CRUCES NA IGREXA DE SANTA MARÍA DE LEIRO - A IGREXA - LEIRO - RIANXO

 CRUCES NA IGREXA DE LEIRO

IGREXA DE SANTA MARÍA DE LEIRO

A IGREXA

RIANXO

 Leiro
     Santa María de Leiro é unha parroquia que se localiza no sur do concello de Rianxo. 

     Segundo o padrón municipal (INE 2018) tiña 953 habitantes (482 mulleres e 471 homes) distribuídos en 10 entidades de poboación, o que supón unha diminución en relación ao ano 1999 cando tiña 1.075 habitantes e ao ano 2013 cando tiña 1.019 habitantes.

     Esta parroquia e máis a de Santa Comba de Rianxo, do mesmo concello, son os únicos puntos de Galicia nos que se conserva o uso dialectal do xerundio conxugado.

Patrimonio
    Pazo de Brión: pazo barroco compostelán da familia Torrado, construído en 1310 e reconstruído en 1610. Sufriu unha nova remodelación en 1786.

Festas
     As festas de Leiro na honra á Virxe do Carme celébranse a segunda fin de semana de outubro.

Lugares de Leiro
      Abuín, Brión, Cabanas, A Igrexa, Meiquiz, Or, Palleiro, A Pedreira, Rañó, Rial

Comarca de Barbanza
      A comarca do Barbanza, comarca da Barbanza, comarca de Barbanza ou simplemente A Barbanza, O Barbanza ou Barbanza, é unha das comarcas oficiais de Galicia. 

      Localízase no suroeste da provincia da Coruña. Pertencen a ela os concellos de Boiro, A Pobra do Caramiñal, Rianxo e Ribeira. 

     Ten unha superficie de 246,71 km² e no ano 2020 tiña 66.063 habitantes.

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA

IGREXA DE SANTA MARÍA DE LEIRO - A IGREXA - LEIRO - RIANXO

 IGREXA DE SANTA MARÍA DE LEIRO

A IGREXA

LEIRO

RIANXO

Igrexa de Santa María de Leiro
       A de Santa María de Leiro é un templo románico do século XVII que presenta unhas dimensións exteriores máximas de 24,20 por 9,70 metros.

      Consta dunha única nave de planta rectangular con ábsida na cabeceira que conforma o presbiterio.

        Accédese a ela a través dun arco triunfal de medio punto e está cuberta con bóveda estrelada.

     A nave principal é de bóveda de canón rebaixada, feita en madeira e cos cimbros á vista.

       Ós pés presenta tribuna con escada de caracol de acceso que transcorre polo interior do campanario. A sancristía está engadida á ábsida con posterioridade.

      Os muros son de cachotaría e a fachada principal e a torre de cantaría. A torre é de planta cadrada e está situada no lateral dereito da fachada, composta por tres treitos; o primeiro totalmente liso, do século XVIII, sen decoración; os dous últimos son posteriores e de estilo barroco. Remata en cúpula.

       A fachada principal consta de porta rectangular, posiblemente maior cá orixinal, xa que desborda o arco de medio punto, enmarcado por xambas e con adornos florais nas arquivoltas.

        Sobre a porta hai repisa e dosel en forma de cunca coa imaxe da Virxe co Cristo en brazos.

      Enriba ábrese un pequeno rosetón con dobre caída. A caída é a dúas augas con tella curva do país.

        No interior da nave hai un pequeno baptisterio no lado do evanxeo e dous altares de pedra colocados diagonalmente nos ángulos do fondo. Tamén se atopa un curioso sarcófago e no muro contrario un fermoso escudo.

         No cemiterio consérvase parte do cruceiro de capeliña de Leiro debuxado por Castelao (As cruces de pedra na Galiza, lámina LXXIV), reutilizado parcialmente sobre a tumba do párroco José Combeiro Rodríguez.

MAPA

 

Fuente: Web obaixoulla.gal

XOAN ARCO DA VELLA

FORNELA EN PARADA - IGREXA DE SAN TOMÉ DE PARADA - SILLEDA

FORNELA EN PARADA

IGREXA DE SAN TOMÉ DE PARADA

SILLEDA

 Parada
       San Tomé de Parada é unha parroquia que se localiza no concello de Silleda.

     Segundo o IGE en 2011 tiña 200 habitantes (99 mulleres e 101 homes), distribuídos en 14 entidades de poboación, o que supón unha diminución en relación ao ano 1999 cando tiña 240 habitantes.

Xeografía e historia
       Situada no cono sur de Silleda, é a parroquia de maior superficie do concello. O seu nome fai referencia ao paso de camiños ao Ribeiro, Silleda, Ulla, e Terra de Montes.

         Integrada no século XVIII na xurisdición de Deza, pertencente á provincia de Lugo, ao contrario que as demais parroquias da de Trasdeza, dentro da provicia de Santiago, acolle o punto máis alto do concello (1014 msnm, o Alto de San Bieito, na Serra do Candán.

        O nome deste pico débese aos monxes bieitos de Aciveiro, donos de grandes extensións de terras nestes montes.

Lugares de Parada
     O Barro, A Coelleira, O Cruceiro, Currás, Eirexe, Freixeiro, Mediodaldea, O Outeiro, O Pereiro, O Portapazos, Portodabalde, Redemuíños, Souto Nogueira, A Veiga

Comarca de Deza
     A comarca de Deza é unha comarca da provincia de Pontevedra e a súa capital é Lalín.

     Pertencen a ela os concellos de Agolada, Dozón, Lalín, Rodeiro, Silleda e Vila de Cruces. A súa poboación é de máis de 40.000 habitantes.

      O Deza coincide coa antiga comarca de País do Deza, isto é, as xurisdicións de Deza, Camba, Dozón, Trasdeza, Carbia e Valquireza.

Situación
      A comarca de Deza vén coincidir co centro xeográfico de Galicia. Limita ao norte coas comarcas coruñesas de Santiago, Arzúa e Terra de Melide, ao sur coa do Carballiño (Ourense), ao leste coas de Ulloa e Chantada (Lugo) e ao oeste coa de Tabeirós-Terra de Montes.  

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA

CAPELA ESMOLEIRA DA VIRXE DA ARMADA - A ARMADA - RABAL - CELANOVA

 CAPELA ESMOLEIRA

DA

VIRXE DA ARMADA

A ARMADA

RABAL

CELANOVA

A Armada
     A Armada é un lugar da parroquia de Rabal no concello ourensán de Celanova na comarca da Terra de Celanova.

      Tiña 2 habitantes no ano 2011 segundo datos do INE e do IGE, dos cales 1 eran home e 1 muller. Iso supón un mantemento da poboación respecto a 2010, cando tiña 2 habitantes (1 home e 1 muller).

 Rabal
     San Salvador de Rabal é unha parroquia do concello ourensán de Celanova na comarca da Terra de Celanova.

     Segundo o IGE en 2011 tiña 109 habitantes (57 mulleres e 52 homes) distribuídos en 6 entidades de poboación, o que supón unha diminución en relación ao ano 2000 cando tiña 154 habitantes.

Historia

      Rabal atópase no vello camiño dunha calzada romana que partía da ponte romana do Freixo cara a Ourense, aínda que se apunta cara a unha orixe altomedieval dos distintos núcleos de poboación por parte de labregos libres.

     De todas formas os documentos medievais din que enriba se atopaba o castro de Pelosino.

      Segundo o arquivo de manuscritos de propiedades do mosteiro de Celanova, Rabal era unha vila que entre os anos 956 a 997 foi apoderándose dela San Rosendo e os seus monxes, mediante a compra de bens inmobles e raíces, onde varios labregos libres xa se organizaran comunitariamente para o uso compartido do terreo e os seus bens (dereitos de paso, aproveitamento da forza hidráulica e da pesca do río Arnoia).

      Ademais da igrexa (que cambiou a advocación orixinal de San Mamede pola de San Martín) en Rabal houbo un mosteiro no lugar de Sampaio, cuxos únicos testemuños son un topónimo e unha referencia documental.

     No ano 959 a abadesa Guntroda doou unha viña ao abade Fafilán (o mesmo que fundara un mosteiro no monte Louredo en Toén) e ó mosteiro por el fundado en Rabal, baixo a advocación de San Paio : Descoñécese canto tempo durou este mosteiro, e os investigadores cren que foi dependente do mosteiro de Celanova e posterior absorción.

       Nun documento que recolle a venda que fan Egilo e a súa sobriña no ano 964 ao mosteiro de Celanova, estes doan varias terras e un pazo; a intrusión do mosteiro de Celanova non vai traer ningún cambio na organización do territorio ou de melloras (xa feitas pola "república de homes libres", labregos anteriores ó mosteiro que vivían na vila de Rabal) senón que trae consigo unha reorientación do sistema de explotación que, a partir do século X e de que o mosteiro de Celanova se converte nun terratenente, apoiarase no traballo de campesiños que non son donos de terra que traballan, e a introdución no lugar de escravos.

Lugares de Rabal
     A Abelleira, A Armada, Ponte Fechas, Rabal da Eirexa, Rabal de Arriba, San Paio

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA

 

CRUCEIRO PETO DAS NEVES - OUROLO - TARAGOÑA - RIANXO

 CRUCEIRO PETO DAS NEVES

OUROLO

TARAGOÑA

RIANXO

      Cruceiro de granito situado nun cruce de camiños rurais, baixo a estrada principal, da tipoloxía de capeliña.

       Plataforma enterrada, o varal ten sección cadrada coas arestas rematadas en chafrán. 

     Na súa parte inferior hai gravadas varias cruces e tamén un cáliz.

A capela nace sobre unha base troncopiramidal na que aparece o relevo dun anxo con ás nas catro caras. Posúe unha cuberta a catro augas e o teitume plano.

No seu interior podemos ver a imaxe da Nosa Señora das Neves co Neno collido polo brazo esquerdo.

       No brazo dereito colle unha bola. O conxunto remata nunha cruz, de sección cadrada con remates nos vértices, na que aparecen as imaxes de Cristo crucificado (ao que lle falta a cara) no anverso e a Virxe das Angustias co seu fillo no colo no reverso.

      Non se sabe como é o nacente do cruceiro debido a que se atopa cuberto de terra.

       Durante varios séculos tivo un farol, hoxe desaparecido. Pode situarse na primeira metade do século XVII. 

        Cando o debuxou Castelao a imaxe estaba virada para un lado, o que indica que nesta época aínda as mulleres practicaban o vello costume de colocala cara a onde conviñese, segundo a dirección que trouxese ou levase a embarcación onde ía o marido, o mozo, os irmáns...

       Segundo os que viven a carón, cando se asfaltou o camiño (non hai aínda moitos anos), unha máquina petou contra el, mais non chegou derrubalo.

MAPA 

 

 Fuente: Web obaixoulla.com

XOAN ARCO DA VELLA