MUIÑOS DA GÁVEA - CANDEMIL - VILA NOVA DE CERVEIRA

 MUIÑOS DA GÁVEA

CANDEMIL

VILA NOVA DE CERVEIRA

Muiños da Gávea

     O parque de interpretación dos Muiños dá Gávea e o resultado de recuperar cinco muiños, rodeados dunha zona de lecer que tamen se recuperou. 

      O obxectivo deste parque é reproducir o uso da auga, mostrando a os visitantes o usos dos muiños, conservando asi as tradicións históricas e culturais.

Candemil    
     Candemil e Gondar (oficialmente, Unión dás Freguesias de Candemil e Gondar) é unha freguesia portuguesa do Concello de Vila Nova de Cerveira.

      Candemil-Gondar ten 10,82 km² de superficie e 359 habitantes ( ano 2011). A densidade poblacion e de 33,2 hab./km².

Vila Nova de Cerveira
     Vila Nova de Cerveira (coñecida frecuentemente apenas por Cerveira) é unha vila portuguesa no Distrito de Viana do Castelo, rexión Norte e subrexión do Minho-Lima, con cerca de 1.300 habitantes.

      É sede dun municipio con 108,46 km² de área e 8852 habitantes (2001), subdividido en 15 freguesías.

      O concello limita ao nordés con Valença, ao leste con Paredes de Coura, ao sueste con Ponte de Lima, ao suroeste con Caminha e ao noroeste co concello galego de Tomiño, a través do río Miño.

     No ano 2004 construíuse a Ponte da Amizade que a conecta con Galiza.

      A cidade foi fundada polo rei Don Dinís de Portugal en 1321 e hoxe é moi coñecida e visitada pola Bienal Internacional de Arte de Cerveira que ten lugar na cidade desde 1978. O complexo do Fórum Cultural de Cerveira tamén é un lugar para exposicións e outros eventos fóra da Bienal.

     Cerveira é coñecida como Vila das Artes. A cidade mantén, entre outras cousas, residencias creativas na Casa do Artista "Pintor Jaime Isidoro" e alberga a Escola Superior de Arquitectura Gallaecia. O CineTeatro, convertido en centro cultural e de eventos, o arquivo da cidade (Arquivo Municipal), a biblioteca (Biblioteca) e a Casa do Turismo, aloxados nunha casa histórica de dous andares do século XIX, entre outros son ​​outros lugares de arte que hai que mencionar en Vila Nova de Cerveira.

      Na vila hai unha estación de ferrocarrís, con paso regular trens. Os monumentos arquitectónicos tamén inclúen edificios públicos históricos, fontes de pedra, o centro de artesanía Casa do Artesão, o Aquamuseu do Río Minho (aberto en 2005, dedicado á historia, á flora e fauna do río Miño), a pousada de Don Dinís, e varios de edificios sacros, como a Igrexa Matriz de Vila Nova de Cerveira (tamén Igrexa de São Cipriano) e a igrexa barroca, construída orixinalmente no século XVI.

Alén da de Lovelhe e Vila Nova, Cerveira ten 10 freguesías:
    Campos e Vila Meã
    Candemil e Gondar
    Cornes
    Covas
    Gondarém
    Loivo
    Mentrestido
    Nogueira e Reboreda
    Sapardos
    Sopo

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA

MUIÑO DO LABERCO - RÍO EDO - CASTRO CALDELAS

MUIÑO DO LABERCO

RÍO EDO

CASTRO CALDELAS

     Castro Caldelas está situado nun outeiro que domina a ribeira do río Edo.

      Esta vila luce fermosas galerías brancas e interesantes casas que nos falan dun rico esplendor medieval.

     Destaca a zona antiga coñecida como Cima de Vila, rúas empedradas e serpeantes que soben ao castelo construído por orde de Pedro Fernández de Castro, VII Conde de Lemos, no segundo terzo do século XIV.

     Estamos ante unha fortaleza medieval de carácter militar. Destaca o bo estado de conservación da Torre do Reloxo, Torre da Homenaxe e patio de armas.

     Tamén é unha vila con tradicións, destacando a festa dos Fachós a noite do 19 de xaneiro.

     Nesta celebración en honor a San Sebastián, os habitantes realizan unha pequena procesión arredor do castelo portando longos fachos feitos de palla. Lévase unha imaxe do santo feita tamén de palla, precedida por un largo facho de ata 30 metros.

    Non podemos visitar Castro Caldelas sen degustar a súa rica gastronomía na que destacan a tenreira de raza Caldelá e o xamón curado da comarca (moi cobizado polo seu sabor, mor da ceba de castañas dos animais) e por suposto a súa bica.

Non o perdas de visitar
     O castelo ou  fortaleza é o símbolo máis visible da súa historia. 

     Data do século XIV, aínda que se pensa que xa existía unha fortificación no século XII.

     A Virxe dos Remedios: igrexa de estilo renacentista do s. XVI e que foi reformada no s. XIX, que ten no seu atrio un miradoiro con espectaculares vistas. Conta con brasóns xunto á porta sur e funciona como Museo Municipal.

MAPA 

 

 Fuente: Web Turismo Ribeira Sacra

XOAN ARCO DA VELLA

PRIORATO DE REFOXOS - REFOXOS - CORTEGADA

 PRIORATO DE REFOXOS

REFOXOS

CORTEGADA

Refoxos
      San Breixo de Refoxos é unha parroquia do concello de Cortegada, situada na provincia de Ourense.

      No ano 2007 tiña 132 habitantes, dos cales 78 eran homes e 54 eran mulleres.

Historia
     Tense constancia documental do século XI cando unha muller (Gulderoda) doa ó mosteiro de Celanova unha igrexa e varios terreos no lugar, o cal indica a existencia de pequenos propietarios de nomes suevos, nos cales a muller ten acceso á propiedade e dereitos para doar, ao tempo que nos fala dunha organización do rural de homes libres que erguen igrexas privadas e non teñen señor feudal. 

     O lugar uniuse co tempo a lugares próximos pertencentes ó mosteiro de Celanova polo que pasou a ser "capital" administrativa de todo o espazo xurídico circundante, o chamado Coto da Vestiaria (xa que as súas rendas se usaban para a vestimenta dos monxes, curas e o seu séquito) que abranguía as actuais parroquias de Refoxos, Soutelo, Cortegada, Rabiño e Valongo, este couto xurisdicional durou dende a Idade Media até o final do Antigo Réxime.

      Toda a administración centralizábase no edificio do priorado sito na actual igrexa parroquial, desde onde un monxe administrador levaba a cabo as súas labouras. A raíz da renovación dos foros de 1673 ( para pagar as custosísimas fábricas do mosteiro de Celanova que estaba a ser remodelado baixo a influencia da arquitectura neoclasicista baixo o mandato do mosteiro bieito de Valladolid nunha grave época de crise) os colonos de Refoxos promoveron un ataque nocturno ó priorado de Refoxos, coa intención de matar ó monxe administrador, esnaquizaron o edificio e abriuse un preito que durou 17 anos na Real Audiencia de Galicia. 

       O priorado de Refoxos pagaba 20 foros, a maioría de centeo. Curiosamente o edificio ten dúas troneiras nas súa fachada.

     Ó estar preto da fronteira con Portugal, foi utilizado por forzas carlistas como lugar de paso e aprovisionamento, xa que contaban coa axuda do clero e a apatía da poboación rural ante o conflito sucesorio das guerras carlistas, de feito polo lugar estivo a partida de Mateo Guillade que atravesou máis dunha vez por este lugar para refuxiarse en Portugal despois das súas derrotas.

     En 1893 constituíuse a nova parroquia de Zaparín, segregándose os seus lugares de Refoxos.

Patrimonio
    Pazo da Encoutada.
    Capela da virxe.

Priorado de Refoxos
    Priorado de Refoxos é unha construción civil do século XVIII, de planta rectangular con troneiras nas esquinas do leste e a igrexa parroquial no extremo oeste.

      Consta de dous andares unidos por unha escaleira de pedra, vertebrados por un corredor central ó que abren os habitáculos. O piso baixo adicouse a tulla, bodega e cabalerías (onde se atopou un estribo do XIX) e no andar superior varias habitacións e lugares de oficina.

      As troneiras son circulares sen adornos e cun pequeno orificio de 1 cm de diámetro. Nunha habitación do extremo norte do andar superior existe un habitáculo espazoso que comunica coa igrexa.

    Cruceiro de Vilaverde, con data de 1610 e nun casal veciño abandonado un peto de ánimas (sen elas) barroco. 

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA

PONTE DE VILACOBA - VILACOBA - RÍO SOÑORA - LOUSAME

PONTE DE VILACOBA

VILACOBA

RÍO SOÑORA

LOUSAME

Vilacova
     Santa Eulalia de Vilacova é unha parroquia que se localiza no leste do concello coruñés de Lousame, na comarca de Noia.

     Segundo o padrón municipal (INE 2020) ten 354 habitantes (179 homes e 175 mulleres) distribuídos en 18 entidades de poboación.

Xeografía
     Está situada ao leste do Concello. Limita ao norte con Toxos Outos, ao sur con Fruíme, ao leste con Rois e ao oeste con Lousame.

      Está situada no curso alto do val do río Vilacova, que nace no monte Murallapreto da aldea de Xestoso.

     Os cumios máis altos están no monte de Siroña, con altitudes entre os 400 e os 537 m. O monte da Afeosa ten tamén máis de 400 m.

     As terras desta parroquia están destinadas a uso forestal e de prado para o gando.

     Hai restos de explotación mineira anterior á época da romanización. Máis recentes son as minas de San Fins, de grande importancia na primeira metade do século XX. A mina recibía enerxía eléctrica da minicentral eléctrica de Pías, no río Vilacova, entre Vilacova e Servia, que aínda está en funcionamento.

Comarca de Noia
      A comarca de Noia é unha comarca galega situada na provincia da Coruña cuxa capital é Noia. 

        Pertencen a esta comarca os concellos de Lousame, Noia, Outes e Porto do Son.

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA

MUIÑO DE REBOIRÁN - RÍO XESTA - XESTA - A LAMA

 MUIÑO DE REBOIRÁN

RÍO XESTA

XESTA

A LAMA

A Lama
     A Lama é un concello da provincia de Pontevedra, pertencente á comarca de Pontevedra.

     Segundo o IGE en 2016 tiña 2587 habitantes. Padrón municipal de 2003: 2957 habitantes. O seu xentilicio  é lamense.

Xeografía
     O concello, de 117,76 km², está situado na serra do Suído, no leste da provincia de Pontevedra, a uns 25 km da capital provincial. Limita ao norte con Beariz (provincia de Ourense), Forcarei e Cerdedo-Cotobade, ao sur con Fornelos de Montes, ao leste con Avión e con Beariz (ambos os dous na provincia de Ourense) e ao oeste con Ponte Caldelas e con Cerdedo-Cotobade.

Demografía
     A pirámide poboacional é a dun concello rural galego. É dicir, a poboación é avellentada. Pero recentes campañas municipais para atraer residentes ao termo municipal, conseguiron manter o censo.

     De todas as maneiras, segue sendo inferior ao censo de 1995 (cando vivían 3.517 veciños).

     A poboación do municipio está bastante diseminada nas 10 parroquias do concello. Mais a parroquia capital é con notoriedade, a máis poboada.

Historia
     Consérvanse restos arqueolóxicos das culturas megalíticas, como as mámoas de Portela da Cruz, O Seixo, O Suído, e Antas. Da idade de bronce atopouse na Lama unha espada de tipo argárico de hai 3500 anos, e en Verducido e no castro de Gaxate varias hachas de bronce.

     Desta idade son os gravados rupestres en Chan do Campo, Outeiro Seixiño, Val do Gato, e Laxa das Puzas (Verducido). Hai tres castros identificados: o monte do Castro en Gaxate, o monte do Castro na Lama, e o castro de Xende.

    Na época medieval a zona norte foi colonizada polos monxes do mosteiro da Armenteira a partir do século XV, e o resto pertencía aos señores de Soutomaior, que contaban cunha fortaleza en Fornelos.

    Nos séculos XVII e XVIII aumentou a poboación e a gandería pola introdución do millo, e a pataca procedentes de América. Coas mudanzas que implicaron na agricultura, comezou a desaparecer a emigración a Castela dos temporeiros para a sega do trigo en verán, e aumenta a construción de camiños, igrexas, pazos e pontes. Desta época son as pontes de Verducido sobre o río Parada, a do antigo camiño de Ribadavia a Pontevedra e o de Liñares.

     A emigración a América dos séculos XIX e XX fixo posible a compra das terras aos nobres e a construción de edificacións educativas e centros de beneficencia.

Turismo
     A Lama conta coa ruta homologada de sendeirismo PR-G 135 "Roteiro da Escuadra".
     É unha ruta sendeirista lineal de 7 km, entre o Peso (A Escuadra) e a área recreativa de Santa Mariña, na Serra do Cando.
     Na Serra do Suído atópanse os singulares chozos.

 Parroquias da Lama
      Antas (Santiago), A Barcia do Seixo (Santa Ana), Covelo (San Sebastián), Escuadra (San Lourenzo), Gaxate (San Pedro), A Lama (San Salvador), Seixido (San Bartolomeu), Verducido (San Martiño), Xende (San Paulo), Xesta (San Bartolomeu)

MAPA 

 

XOAN ARCO DA VELLA