sábado, 19 de octubre de 2019

CAMA DO HOME - TABOADELO - PONTE CALDELAS

CAMA DO HOME
TABOADELO
PONTE CALDELAS


A Cama do Home
      No alto dunha pena da parroquia de Taboadelo, en PonTe Caldelas (Pontevedra) hai unha especie de leito natural tallado polo tempo.



     Chámase a Cama do Home (a Cama do Home) e xa aparece referenciado polo escritor Manuel Murguía a mediados do século XIX.



      Di a lenda que as mulleres estériles recuperaban a fertilidad o tumbarse neste curioso oco.



Taboadelo
     Santiago de Taboadelo é unha parroquia que se localiza no concello pontevedrés de Ponte Caldelas.



      Segundo o IGE no 2017 tiña 204 habitantes (110 homes e 94 mulleres), distribuídos en 2 entidades de poboación, o que supón unha diminución respecto ós padróns anteriores.


Historia
     No libro Manuel Murguía, de Vicente Risco, menciona que en Taboadelo aínda se celebraba "A xunta dos homes". 


     Trátase dunha asemblea rural con cargos vitalicios (repúblicos, todos os homes casados da parroquia) e electos cada ano (mordomo, elixido cada 1 de xaneiro).



Festas
     Desde o ano 2004 celébrase na parroquia a Festa do Muíño, á beira do río Verdugo. Desde a restauración do muíño de Abaixo, por parte da Asociación de Veciños O Carballo, a penúltima fin de semana de xuño prográmanse degustacións gastronómicas e actos lúdicos e musicais, con zona de acampada.


Lugares de Taboadelo
     Taboadelo, Verdugo


Nota:
     Meu agradecemento a Esteban. María e Rosana por o tiempo que me dedicaron para chegar o sitio

VIDEO
VIDEO
MAPA

SÍGUENOS:
Facebook
Twitter
Pinterest
Google+
Instagram
YouTube
XOAN ARCO DA VELLA

CRUCEIRO DE SANTA COMBA - REBORDELO - A INSUA - PONTE CALDELAS

 CRUCEIRO DE SANTA COMBA
REBORDELO
A INSUA
PONTE CALDELAS


Cruceiros
     Sinal de identidade da paisaxe galega e expresión da devoción popular, os cruceiros levántanse en encrucilladas ou preto de ermidas, igrexas e cemiterios.



     Castelao dicía que un cruceiro é "un perdón do ceo", pois segundo o grande escritor galego os cruceiros eríxense para facerse perdoar algún pecado.



     Dado que en Galicia hai uns 12.000 cruceiros, as nosas faltas deben de ser grandes...



     Pero tamén se di que os cruceiros protexen os viaxeiros, así que para os que andan por estas terras a protección está garantida.



Blog Lugares mágicos de Galicia
      No lugar chamado Coto dá Xesta atópase un pequeno cruceiro coa imaxe da santa. 



     Está rodeado por unha cerrado de ferro octogonal cunha representación dunha cruz e unha pequena bandexa cun bo número de pedras. Todo ten o seu significado.


     Para curar o mal de sapo é necesario dar un número de voltas, sempre impar (generalmente 3, 5, 7 ou 9) ao redor do recinto, para culminar o rito colocando unha pedra sobre a bandexa que está xunto o cerrado, que simboliza o mal que se quere sacar. 



     O historiador Buenaventura Aparicio recolle esta tradición e sinala que as voltas á imaxe deben facerse cara ao lado esquerdo, como ocorre en moitos ritos parecidos. Isto interprétase como que o lado esquerdo do corpo é máis sensible a que entren os males, polo que é o que debe estar cara á imaxe relixiosa.

MAPA

SÍGUENOS:
Facebook
Twitter
Pinterest
Google+
Instagram
YouTube
Fuente: Blog Lugares mágicos de Galicia
XOAN ARCO DA VELLA

miércoles, 16 de octubre de 2019

CRUCEIRO DAS CINCO RÚAS - PRAZA DAS CINCO RÚAS - PONTEVEDRA

CRUCEIRO DAS CINCO RÚAS
PRAZA DAS CINCO RÚAS
PONTEVEDRA
ORIXINARIAMENTE 
ESTRIBELA - LOURIZÁN


     Interesante grupo escultórico orixinalmente policromado pero do que só se conserva a pigmentación vermella da imprimación que se aplicaba antes da pintura. Consta dunha plataforma de planta octogonal de tres escadas. Sobre esta aséntase un pedestal con diversas molduras e unha inscrición que percorre as súas catro caras que informa sobre a data de construción: 1773.


     O fuste é de planta cadrada no seu tramo inicial, pasa a ser de planta hexagonal coas caras lixeiramente convexas. Sobre el distribúense un grupo escultórico, formado por Adán e Eva baixo unha maceira no momento en que Eva colle a mazá da árbore. Á dereita destas figuras esténdese unha serpe que vai dende a base, debaixo de Adán e Eva na parte frontal, percorrendo todo o lateral ata a altura do remate da arbore. 


     Pola outra banda hai dúas pequenas figuras de ánimas en medio das chamas, en enriba delas poder verse un relevo cos instrumentos da paixón. Pola parte posterior hai outra inscrición que pide unha pregaria pola alma dos penitentes no purgatorio.


     Enriba deste conxunto, disponse Santo Antonio de Padua levando no colo ao neno Xesús. E máis arriba no fuste inda hai outra pequena figura.


     O capitel presenta unha versión xeométrica e simplificada de follas de acanto e volutas cun anxo entre cada par de volutas. Sobre esta un plinto sobre a que se ergue unha cruz sinxela de esquinas biseladas excepto no remate dos brazos. Pola parte frontal, que mira a praza vemos un cristo acompañado dun monxe. Pola outra beira temos a Virxe portando ao neno.


     O conxunto foi construído en 1773 e orixinalmente emprazado na praciña a carón da Praza de Abastos de Estribela. No ano 1939, din que os falanxistas, que estaban a celebrar que venceran na guerra, colgaron guirnaldas e bandeirolas do cruceiro, tiraron con el e rompeu en cachos. 


     Así estivo ata que en 1962 o levaron para o Museo de Pontevedra, onde o restauraron. Pero xa nunca regresou á parroquia, senón que, unha vez restaurado, foi colocado na Praza das Cinco Rúas.


     Décadas despois, en 1999, a raíz das peticións da Asociación de Veciños San Andrés, o Concello de Pontevedra colocou a réplica que podemos ver na actualidade en Estribela.

MAPA

SÍGUENOS:
Facebook
Twitter
Pinterest
Google+
Instagram
YouTube
 Fuente: Web Patrimonio Galego
XOAN ARCO DA VELLA

lunes, 14 de octubre de 2019

MUIÑO DO CREGO E CODESAL - PARADELA DE XENDE - A LAMA

MUIÑO DO CREGO E CODESAL
PARADELA DE XENDE
XENDE
A LAMA


Xende
     San Paulo de Xende é unha parroquia do concello pontevedrés da Lama, no arciprestado de Oitavén e diocese de Tui-Vigo. 




     Segundo o padrón municipal de 2013 tiña 95 habitantes (55 mulleres e 40 homes), distribuídos en 7 entidades de poboación, o que supón unha diminución en relación ao ano 2004 cando tiña 118 habitantes.




Xeografía

     Dista 3,5 km da capital municipal, coa que se comunica por unha estrada comarcal. Xende limita ó norte coa parroquia de Antas, ó sur con Gaxate e Verducido, ó leste con Xesta e ó oeste coa Lama e Gaxate. 



     Os seus principais accidentes xeográficos son o río Xesta, o regato das Fontiñas e os montes Alto das Fontiñas (672 m), Couto do Carro (649 m) e Casavella (725 m).



Lugares de Xende

     A Aldea, A Baralla, O Catadoiro, O Eido de Caneiras, A Igrexa, A Paradela, A Veiga do Muíño 



A Lama
     A Lama é un concello da provincia de Pontevedra, pertencente á comarca de Pontevedra.



     Segundo o IGE en 2016 tiña 2587 habitantes. Padrón municipal de 2003: 2957 habitantes. O seu xentilicio  é lamense.



Xeografía
     O concello, de 117,76 km², está situado na serra do Suído, no leste da provincia de Pontevedra, a uns 25 km da capital provincial. Limita ao norte con Beariz (provincia de Ourense), Forcarei e Cerdedo-Cotobade, ao sur con Fornelos de Montes, ao leste con Avión e con Beariz (ambos os dous na provincia de Ourense) e ao oeste con Ponte Caldelas e con Cerdedo-Cotobade.



Comunicacións
     A principal vía de comunicación é a PO-255 (que comunica con Ponte Caldelas e que permite chegar a Pontevedra e a PO-235 que une o concello con Carballedo, capital do municipio de Cerdedo-Cotobade.



Demografía
     A pirámide poboacional é a dun concello rural galego. É dicir, a poboación é avellentada. Pero recentes campañas municipais para atraer residentes ao termo municipal, conseguiron manter o censo.



     De todas as maneiras, segue sendo inferior ao censo de 1995 (cando vivían 3.517 veciños).



     A poboación do municipio está bastante diseminada nas 10 parroquias do concello. Mais a parroquia capital é con notoriedade, a máis poboada.




Historia
     Consérvanse restos arqueolóxicos das culturas megalíticas, como as mámoas de Portela da Cruz, O Seixo, O Suído, e Antas. Da idade de bronce atopouse na Lama unha espada de tipo argárico de hai 3500 anos, e en Verducido e no castro de Gaxate varias hachas de bronce.



     Desta idade son os gravados rupestres en Chan do Campo, Outeiro Seixiño, Val do Gato, e Laxa das Puzas (Verducido). Hai tres castros identificados: o monte do Castro en Gaxate, o monte do Castro na Lama, e o castro de Xende.



     Na época medieval a zona norte foi colonizada polos monxes do mosteiro da Armenteira a partir do século XV, e o resto pertencía aos señores de Soutomaior, que contaban cunha fortaleza en Fornelos.


     Nos séculos XVII e XVIII aumentou a poboación e a gandería pola introdución do millo, e a pataca procedentes de América. Coas mudanzas que implicaron na agricultura, comezou a desaparecer a emigración a Castela dos temporeiros para a sega do trigo en verán, e aumenta a construción de camiños, igrexas, pazos e pontes. Desta época son as pontes de Verducido sobre o río Parada, a do antigo camiño de Ribadavia a Pontevedra e o de Liñares.



     A emigración a América dos séculos XIX e XX fixo posible a compra das terras aos nobres e a construción de edificacións educativas e centros de beneficencia.




Turismo
     A Lama conta coa ruta homologada de sendeirismo PR-G 135 "Roteiro da Escuadra".
     É unha ruta sendeirista lineal de 7 km, entre o Peso (A Escuadra) e a área recreativa de Santa Mariña, na Serra do Cando.
     Na Serra do Suído atópanse os singulares chozos.



 Parroquias da Lama

      Antas (Santiago), A Barcia do Seixo (Santa Ana), Covelo (San Sebastián), Escuadra (San Lourenzo), Gaxate (San Pedro), A Lama (San Salvador), Seixido (San Bartolomeu), Verducido (San Martiño), Xende (San Paulo), Xesta (San Bartolomeu)


MAPA
SÍGUENOS:
Facebook
Twitter
Pinterest
Google+
Instagram
YouTube


XOAN ARCO DA VELLA