miércoles, 21 de agosto de 2013

A CASA RAIÑA - FORNELOS DE MONTES

A CASA RAIÑA
A CIDADE
FORNELOS DE MONTES


     En Fornelos de Montes (Pontevedra) hai un castro abraiante. Chámase A Cidade e esténdese por un risco encaixado entre dous ríos, hoxe rodeado pola conca do encoro de Eiras, cuberto por unha espesa fraga. O castro ten dous foxos enormes. Un deles aílla a acrópole do resto do recinto. Outro, rodea unha plataforma que se estende ao oeste. 


     Pero neste lugar, dun xeito que non sabemos polo de agora, produciuse unha sorte de simbiose cultural entre arquitecturas e espazos ao longo dos séculos que non é doada de explicar.


A CASA RAIÑA
     A casa da Raíña é unha estrutura tradicional que forma parte do poboado agroganadeiro de época moderna situado ao longo do foso do castro de A Cidade, probablemente coétanei coa contrución do acueduto en 1787.



    Trátase dinha construción terrea, illada, de planta rectangular e anexo, construída en pedra sen revestimento interios ou exterior con tellado a duas augas e cuberta vexetal.



     A función sería a residencia estacional de xentes humildes dedicadas a agricultura, aproveitando os canais de rego que se constrúen nese momento.




     Probablemente, na edificación cohabitaría unha cabana gandeira composta por ovellas e porcos que xerarían esterco de sustento ou incluso obxeto de comercio.


     Coa rehabilitacón desta vivenda prétendese a valorización dun espazo de alto valor arqueóloxico e patrimonial e a divulgación dun poboado característico do monte da cidade.


MAPA


SÍGUENOS:
Facebook
Twitter
Pinterest
Google+
Instagram
YouTube

XOAN ARCO DA VELLA

MUIÑO DOS CUBELOS - CUARTOS DE BORBÉN

MUIÑO DOS CUBELOS
SENDA DE AUGA LEVADA
CASQUEIROS
CUARTOS DE BORBÉN
PAZOS DE BORBEN


     Los ríos de Pazos de Borbén están anclados de puentes, molinos, canales y elevadas, construcciones de piedra con un estatus entre la arquitectura y la ingeniería popular. Se trata de un interesantísimo patrimonio etnográfico que lamentablemente poco a poco se va perdiendo a el tempo que se abandonan los usos agrarios tradicionales.



LOS MOLINOS
     Los molinos son construcciones que se utilizaban para moler el grano y hacer harina. Dada la importancia que tuvo antiguamente el pan en la alimentación, los molinos constituyen un elemento muy presente en nuestras parroquias, pues la actividad del mundo rural giraba en torno a ellos. Nuestros molinos son todos de piedra e hidráulicos y se localizan en Pazos de Borbén unos 60.



     La mayoría son simples y pequeños, aunque podemos encontrar algunos en los que se construía un cubo o pozo de piedra de grandes dimensiones a los que llegaba el agua mediante un acueducto. Un ejemplo de este sistema es el Molino de Jacinto, en Xunqueiras. Otro bonito ejemplo de molino en buen estado de conservación es el Molino de Fuente Cueva en Borbén.



OTRAS CONSTRUCCIONES
     En torno a los molinos siempre encontramos restos en piedra, vestigios de un rico patrimonio histórico perteneciente a la vida rural: llevadas para el agua, pasos y puestes, fuentes, y típicos caminos de carros empedrados, ahora en desuso, con piedras asurcadas por las marcas de los carros.



COMO SE UTILIZABAN

     Los vecinos de las aldeas repartían las horas de moler el grano por turnos. En nuestra zona estos períodos de tiempo que le pertenecía a cada vecino eran conocidos como fridas.


     Cuando tocaba moler por las noches, se encendían pequeñas fogatas y se cantaban multitud de cantigas para pasar la noche más entretenida. Alrededor de los molinos se establecían importantes relaciones sociales, ofreciendo a nuestra cultura múltiples manifestaciones relacionadas con ellos.



     Hoy en día se están recuperando algunos de estos molinos para que los más jóvenes sepan como era un molino en funcionamiento.



CREENCIAS Y SUPERSTICIONES
     Cuentan que si pasaba algo extraño en el molino, como que paraba de moler por momentos o algo así, era porque la Santa Compaña rondaba por allí. Lo que hacían era echarle unas brasas da hoguera en la moa a la vez que se rezaba un Padrenuestro y el molino seguía


MAPA


SÍGUENOS:
Facebook
Twitter
Pinterest
Google+
Instagram
YouTube

XOAN ARCO DA VELLA

lunes, 19 de agosto de 2013

LAXE DO CREGO - ILLA DE ONS

LAXE DO CREGO
AREA DOS CANS
ILLA DE ONS

AREA DOS CANS

     Uno de los atractivos de una de las playas más conocidas de la isla de Ons, la de Area dos Cans, es la conocida como Laxe do Crego. 


     Se trata de una roca a la que se puede acceder en función de la marea y que debe su nombre a que, probablemente, en la época medieval se excavó una tumba antropomórfica y en la que se llegó a enterrar a un sacerdote.




     A pesar de no haber constancia documental ni restos físicos de ningún monasterio, debió de existir alguna comunidad de monjes eremitas, como fue habitual en otras islas gallegas, incluso mucho más pequeñas, y como demuestra la toponimia y el sarcófago antropomorfo conocido como Laxe do Crego.


     Este enterramiento estaba sellado con una losa de gran tamaño y peso, pero las historias isleñas apuntan que a mediados del siglo XX esa gran tapa no pudo resistir los embates de un temporal. 

 

    La fuerza del mar la arrancó de su lugar y la llevó hasta la playa. Allí la recogió un vecino de la isla, que decidió llevarla para su casa. 



LOSA

    Lo más probable es que cuando el mar la arrancó de su ubicación original se trasladase a bordo de un carro de bueyes. 

 

     Se trata de un elemento muy pesado, tallado y liso y es probable que el vecino que la recogió "pensara que era excelente como pedra para a lareira", aunque nunca se llegó a utilizar para tal fin.


     Esperemos a quien competa recupera la losa a su sitio, los descendiente de quien la la recogió estan dispuestos a entregala para su recuperación.

MAPA
XOAN ARCO DA VELLA

ERMIDA DA ASUNCIÓN - SALVATERRA

ERMIDA DA ASUNCIÓN
O OUTEIRIÑO
PESQUEIRAS
SALVATERRA DO MIÑO


     Entre as parroquias de Lourido, Fornelos, Salvaterra, Corzáns e o río Tea encádrase a parroquia de Pesqueiras.


     No monte castelo, encóntras e enclavada a ermida da Asunción. Nas súas inmediacións recolléronse numerosos restos castrexos. Restos cerámicos, tégulas e ánforas na súa maioría.



     A capela da Asunción está escavada nunha enorme rocha granítica. Acédese ao seu interior mediante un pórtico de pedra con arco de medio punto e torre, datados no século XVIII. Dende este privilexiado enclave divísase unha magnífica panorámica do Val do Tea. 




     No seu interior pódense admirar diversos signos de forma serpentiforme, así como gravados que asemellan ferraduras nunha situación próxima ao altar.



      Segundo a tradición popular reza unha lenda que di: "No teitume da Ermida existe unha cruz, que aínda que se intenta borrar, reaparece sempre de novo".




    A festividade celébrase o día da Ascensión, corenta días despois da Pascua. Ávila y la Cueva fai referencia a un Castelo nas inmediacións do monte dese mesmo nome, do que non se conserva ningún resto.




     No ano 991, o seu territorio foi doado xunto con outras entidades veciñas polo rei Bermudo II a Igrexa de Compostela. No documento real figura co nome de Piscarias.




MAPA


SÍGUENOS:
Facebook
Twitter
Pinterest
Google+
Instagram
YouTube
XOAN ARCO DA VELLA




PETO DO MOSTEIRO - PAZOS DE BORBÉN

PETO DO MOSTEIRO 
BORBÉN 
O MOSTEIRO 
PAZOS DE BORBÉN

          
     En Pazos de Borbén non hai exemplos de construccións monumentales, pero hai moitas pequenas construccións con encanto e conxuntos arquitectónicos interesantes que falan da espiritualidade, das tradicións e das formas de vida do mundo agrario tradicional.

     
     En canto ós Petos de Ánimas, destacan varios, son importantes monumentos relixiosos de gran interese etnográfico.  


     A devoción ás ánimas segue viva entre as xentes, que adoitan levarlles como ofrenda patacas e millo con formas raras.



     O seu significado vén da crenza na continuidade da alma despois da morte e da existencia dun paso intermedio para chegar ao ceo, onde se redimen os pecados e faltas cometidas en vida (o purgatorio), moi arraigada na mentalidade popular galega.


     Dentro das construcións populares, os petos de ánimas son os que evidencian a importancia do purgatorio. A finalidade destes elementos populares é que os vivos poidan ofrecer esmolas para a salvación das almas en pena que non encontran descanso no purgatorio, e así alcancen a felicidade no ceo.


     Unha vez liberadas, intercederán por quen fixo a ofrenda. Por tanto, trátase de procurar a salvación dos mortos pero tamén de se asegurar a propia.


     Moitos deles foron construídos pola devoción dun fregués ou polos veciños dun lugar.


     Son moi curiosas as advertencias que se fan no seu nome. Por exemplo, no de Famelga de Aguasantas (Cotobade) lese textualmente: "Un alma tienes y no más, si la pierdes qué harás...".



     Tamén se invita a recordar os nosos antepasados: "Ave María Purísima. Acordaos de las ánimas de vuestros padres o abuelos o tíos o parientes o amigos".



     E, noutra parte do oratorio, apréciase esta inscrición: "Rogad por nos, Señor, y socorrednos con vuestros sufragios que nos pidiremos por vos"


MAPA


SÍGUENOS:
Facebook
Twitter
Pinterest
Google+
Instagram
YouTube


XOAN ARCO DA VELLA