FERVENZA DA CHOUSA - MUIÑOS DE GOLFARIZ - PARDEMARÍN - A ESTRADA

 FERVENZA DA CHOUZA

MUIÑOS DE GOLFARIZ

PARDEMARÍN

A ESTRADA

 Pardemarín
     Santa Baia de Pardemarín é unha parroquia que se localiza no concello da Estrada.

      Segundo o IGE en 2011 tiña unha poboación de 176 persoas (89 mulleres e 87 homes), distribuída en 7 entidades, o que supón unha diminución respecto de 1986 cando tiña 597 habitantes. En 1842 tiña unha poboación de feito de 218 persoas.

Lugares da parroquia de Pardemarín
      A Brea, Castrelo de Abaixo, Castrelo de Arriba, Golfariz, O Mesadoiro, Parada, Piñeiro

Comarca de Tabeirós - Terra de Montes
     A comarca de Tabeirós - Terra de Montes é unha comarca galega situada na provincia de Pontevedra. Pertencen a esta comarca os concellos da Estrada e Forcarei. Anteriormente tamén se incluía nesta comarca o concello de Cerdedo até a súa fusión no 2016 co concello de Cotobade, da comarca de Pontevedra.

      A comarca está formada por dúas bisbarras diferenciadas: por unha banda, Tabeirós (integrada polo concello da Estrada); e pola outra, unha gran parte da comarca histórica de Terra de Montes.

Situación
     Esta comarca de 450,39 km² sitúase entre as Terras do Deza e as da costa e nela distínguense dúas unidades xeográficas distintas: a Terra de Tabeirós ao norte, que forma parte do val do Ulla, e a zona montañosa da Terra de Montes ao sur.

Demografía
      En 2020 a poboación era de 23.659 habitantes, dos cales 20.351 vivían no concello da Estrada, o que é indicativo do carácter de núcleo reitor comarcal desta vila.

     As cidades máis importantes preto da comarca son Compostela e Pontevedra.

      A comarca de Tabeirós - Terra de Montes está a ser unha zona onde a sangría demográfica é constante: entre 1981 e 2016 a comarca perdeu de 13.474 habitantes (un terzo da poboación).

VIDEO

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA

SALTO DE XERLIS - REGO DE TABEIROS - GUIMAREI - A ESTRADA

 SALTO DE XERLIS 

REGO DE TABEIROS

GUIMAREI

A ESTRADA

Xerlís
     Xerlís é un lugar da parroquia de Guimarei no concello pontevedrés da Estrada na comarca de Tabeirós - Terra de Montes.

     Tiña 18 habitantes no ano 2011 segundo datos do INE e do IGE, dos cales 8 eran homes e 10 mulleres.

      Iso supón unha diminución da poboación respecto a 1999 cando tiña 25 habitantes (11 homes e 14 mulleres).

Guimarei
     San Xiao de Guimarei é unha parroquia que se localiza no concello da Estrada. Segundo o IGE en 2011 tiña 391 habitantes (196 mulleres e 195 homes), distribuídos en 19 entidades, o que supón unha diminución respecto de 1986 cando tiña 589 habitantes.

       En 1842 tiña unha poboación de feito de 417 persoas.

Patrimonio
    A torre de Guimarei é unha torre medieval de planta cadrada que data do século XII. Constitúe o último resto dun castelo medieval que foi derruído polos Irmandiños en torno ao século XV. No século XVII construíuse un pazo barroco de planta cuadrangular pegado á torre. Atópase en estado semirruinoso.
    Pazo de Xerlís.
    Casa de Badía.
    Igrexa de Guimarei

Festas
       Na segunda semana de setembro celébrase a Feira da Becerra Selecta no Mercado Comarcal de Gando de Guimarei. Esa semana celébrase tamén a festa de Nosa Señora das Dores.

     O domingo e o luns de entroido hai festa. Tamén se celebra o San Xoán e o magosto no local do Outeiro.

Lugares de Guimarei
     Campos, A Cardavella, O Cogoludo, A Costa, Covas, A Cruz, A Devesa, O Francés, Gudín, Ouzamerxe, A Painceira, A Pinguela, Portacartas, A Portela, Rial, San Xiao, A Torre, A Torrevella, Xerlís  

VIDEO

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA

MUIÑO DE MONTOIRO - MUIÑOS DE GOLFARIZ - PARDEMARÍN - A ESTRADA

MUIÑO DE MONTOIRO

MUIÑOS DE GOLFARIZ

PARDEMARÍN

A ESTRADA

       Na parroquia de Pardemarín existe unha ruta rehabilitada que segue o ronsel destes antigos muiños, agora libres de maleza e sinalizados en pedras talladas grazas a un canteiro da zona

     Os muiños, xa sexan de vento, auga ou marea, conforman unha parte importante da cultura e etnografía de Galicia. Por esa razón hoxe en día, e en prácticamente todo o territorio, existen numerosas rutas que seguen os famosos camiños da moenda. 

     Espazos que foron rehabilitados para que a xente poida coñecer de cerca o patrimonio arquitectónico que representan estas singulares construcións, e mergullarse ao mesmo tempo en plena natureza.

     No municipio da Estrada atopamos un itinerario repleto de encanto e magnetismo, que discorre paralelo ao río entre bosques de ribeira. Falamos da Ruta dos Muíños de Golfariz, na parroquia de Pardemarín. A particularidade desta senda reside na historia detrás da posta a punto do lugar, pois foi un veciño da aldea "canteiro de profesión" quen salvou da maleza os vellos camiños e muiños da zona. Ademais, grazas á súa destreza á hora de cortar e moldear apedraa, este canteiro de Golfariz puido deixar unha pegada imborrable, en forma de señalizaciones, por todo o percorrido.

      Desde a cima de Santa Baia descende un pequeno regato ata formar un val natural na contorna da Estrada.

     Xunto a este regato, décadas atrás levantouse un importante grupo de muiños, hoxe coñecidos como os "Muíños de Golfariz".

     A beleza desta pequena ruta fluvial non radica únicamente nas súas paisaxes ou a historia das súas construcións, senón máis ben na singularidade da súa acondicionamiento.

     Manuel López Castiñeiros, coñecido por todos como "Carballo" é un veciño da parroquia, canteiro e escultor de profesión, que unha vez xubilado decidiu levar a cabo un ambicioso proxecto que levaba tempo roldando na súa cabeza: a posta en valor dunha ruta no lugar que tantas veces percorrera durante a súa infancia.

     Carballo conseguiu recuperar ata seis molinos ocultos pola maleza; instalou barandillas de madeira nas pendentes; construíu varias pasarelas para prolongar os carreiros; e creou singulares esculturas e señalizacións de pedra que percorren toda a Ruta dúas Muíños de Golfariz. Estas últimas son na actualidade o auténtico selo de identidade do itinerario.

     En total, tres quilómetros de traxecto circular que seguen as augas do río entre bosques, muinos e esculturas. Nunha dos gravados en pedra da contorna, pode lerse un pequeno texto que di: "un canteiro que puxo a Pardemarín de moda". Razón non lle falta, e é que desde o ano 2020, esta senda converteuse nun reclamo de primeira categoría para todos aqueles visitantes que chegan á Estrada.

Muiños, natureza e historia
     A Ruta dúas Muíños de Golfariz dá comezo moi preto de Mesadoiro, na contorna de Vos Cabarlliños. Próximo a este punto atópase a área recreativa de Barroblanco, acondicionada con mesas e bancos onde poder pasar o día. 

     En todo o traxecto, varias das obras do escultor local aparecen marcadas polas iniciais do seu nome e apelidos.

     Algunhas delas ata contan con mensaxes gravadas nas pedras, como é o caso da "homenaxe aos antepasados e o seu esforzo", escrito baixo a figura dunha muller en pedra.

     Unha vez iniciado o percorrido como tal, este atravesa os bosques de ribeira entre grupos de molinos e pasarelas. Ademais, varias destas construcións manteñen intacta a súa estrutura interna e poden ser visitados por dentro. 

      Muíño do Montoiro (en funcionamento trala súa posta a punto) ou de Vidal, Fervenza dá Chousa, Muíño do Batán, de Baixo ou de Sueiro e así ata chegar á antiga central hidroélectrica de Salouzáns. 

     Alí localízase tamén o último dos muiños, o de Veiga Grande. Unha vez neste punto, a vía avanza por O Rodo e Mesadoiro ata volver ao lugar de partida.

VIDEO

MAPA 

 

Fuente: El Español

Autora: Thalia García

XOAN ARCO DA VELLA

 

FERVENZA DO MUIÑO VELLO - RÍO FULAO - VILAR DE MURTELA - VIANA DO CASTELO

 FERVENZA DO MUIÑO VELLO

RÍO FULAO

VILAR DE MURTELA

VIANA DO CASTELO

Vilar de Murteda

      Vilar de Murteda e unha fregresia portuguesa do concello de Viana do Castelo, con 5,16 km² de superficie e 247 habitantes (2001).

     A sua densidade de poboación e de 47,9 hab/km².

Viana do Castelo
     Viana do Castelo é un concello portugués, capital do Distrito de Viana do Castelo, na rexión Norte e subrexión do Miño-Lima.

     O concello ten 314,36 km² de área e preto de 46.750 habitantes no seu núcleo urbano e 83.000 en todo o municipio, subdividido en 40 parroquias.

      O concello limita ao norte con Caminha, ao sur con Barcelos, ao leste con Ponte de Lima e Esposende, e ao oeste co océano Atlántico.

     As orixes do poboamento remóntanse a antes da era cristiá, existindo ruínas dun castro ou citania no outeiro de Santa Luzia.

     Recibiu o seu primeiro foro de mans de Afonso III de Portugal en 1258, e o nome de Viana da Foz do Lima en razón da súa localización xeográfica; en 1848 foi elevada a cidade por decreto de María II de Portugal, tendo visto entón a súa designación alterada para Viana do Castelo.

     No século XX foi un dos máis importantes portos da pesca de bacallau.

As freguesías de Viana do Castelo son:
     Afife, Alvarães, Amonde, Anha, Areosa, Barroselas, Cardielos, Carreço, Carvoeiro, Castelo do Neiva, Chafé, Darque, Deão, Deocriste, Freixieiro de Soutelo, Lanheses, Mazarefes, Meadela, Meixedo, Monserrate, Montaria, Moreira de Geraz do Lima, Mujães, Neiva, Nogueira, Outeiro, Perre, Portela Susã, Santa Marta de Portuzelo, (anteriormente Portuzelo), Santa Leocádia de Geraz do Lima, Santa Maria de Geraz do Lima, Santa Maria Maior, Serreleis, Subportela, Torre, Vila de Punhe, Vila Franca, Vila Fria, Vila Mou e Vilar de Murteda.

     É tamén sede da Associação Juventude de Viana de hóckey a patíns.

     Forma parte do Camiño Portugués e foi o lugar de nacemento de Cláudio Basto e Quim Barreiros. 

VIDEO

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA

FERVENZA MOINHO DE ESPANTAR - RÍO ANCORA - MONTARIA - VIANA DO CASTELO

 FERVENZA DO MOINHO DE ESPANTAR

RÍO ANCORA 

MONTARIA

VIANA DO CASTELO

Montaria
      Montaria e unha fregresia portuguesa do concello de Viana do Castelo, con 26,09 km² de superficie e 665 habitantes (2001).

     A sua densidade de poboación e de 25,5 hab/km².

Rio Ancora
     O Ancora é un rio portugués que nace no pico da Serra de Arga, en Orbacém, Freixeiro de Soutelo e Riba de Âncora e verte no Oceano Atlântico en Vila Praia de Âncora, fregresia do concelho de Caminha.

     No século XIX este rio era conhecido por rio Amora

Viana do Castelo
     Viana do Castelo é un concello portugués, capital do Distrito de Viana do Castelo, na rexión Norte e subrexión do Miño-Lima.

Demografía
      O concello ten 314,36 km² de área e preto de 46.750 habitantes no seu núcleo urbano e 83.000 en todo o municipio, subdividido en 40 parroquias.

Xeografía
      O concello limita ao norte con Caminha, ao sur con Barcelos, ao leste con Ponte de Lima e Esposende, e ao oeste co océano Atlántico.

As freguesías de Viana do Castelo son:
       Afife, Alvarães, Amonde, Anha, Areosa, Barroselas, Cardielos, Carreço, Carvoeiro, Castelo do Neiva, Chafé, Darque, Deão, Deocriste, Freixieiro de Soutelo, Lanheses, Mazarefes, Meadela, Meixedo, Monserrate, Montaria, Moreira de Geraz do Lima, Mujães, Neiva, Nogueira, Outeiro, Perre, Portela Susã, Santa Marta de Portuzelo, (anteriormente Portuzelo), Santa Leocádia de Geraz do Lima, Santa Maria de Geraz do Lima, Santa Maria Maior, Serreleis, Subportela, Torre, Vila de Punhe, Vila Franca, Vila Fria, Vila Mou e Vilar de Murteda.

Cultura
     Na cidade, que creceu ao longo do río Lima, pódense ver edificios de estilos renacementista, manuelino, barroco e modernista

       No entramado urbano destaca o centro histórico, que forma un círculo delimitado polos restos das antigas murallas. Aquí, hai ruelas con arterias maiores que dan ao río Lima, e destaca a antiga Igrexa Matriz (catedral dende 1977), que data do século XV, destacan a Capela da Misericórdia (século XVI), a Capela das Almas, e o antigo edificio do Concello, na Praça da República (antiga Praça da Rainha), cunha fonte xafariz de granito –con dobre pía e estanque– construída por Joán Lopes o Vello e rematada por João Lopes, Filho en 1559.

      Fóra do centro da cidade, nunha posición dominante no alto do Monte de Santa Luzia, érguese o Santuario Diocesano do Sagrado Corazón de Xesús, cuxa construción comezou en 1903, inspirada na Basílica do Sagrado Corazón de París, desde a que se pode gozar dunha ampla vista sobre a cidade, a ría do río Lima e o mar.

Algúns dos elementos patrimoniais máis destacados de Viana do Castelo son:
    Capela da Nosa Señora da Agonía
    Fonte na Praça da República
    Carmelo de Santa Teresinha
    Convento de São Francisco do Monte
    Ascensor de Santa Luzia
    Fortaleza de Santiago da Barra
    Santuario do Sagrado Corazón de Xesús – Monte de Santa Luzia
    Ponte Eiffel
    Biblioteca Municipal de Viana do Castelo
    Capela da Misericordia de Viana do Castelo
    Estaleiros do Mar Oeste
    Barco Hospital Gil Eannes
    Porto de Viana do Castelo
    Centro Cultural Viana do Castelo
    Teatro Municipal Sá de Miranda
    Museo do Traxe de Viana do Castelo
    Casa dos Nichos
    Palacio da Carreira
    Castelo de Portuzelo
    Paço de Lanheses
    Pelorinho de Lanheses
    Centro de Interpretación Castro do Vieito
    Casa Capela Malheiras
    Campo da Penha ou Palacio de Abreus
    Museo de Artes Decorativas de Viana do Castelo 

VIDEO

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA