El río Navia divide el pueblo de Pontes de Gatín en dos orillas. Cuenta la leyenda que cuando aún no existía ningún puente para cruzar, un joven de la orilla derecha del río se enamoró de una joven de la otra orilla. El joven, como no podía entablar relación con la muchacha, decidió desesperado hacer un pacto con el diablo; este construiría un puente por la noche y a cambio se llevaría el primer ser vivo que naciera en casa del joven después de la boda.
La pareja contrajo matrimonio y la mujer pronto se quedó embarazada. Por influencia del diablo, en la casa no nacía ningún animal en espera de que el niño fuera el primer ser vivo de la familia.
Una noche de tormenta, nació en el pajar una camada de gatos. El esposo llevó el primer gatito -gatín en la terminología de la zona- a la mitad del puente para entregárselo al diablo, evitando así el fatal destino que el diablo tenía previsto para el niño.
O conxunto de petróglifos Os Ballotes-Meadelo é un dos máis coñecidos
e estudados de Galicia desde comezos do século XX. Ademais, dado o seu
pronto descubrimento e o seu interese, é unha das estacións de arte
rupestre máis citadas pola bibliografía. Foi repetidamente citado nas
sínteses de numerosos autores, e visitado a principios e mediados de
século por numerosos investigadores ilustres.
A pesar de tan importante
difusión, sempre foi un xacemento arqueolóxico un pouco abandonado,
cuberto de herbas e rodeado dunha verxa metálica que se foi oxidando co
tempo. No ano 2009, o Concello de Vilagarcía contratou a realización de
traballos de arqueoloxía nos petróglifos, co fin de documentar a
totalidade dos xacementos, e proceder á súa lectura, interpretación e
rexistro, así coma unha diagnose e proposta de tratamento de
conservación e restauración. Mais o xacemento continúa baixo un
descoñecemento por parte da sociedade do seu valor en favor da debida
comprensión do mundo dos petróglifos galegos.
O conxunto de petróglifos Os Ballotes-Meadelo está situado na franxa
litoral do interior da Ría de Arousa, nunha zona cunha forte inclinación
cara ao oeste, cun bo dominio visual da Ría e a banda litoral. Nesta
zona atópanse numerosos petróglifos cunha gran variedade de gravados
xeométricos e con figuras de animais realizados sobre un conxunto de 15
rochas de granito, que foron organizadas ou catalogadas, en sete
xacementos a partir dos traballos arqueolóxicos de 2009.
Un xacemento
pode ser unha soa rocha con gravados; varias rochas con gravados, que
non disten a máis de 5 m entre si; ou rochas que estean vinculadas a un
mesmo elemento xeográfico, que non disten mais de 10 m entre si.
Entre os gravados figurativos presentes nestes petróglifos, pódense
admirar unha gran cantidade e variedade de animais (chamadas figuras
zoomorfas), entre os que destacan os cérvidos. Tamén hai escenas de
animais en actitude de berregar, e composicións nas que os cuadrúpedes
ordénanse de forma lineal; outras de cervos arrastrando posibles discos
solares, e tamén, existe unha na que podería representarse unha escena
de equitación.
En el
interior de la Ría de Vigo y conectada a este por el Puente de Rande, se
encuentra el municipio de Moaña. En el mar, las inconfundibles bateas
se mezclan con las típicas embarcaciones pesqueras en una típica estampa
que podemos ver desde la cima del Monte Domaio.
En la parroquia de
San Martiño han aparecido restos de hachas pertenecientes
aproximadamente al 100.000 a.c.. Del Neolítico tambien han aparecido
restos de utiles que ya indica que las gentes eran agricultoras (,
puntas de flechas, hachas de silex, cerámica,...). (cacharros de cocina,
adornos..).
De esa época es el dólmen de Chan de Arquiña, el monumento
más importante de todos y el mejor conservado, y el Castro de
Montealegre en Domaio. Posteriormente, durante la estancia en el
municipio, los romanos y los suevos dejaron muestras de su cultura.
En la Edad Media se construyen la Torre de Meira y el Pazo de O Rosal,
en la parroquia de Moaña.
Despues de los ataques piratas de siglos
anteriores, en 1617 la flota turca arrasa la parroquia de Domaio.
Pero sin duda el acontecimiento histórico que más marcó la vida de esta
comarca del Morrazo fue el combate naval de Rande en 1702, donde la
escuadra española fue derrotada por la inglesa, que saqueó con gran
dureza las parroquias de Domaio, Meira y Tirán. Cien años después,
de nuevo los franceses intentan controlar estas tierras, siendo
repelidos los ataques por los vecinos.
A principios del siglo XIX,
Moaña adquiere su actual configuración administrativa, pasando en 1874
la capital del municipio de Meira a la parroquia de San Martiño de Moaña
En años posteriores, la economía de sus habitantes se basaba en la
pesca y las industrias de salazón que se instalaron en la ría. Debido a
la guerra, esta floreciente actividad fue frenada bruscamente y muchos
de sus habitantes buscaron trabajo en Vigo además de emigrar a varios
países de Sudamérica. En la actualidad, la pesca y el marisqueo
continúa siendo la principal actividad económica de sus habitantes que
han encontrado en el turismo una fuente de ingresos complementaria.
Leiro es un municipio de la provincia de Orense (Galicia, España), a orillas del Avia. Pertenece a la Comarca del Ribeiro.
La Comarca del Ribeiro se encuentra entre las sierras de Faro y Suido,
donde confluyen los valles del Miño, Avia, Arnoia y Barbantiño. Se
define entre una serie de valles y superficies que contrastan con las
altas tierras circundantes de alrededor de 312 km2, de los cuales dedica
3000 hectáreas al viñedo.
Rodeado de relieves montañosos y resguardado de la influencia oceánica,
el cultivo de la vid es la característica dominante del paisaje,
ocupando casi la totalidad de las laderas y hondanadas en los terrenos
de Ribadavia, Castrelo de Miño, Cenlle, Beade, Leiro y Carballeda, así
como las pendientes mejor orientadas y soleadas de los municipios
limítrofes.
Tierra regada por una densa red fluvial, con un microclima seco y cálido, pero con una humedad durante el período invernal.
Fiestas
Leiro: fiestas de San Pedro y de la Vendima. Berán: fiestas de Santa
Margarida (19, 20, 21 de julio), Fiesta del licor café (septiembre) y de
San Roque (agosto). San Clodio: fiesta de la Santa Cruz. Gomariz:
fiesta de Santa Mariña (18, 19 de julio). Fiesta de Santa Rita (22 de
mayo) Vieite: fiesta de Santa Helena.
O poboamento das terras de Cotobade empezou en época bastante antiga,
como testemuñan a abundancia de restos arqueolóxicos (petroglifos,
mámoas, castros) repartidos por toda a súa xeografía.
Os restos máis
abundantes son os petroglifos, dos que se coñecen numerosos exemplos
(máis de 150), moitos deles atribuídos á Idade do Ferro ou á do
Bronce.
Os petroglifos máis interesantes son: a Pedra do Lombo da Costa, a
Laxe do Cuco, a Pedra das Ferraduras, a Laxe dos Cebros,… na parroquia
de San Xurxo de Sacos e os petroglifos de Portela da Laxe e Laxe das
Coutadas, en Viascón.
Asímesmo, quedan restos da época romana na calzada de O pé da Múa.
Entre os antigos monumentos históricos, atópase no monte Castelo, que
se extende polos límites de Borela, Carballedo, Tenorio e Viascón- a
torre que noutro tempo se chamaba “Couto do Abade”, da que apenas
quedan vestixios; e os restos do castelo de Tenorio, que a finais do
século XV pertencía ó señor de Soutomaior e conde de Camiña, Pedro
Madruga, e que foi derrubado polos Irmandiños.
O concello tivo a súa propia xurisdicción, na que o duque de
Soutomaior nomea xuíz ordinario, e que comprendía as actuais
parroquias, agás a de Caroi.
No século X fundouse o convento de benedictinos de Tenorio. A boa
posición estratéxica deste, provocou que caese en mans do Conde de
Camiña, quen destituiu ó seu Abad, Pedro de Tenorio, sustituíndoo por
un monxe de Lérez.
Este nomeamento, ó non ser acatado pola comunidade,
trouxo como consecuencia o abandono do convento polos guerrilleiros
durante a guerra da independencia, e acabou destruído ó incendialo os
franceses.
Na loita contra os franceses pode decirse que Cotobade abriu a guerra,
ó atacar os seus habitantes ás guarnicións gabachas de Borela, San
Xurxo de Sacos e Tenorio, o 19 de febreiro de 1809, obrigando a estas a
renderse. Así mesmo, o día 20, fan baterse en retirada as tropas
francesas de Pontevedra, que acudían a se desquitaren da acción do día
anterior. Posteriormente, o 28 do mesmo mes e ano, atacan a guarnición
francesa de Pontevedra e o 7 de xuño toman parte na acción de
Pontesampaio, contribuíndo a derrota das forzas do xeneral Ney.
Nestes feitos destaca a utilización polos veciños de Cotobade do
“Canón de Pau”, que consistía nun tronco furado e suxeito con argolas
de ferro, e que resistía ata doce canonazos. Destes feitos, que fan que
se coñeza a Cotobade coma terra do “canón de pau”.
Segundo a tradición, Cotobade é berce de afamados canteiros.
Traballaban por toda España, e coñecíanse coa denominación popular de
“barrocos”; semella que esta denominación ten relación co estilo
arquitectónico deste nome.
Entre estes, cabe destacar o mestre Cerviño,
natural de Aguasantas e autor dos cruceiros de Hío, Covelo, Ponteareas
e outros.
Do maestro Cerviño, o afamado escritor Castelao di “foi
xenial, revolucionario, capaz de transforma-los pequenos cruceiros en
grandes calvarios ó estilo dos que se levantan na Bretaña”
IGLESIA DE SAN MIGUEL CARBALLEDO COTOBADE PONTEVEDRA
Cotobade es un ayuntamiento perteneciente a la provincia de Pontevedra,
en la comunidad autónoma de Galicia, en España (Spain).
Ocupa una extensión de aproximadamente 135 km2 y tiene en torno a los 4600 habitantes.
Como todo municipio gallego que se precie, su población está
ampliamente distribuida en múltiples nucleos poblacionales que se
agrupan en 13 parroquias: Aguasantas, Almofrei, Borela, Carballedo,
Caroi, Corredoira, Loureiro, Rebordelo, Santa María de Sacos, San Xurxo
de Sacos, Tenorio, Valongo y Viascón.
Es un ayuntamiento de caracter rural que se caracteriza por su gran
interés ecológico gracias a la existencia de abundantes rios, fuentes,
molinos, puentes, petroglifos, cruceiros, iglesias, hórreos, casas de
labranza, carballeiras, etc. (aunque todo ello está desapareciendo).