas intercederán por quenes realizaron as ofrendas.

     As esmolas non eran de carácter estrictamente monetarias, tamén podía tratarse de produtos agrícolas.

     Os petos de ánimas adoitan estar construídos en pedra cunha cruz no alto, polo xeral con imaxes das ánimas no lume do purgatorio e unha figura que as vela (santo, rei ou bispo).

     Na parte frontal aparece un peto para depositar a esmola e protexido cunha reixa ou un cristal.

Algúns levan lendas do tipo:
     Un alma tes e non máis, si a pérdes que farás... 

MAPA 

 

XOAN ARCO DA VELLA  

PETO DE MAIROS - MAIROS - CHAVES

PETO DE MAIROS

MAIROS

CHAVES

Peto de ánimas
     Os petos de ánimas atópanse en camiños e encrucilladas de toda Galicia e son unha das manifestacións materiais do culto aos mortos, da devoción polas ánimas. Tódolos construídos con anterioridade a 1901 son bens de interese cultural.

Significado
     O seu significado vén da crenza na continuidade da alma despois da morte e da existencia dun paso intermedio para chegar ao ceo, onde se redimen os pecados e faltas cometidas en vida (o purgatorio), moi arraigada na mentalidade popular galega.

     Dentro das construcións populares, os petos de ánimas son os que evidencian a importancia do purgatorio. A finalidade destes elementos populares é que os vivos poidan ofrecer esmolas para a salvación das almas en pena que non encontran descanso no purgatorio, e así alcancen a felicidade no ceo.Unha vez liberadas, intercederán por quen fixo a ofrenda. Por tanto, trátase de procurar a salvación dos mortos pero tamén de se asegurar a propia.

     Moitos deles foron construídos pola devoción dun fregués ou polos veciños dun lugar. Son moi curiosas as advertencias que se fan no seu nome.

     Por exemplo, no de Famelga de Aguasantas (Cerdedo-Cotobade) lese textualmente: "Un alma tienes y no más, si la pierdes qué harás...". Tamén se invita a recordar os antepasados: "Ave María Purísima. Acordaos de las ánimas de vuestros padres o abuelos o tíos o parientes o amigos". E, noutra parte do oratorio, apréciase esta inscrición: "Rogade por nos, Señor, E socorrenos cos vosos sufraxios que nos pediremos por vos".

Orixe
     As almas do purgatorio que son a meirande devoción galega, despois dos santos, de Cristo e da Nai; e, aínda que o culto teña a súa raizame no cerne mesmo do espírito galego, as mostras que se conservan son serodias.

     A idea do purgatorio, aumentada e revitalizada a partir do Concilio de Trento (século XVI), fixo que se desenvolvese a práctica da construción destes monumentos populares cunha determinada iconografía. Pero segundo parece, en Galicia é no século XVIII cando se fan a maior parte destes monumentos dedicados ás ánimas; e os máis antigos conservados corresponden ao século XVII.

Localización e dimensións
     As encrucilladas aínda inspiran temor aos naturais do país, e a súa causa está en que pervive nas crenzas actuais consideralas como lugar que fora destinado ao enterramento, especialmente dos apartados da comunidade cristiá. De aí a crenza de que polas mesmas vaguen durante a noite as almas dos condenados.

     Tanto a súa dimensión como iconografía son variadas, polo que é difícil establecer unha morfoloxía xeral, aínda que si se pode indicar que o corpo central do peto está composto por unha cavidade na que normalmente se representa ás ánimas no purgatorio, en relevo ou pintura, e un peto ou hucha para botar as esmolas. Estes elementos veñen a maioría das veces acompañados doutros secundarios: cornixas, pilastras, portiña de ferro etc.

O culto aos petos de ánimas
     Tamén é habitual que, ao pasar por diante do peto, se rece unha oración polas benditas ánimas para que poidan saír do purgatorio.

     Tamén se lles agradece algún favor feito, porque acostuman a axudar aos vivos.

     Pídeselles axuda para solucionar algún problema e colócanselles flores no seu recordo.

     Ás ánimas, sobre todo, ténselles respecto.  

MAPA 

 

XOAN ARCO DA VELLA

PETO DE SAN PEDRO - ENXAMES - VILARDEVÓS

 PETO DE SAN PEDRO

ENXAMES

VILARDEVÓS

   Petos de Ánimas
     Os petos de ánimas son unha das manifestacións materiais do culto aos mortos, da devoción das ánimas; non deixa de falarnos das ideas moi profundas na mentalidade galega sobre a vida e a morte.

     Afirman os historiadores e etnógrafos que o peto de ánimas xorde despois do século XVI, na situación político-relixiosa da Contrarreforma, é entón cando aparece a idea do Purgatorio.

Segundo Castelao:
     "A nova devoción suprímeo a idea de castigo eterno".

      A mediados do século XVII, Galicia xa deixara de pensar no Inferno para que se entregue de cheo a idea do Purgatorio, do que os seus mortos queridos podían salvarse a forza de oracións e boas obras.

     A finalidade destes elementos populares é a de ofrecer ofrendas de todo tipo (flores, cera, patacas, maíz, pan, aceite ...), ás ánimas que non atopan descanso no Purgatorio, para que alcancen a felicidade no Ceo; unha vez liberadas intercederán por quen fixo a ofrenda, e daban diñeiro para que o cura o administre e dixese misas polos defuntos.

     Os retablos das ánimas, os petos en que se pide a esmola durante a misa e as obras de cantería son manifestacións de culto ás ánimas.

     O estilo artístico , de cantería defínese como "popular"; os devotos coñecían perfectamente as formas e cores que querían e non lle pedían ao canteiro artesan outra cousa que facer a obra encargada coa súa mellor habilidade.

   Os petos unen arquitectura e escultura, e a súa estrutura divídese en tres partes:
- Estructura arquitectónica básica.
- Unha cavidade similar a unha capeliña que ocupa o eixe central e superior (buqueira).
- Unha cavidad case sempre na base da capeliña, tapada cunha lámina de ferro e un buraco para meter as ofrendas (Alxibeira). 

MAPA 

 

XOAN ARCO DA VELLA

MINA DE VOLFRAMIO DE BALDREI - BALDREI - ASADUR - MACEDA

 MINA DE VOLFRAMIO DE BALDREI

BALDREI

ASADUR

MACEDA

     Baldrei foi a primeira vila no val de Maceda que tivo electricidade debido á explotación de minas de volframio. Así, no ano 1931 todos os veciños que querían e podían instalábana.

     Actualmente esta como outras minas máis da contorna atópanse abandonadas, polo que o concello tivo que cercalas con arame para evitar accidentes.

     Ao norte de Maceda prodúcense os contactos entre as formacións de lousa e de granito de dous mica. Os granitos producen intrusións nas lousas, nalgúns casos producindo enclaves illados.

     Estes contactos son depósitos minerais interesantes, tipo filoniano. A presenza de arsenopirita en filos de cuarzo, xunto con algúns de calcopirita, esfalerita e pirita. Estes filos foron explotados, fai anos, en varios puntos. Preto do pobo de Baldrei, a extracción foi realizada a ceo aberto, aínda que foi escavado un curioso túnel de acceso. O granito aquí é fráxil, por ser caolinizado (sábrego), o que facilitou o traballo de extracción.

     Nos arredores da mina atópanse numerosos cristais soltos de andalucita. O granito é atravesado por unha serie de vetas de cuarzo de 10 a 30 centímetros contendo arsenopirita en cantidade relativamente abundante.

     Moitos coñecen a historia da explotación das minas de Galicia polos nazis. Estas minas de Galicia tiveron grande importancia para o exército alemán. Nos anos 40, a explotación de minas de volframio alimentan a industria de guerra de Hitler durante a Segunda Guerra Mundial.

     A palabra volframio procede do alemán wolf e rahm (“baba de lobo”). Isto débese á crenza dos mineiros medievais saxóns que crían que o diaño se aparecía en forma de lobo e habitaba nas profundidades das minas, corroendo a casiterita coas súas fauces babexantes. Este metal aparecía mesturado co ácido doutro descoñecido -volframio- que actuaba corroéndoo.

     É un metal escaso na cortiza terrestre, encóntrase en forma de óxido e de sales en certos minerais. De cor gris aceirada, moi duro e denso, ten o punto de fusión máis elevado de tódolos metais e o punto de ebulición máis alto de tódolos elementos coñecidos.

     Úsase nos filamentos das lámpadas incandescentes, en electrodos non consumibles de soldaduras, en resistencias eléctricas e, aliado co aceiro, na fabricación de aceiros especiais.

MAPA

 

Fuente: Patrimonio Galego

XOAN ARCO DA VELLA

RUINAS DO CASTELO DE RANDE - RANDE - REDONDELA - RÍA DE VIGO

 RUINAS DO CASTELO DE RANDE

RANDE

REDONDELA

RÍA DE VIGO

Castelo de Rande
      O castelo de Rande é unha fortaleza do século XVII situada no municipio galego de Redondela, entre os piares da ponte de Rande.

Historia
     Foi construído a mediados do século XVII, dentro dos plans de fortificación da ría de Vigo relacionados coas guerras contra Inglaterra e Portugal, xunto a outras fortificacións da zona como as de San Sebastián e o Castro.

      Participou por primeira vez nun conflito bélico en outubro de 1702, durante a batalla de Rande, na que foi artillada e defendida por varios centos de soldados para facer fronte á armada anglo-holandesa que ameazaba á frota hispano-francesa.

     Desde esta fortificación tendeuse unha cadea ata a outra beira do estreito para evitar a entrada dos barcos inimigos á enseada de San Simón.

     O castelo foi finalmente tomado pola infantería de Mariña holandesa e destruído, como a frota que trataba de protexer.

Destrución e posterior recuperación
     Parte da fortificación foi destruída durante a construción da ponte de Rande, entre 1973 e 1978, quedando un dos piares da ponte incrustada entre a muralla.

     Coas obras de ampliación da ponte entre 2015 e 2017, os restos arqueolóxicos, tras o informe realizado pola Dirección Xeral de Patrimonio da Xunta de Galicia, son restaurados e consolidados.

      Ademais da recuperación do castelo e a mellora da contorna, espérase que nun futuro se cree unha senda que una os restos co Centro de Interpretación da Batalla de Rande (Meirande), inaugurado en novembro de 2013.​

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA