ERMIDA DE SANTA LUCIA - VILAMEÁ - CASTRO DE LAZA - LAZA

 ERMIDA DE SANTA LUCIA

VILAMEÁ

CASTRO DE LAZA

LAZA

 Vilameá

       Vilameá é un lugar da parroquia do Castro de Laza, no concello ourensán de Laza, na comarca de Verín.

      Tiña 39 habitantes no ano 2011 segundo datos do INE e do IGE, dos cales 21 eran homes e 18 mulleres.

     Segundo o Instituto Galego de Estatística, no 2010 tiña 38 habitantes (21 homes e 27 mulleres), o que supón a diminución de 1 habitante con respecto ao ano 2009 cando tiña 39 habitantes.

Toponimia

     A orixe do topónimo é o latín Villam Medianam, que é a vila situada no medio.

Lugares do Castro de Laza

     O Castro, Correchouso, O Navallo, Naveaus, Soutelo Verde, Tamicelas, Vilameá

O Castro de Laza

     San Pedro do Castro de Laza é unha parroquia do concello ourensán de Laza na comarca de Verín. 

     No ano 2007 tiña 280 habitantes (133 homes e 147 mulleres) distribuídos en 7 entidades de poboación, o que supón unha diminución de habitantes en relación ao ano 2000.

Comarca de Verín

       A comarca de Verín é unha comarca galega situada na provincia de Ourense e a súa capital é Verín. Pertencen á comarca os concellos de Castrelo do Val, Cualedro, Laza, Monterrei, Oímbra, Riós, Verín e Vilardevós.

Demografía
      Tiña en 2020 unha poboación de 24.999 habitantes, deles 12.455 son homes e 12.544 son mulleres.

       Con 13.647 habitantes (INE 2020) o concello de Verín é a capital da comarca, tendo así, máis do 50% da poboación total da bisbarra (54,59%).

     O núcleo máis poboado é a cabeceira municipal do anterior concello, que con 10.025 habitantes (2020) ten o 40,10% da poboación comarcal, actuando coma un verdadeira vila macrocefálica en relación ao conxunto comarcal.

Particularidades

       Dentro da idiosincrasia da bisbarra, unha das manifestacións culturais máis relevantes a nivel rexional e incluso nacional é o entroido. Sendo Laza e Verín os máximos referentes comarcais, completarían o triángulo máximo do Entroido ourensán coa capital da Limia, Xinzo.

      Outra característica común é a dominancia da Casa dos Zúñiga (unha das máis importantes liñaxes de Galicia) do Condado de Monterrei, presenza que queda patente nos escudos dos concellos da comarca.

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA

PONTE DE MATAMÁ - MATAMÁ - RÍO TÁMEGA - LAZA

PONTE DE MATAMÁ

MATAMÁ

RÍO TÁMEGA

LAZA

Matamá

      Santa María de Matamá é unha parroquia do concello ourensán de Laza na comarca de Verín. 

     Segundo o IGE en 2010 tiña 170 habitantes (82 homes e 88 mulleres) nunha soa entidade de poboación, o que supón unha diminución en relación ao ano 1999 cando tiña 191 habitantes.

     O río Támega ao seu paso por Matamá, era unha das veiras máis salientábeis do val de Laza, onde xeracións enteiras de veciños foron á bañarse. 

     Foi substituída no ano 2003 por unha escollera. O río crúzao unha ponte con bases románicas.

 

 Topónimo

     O topónimo Matamá é un fitónimo derivado de MATTA (de orixe prerromana) MALA (de orixe latina), referido a un terreo de pouca calidade ou difícil de traballar.

Lugares de Matamá

      Matamá

Río Támega

      O río Támega (Tâmega en portugués), é un curso fluvial que nace en Galiza, e percorre parte do norte de Portugal, ata desembocar no río Douro, logo dun percorrido de 145 km.

     É o único río principal galego, xunto cos seus afluentes, que pertence á Confederación hidrográfica do río Douro.

Percorrido
    O Támega nace na serra de San Mamede, no Alto de Talariño a 960 m de altura, preto da parroquia da Alberguería, no concello ourensán de Laza. Atravesa logo o val de Monterrei ata entrar por Chaves en Portugal.

     Desde alí cruza o resto do distrito de Vila Real, formando linde entre este e o de Braga, para finalmente entrar no de Porto, onde rende as súas augas ao Douro na localidade de Entre-os-Rios.

     Entre as localidades máis importantes que atravesa están Laza, Castrelo do Val, Verín e Oímbra en Galiza, e mais Chaves e Amarante no norte portugués. O seu afluente máis salientábel en terras galegas é o río Búbal, que o é pola dereita.

Protección
      A cunca e ribeiras galegas do río Támega teñen a cualificación de zona especial de conservación e que se denomina río Támega.

MAPA 

 

XOAN ARCO DA VELLA

IGREXA DE SANTA MARÍA DE RETORTA - RETORTA - LAZA

IGREXA DE SANTA MARÍA DE RETORTA

RETORTA

LAZA

Retorta

       Santa María de Retorta é unha parroquia do concello ourensán de Laza na comarca de Verín. 

      No ano 2007 tiña 232 habitantes (106 homes e 105 mulleres) 21 menos ca en 2000. Ten dúas entidades de poboación.

Patrimonio

      Igrexa parroquial Santa María de Retorta.

Lugares de Retorta

      Arcucelos, Retorta

Laza
     Laza é un concello da provincia de Ourense, pertencente á comarca de Verín. Segundo o padrón municipal en 2018 tiña 1.287 habitantes (1.826 en 2003).

Parroquias de Laza    
     A Alberguería (Santa María), Camba (San Salvador), Carraxo (San Bieito), O Castro de Laza (San Pedro), Cerdedelo (Santa María), Laza (San Xoán), Matamá (Santa María). Retorta (Santa María), Toro (San Lourenzo), Trez (Santiago)

Comarca de Verín

      A comarca de Verín é unha comarca galega situada na provincia de Ourense e a súa capital é Verín. Pertencen á comarca os concellos de Castrelo do Val, Cualedro, Laza, Monterrei, Oímbra, Riós, Verín e Vilardevós.

Demografía

      Tiña en 2020 unha poboación de 24.999 habitantes, deles 12.455 son homes e 12.544 son mulleres.

       Con 13.647 habitantes (INE 2020) o concello de Verín é a capital da comarca, tendo así, máis do 50% da poboación total da bisbarra (54,59%).

     O núcleo máis poboado é a cabeceira municipal do anterior concello, que con 10.025 habitantes (2020) ten o 40,10% da poboación comarcal, actuando coma un verdadeira vila macrocefálica en relación ao conxunto comarcal.

Particularidades

      Dentro da idiosincrasia da bisbarra, unha das manifestacións culturais máis relevantes a nivel rexional e incluso nacional é o entroido. Sendo Laza e Verín os máximos referentes comarcais, completarían o triángulo máximo do Entroido ourensán coa capital da Limia, Xinzo.

      Outra característica común é a dominancia da Casa dos Zúñiga (unha das máis importantes liñaxes de Galicia) do Condado de Monterrei, presenza que queda patente nos escudos dos concellos da comarca.

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA

 

PETO DE SALGUEIROS - SALGUEIROS - ARMARIZ - XUNQUEIRA DE AMBIÁ

 PETO DE SALGUEIROS

SALGUEIROS

ARMARIZ

XUNQUEIRA DE AMBIÁ

  Peto de ánimas
   Chámanse petos de ánimas a unha das manifestacións materiais do culto aos mortos e son, xeneralmente, sinxelos monumentos de piedade popular asociados á idea do purgatorio.

    En Galicia é frecuente atopalos en camiños, encrucilladas, atrios de igrexas, etc.

     Os historiadores e etnógrafos sitúan a súa aparición a partir da Contrarreforma, datándose os máis antigos no século XVII, aínda que non sería ata o século XVIII cando se constrúan con máis profusión.

     A súa finalidade é a de ofrecer esmolas de todo tipo ás ánimas do Purgatorio, sendo o seu castigo temporal e podendo así alcanzar o Ceo.

    En compensación, unha vez liberadas intercederán por quenes realizaron as ofrendas.

     As esmolas non eran de carácter estrictamente monetarias, tamén podía tratarse de produtos agrícolas.

     Os petos de ánimas adoitan estar construídos en pedra cunha cruz no alto, polo xeral con imaxes das ánimas no lume do purgatorio e unha figura que as vela (santo, rei ou bispo).

     Na parte frontal aparece un peto para depositar a esmola e protexido cunha reixa ou un cristal.

Algúns levan lendas do tipo:
     Un alma tes e non máis, si a pérdes que farás...  

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA