PALACIO REAL
DA
GRANXA DE SAN ILDEFONSO
SERRA DE GUADARRAMA
O Palacio Real da Granxa de San Ildefonso é unha das residencias da familia real española e áchase situado na localidade segoviana de Real Sitio de San Ildefonso.
Está xestionado por Patrimonio Nacional e atópase aberto ao público.
O Real Sitio de La Granja está situado na vertente norte da serra de Guadarrama, a 13 quilómetros de Segovia, e a uns 80 quilómetros de Madrid. O seu nome provén dunha antiga granxa que os monxes jerónimos do mosteiro del Parral tiñan nas inmediacións.
En 1719 o rei Felipe V mandou construír unha capela nos seus arredores, «sen demoler cousa algunha do antigo», o cal explica, segundo Eugenio de Llaguno na súa Noticias dos arquitectos e arquitectura de España desde a súa Restauración, publicada trinta anos tras o seu falecemento por Juan Agustín Ceán Bermúdez en 1829, «a súa irregularidade» e o feito de que sexa «un conxunto de engadidos».
Historia
Antecedentes históricos
A vertente setentrional da serra de Guadarrama foi durante a Idade Media lugar de caza reservado para os reis de Castela, quen a frecuentaba dada a súa riqueza cinexética e a súa proximidade á cidade de Segovia. Segundo crónicas da época, o primeiro refuxio real de monteros (coñecido como Casa do Bosque) foi mandado construír polo rei Enrique III no pobo de Valsaín, o rei Enrique IV construíu un albergue e unha pequena ermida dedicada ao arcebispo San Ildefonso.
En 1477 os Reis Católicos doaron a ermida e o albergue con extensións de terra á congregación dos monxes jerónimos do Mosteiro do Parral en Segovia. Estes monxes fixeron pequenas reformas e trasladábanse nos meses de verán cando o aire fresco da Serra era máis agradable que en Segovia. Esta granxa, lugar de meditación e recreo dos monxes do Parral, foi a orixe do pobo e dela tomou o nome.
O rei Felipe II realizou a última reforma e converteu o edificio nun suntuoso palacio que serviu de residencia aos seus sucesores ata Carlos II, en tempo do cal un gran incendio destruíu a parte de poñente en 1682.
Edificios e dependencias
O conxunto confórmano o palacio propiamente devandito e unha serie de edificios anejos, que dan a aquel unha forma de U, cos Xardíns do Medio Punto, onde se alzan diferentes árbores de especies de enormes coníferas exóticas como secuoyas ou abetos de máis de 300 anos que lle eran regalados ao rei. O palacio, na parte frontal do complexo, consta de dous patios, o dos Coches, á esquerda, e o da Ferradura, á dereita.
Anexada ao palacio, áchase a antiga capela do monarca, a Real Colexiata da Santísima Trindade, que á súa vez contén un espazo coñecido como Capela das Reliquias e Cenotafio Real. Con todo, aquí non están enterrados o rei Felipe V e a súa segunda esposa, Isabel de Farnesio, senón que os seus restos descansan nunha cripta situada detrás do altar maior.
O panteón real de San Ildefonso foi a primeira manifestación en España da arte funerario romano do século XVII, en combinación coa arte francesa.
Serviu como modelo referencial para os sepulcros de Fernando VI e Barbara de Bragança no Convento das Salesas Reais (Madrid). O sepulcro foi proxectado por Hubert Dumandré, autor das esculturas, excepto os medallones que foron realizados por Lebasseau.
En perpendicular ao palacio, pola parte esquerda, sitúase unha dependencia coñecida como Antiga Casa das Damas. Hoxe acolle o Museo de Tapices, onde se exhibe unha colección de tapices flamencos, de enorme tamaño e abigarrada iconografía, confeccionados en honra do rei Carlos I.
No lado esquerdo da praza atópase outra dependencia conectada ao edificio principal, coñecida como Casa dos Oficios.
Outro dos edificios do complexo palaciego é a chamada Casa das Flores, cunha superficie total de 655 m².
O interior do Palacio é profundamente barroco con fermosos frescos nos teitos e molduras de madeira policromada en ouro. Tamén destacan as impresionantes lámpadas de vidro fabricadas na Real Fábrica de Cristais de La Granja.
Cunha extensión de cento corenta e seis hectáreas, os xardíns rodean o palacio e son un dos mellores exemplos do deseño de xardíns da Europa do século XVIII.
Foron deseñados polo xardineiro francés René Carlier, que usou as pendentes naturais dos outeiros que circundan o palacio como axuda para a perspectiva visual e como fonte de enerxía para facer brotar a auga de cada unha das vinte e unha fontes monumentais que decoran o parque. Carlier faleceu en 1722, e o seu traballo foi continuado polo seu compatriota *Étienne Boutelou.
Ao contrario que en Versalles, onde tiñan moitos problemas para conseguir a presión da auga para as fontes, no Palacio da Granxa utilizouse a propia pendente natural do terreo para conseguir unha presión non vista ata entón na época o que permite que algunhas fontes superen os 40 metros de altura.
As fontes monumentais
É, sen dúbida, a parte máis coñecida do Palacio segoviano. O abastecemento de auga de todo o sistema procede dos arroios Morete, Carneiros e Cacera de Peñalara ou Chorranca que mediante canos e caceras enchen o estanque coñecido como O Mar, que se atopa situado na cota máis alta do xardín e cuxa capacidade é de 216 000 m³, abastecéndose del a maior parte do sistema.
Para fornecer a auga ás diversas fontes existen outros oito estanques e depósitos máis, O Chato, O Cadrado, As Ras, O Medio Celemín, As Chagas, As Oito Cales, depósito O Novo e depósito de Uso Común, que se atopan situados a diferentes cotas, co que se conseguen as diferentes presións adecuadas para as fontes, así estas poden conseguir chorros de diferentes alturas e evítase que a presión dunhas véxase afectada ao acender o resto.
Diseminadas polos xardíns atópanse 21 fontes, estando dotada cada unha delas dunha cámara de válvulas ou arqueta onde se sitúan as chaves de apertura. As tubaxes que forman o sistema hidráulico de 300 anos son, na súa maioría, de ferro fundido, alcanzando un diámetro de ata 50 cm. As principais, de maior lonxitude e diámetro, están dotadas dos seus correspondentes ventosas para permitir a saída do aire do interior. As tubaxes teñen unha lonxitude total aproximada de 13 quilómetros.
As fontes están inspiradas na mitoloxía clásica, incluíndo deidades, alegorías e escenas mitolóxicas. Construíronse en chumbo para previr a corrosión, aínda que pintadas a imitación de bronce para ennobrecerlas, do mesmo xeito que en Versalles.
En total hai 21 fontes con máis de 300 chafarices de auga. Todas as fontes consomen unha media de 9000 metros cúbicos por hora se funcionan á vez, a mesma cantidade de auga que se consome na cidade de Segovia.
O depósito principal consumiríase en 13 horas; por iso as fontes nunca funcionaron á vez e están pensadas para ser acendidas soamente cando se achegase o rei.
Por este motivo, ademais da deterioración que supoñería o seu funcionamento continuo, funcionan en tempada estival algunhas, pero só funcionan todas 3 veces ao ano: o 30 de maio, día de San Fernando; o 25 de xullo, día de Santiago; e o 25 de agosto, día de San Luís.
MAPA
XOAN ARCO DA VELLA
