CRUCEIRO PETO DA A BURATA - A BURATA - TARAGOÑA -´RIANXO

 CRUCEIRO PETO DA BURATA

A BURATA

TARAGOÑA

RIANXO

      Conxunto do ano 1848 formado por un cruceiro e un peto de ánimas.

     O cruceiro nace sobre dous chanzos cadrados. A súa base cúbica coas arestas rematadas en chafrán posúe unha inscrición no que aparece o ano da súa construción, e di o seguinte:

“A DEVOCION DE
FRANCISCO TU
BIO Y LU
CIANO
DE CAS
TRO”

         O seu varal, de sección cadrada coas arestas rebaixadas, posúe diferentes relevos que representan os símbolos da Paixón: Martelo, tenaces e escada.

        O seu capitel aparece decorado con volutas, follas e querubíns.

     Finalmente a cruz, de sección octogonal con remates en flor, no que podemos ver as imaxes de Cristo crucificado no anverso, e a Virxe cunha espada cravada no peito e sobre peaña de querubín no reverso.

      O peto de ánimas está feito con pedra granítica, e é de tipo aberto. Na parte inferior aparece o caixón das esmolas, hoxe sen porta.

      Na parte superior podemos ver a representación de seis ánimas entre as lapas do Purgatorio, todas elas nunha pedra con forma ovalada.

       O peto tamén ten unha inscrición, aínda que moi erosionada e pouco lexible.

         Os cruceiros e petos de ánimas de máis de 100 anos están protexidos polo Decreto 571/1963, de 14 de marzo, “sobre protección de los escudos, emblemas, piedras heráldicas, rollos de justicia, cruces de término y piezas similares de interés histórico-artístico”; ademais, teñen a consideración de Bens de Interese Cultural (BIC) segundo o establecido na disposición adicional segunda da Lei 16/85 de 25 de xuño, do Patrimonio Histórico Español.
Asi mesmo o recoñece e garante a Lei 5/2016, do 4 de maio, do Patrimonio Cultural de Galicia, no que hórreos, cruceiros e petos de ánimas, “son bens de interese cultural e quedan sometidos ao réxime xurídico previsto para ese tipo de bens nesta lei, sen necesidade da tramitación previa do procedemento previsto no seu título I, os hórreos, os cruceiros e os petos de ánimas dos que existan evidencias que poidan confirmar a súa construción con anterioridade a 1901.

       Os hórreos, cruceiros e petos de ánimas cuxa antigüidade non poida ser determinada ou que fosen construídos con posterioridade á data sinalada anteriormente poderán ser declarados de interese cultural ou catalogados cando se lles recoñeza un especial valor cultural, principalmente etnolóxico”.

MAPA 

 

Fuente: Web Patrimonio Galego

XOAN ARCO DA VELLA

 

CRUCEIRO DA FONTE - BRIÓN - LEIRO - RIANXO

 CRUCEIRO DA FONTE

BRIÓN

LEIRO

RIANXO

      Cruceiro de capela en Brión, formando conxunto coa Fonte de Brión. Plataforma cuadrangular de catro graos, sen pedestal.

       Fuste de sección cadrada con chafráns adornados. A cruz ten sección cuadrangular cos brazos con mediacana e remates florenzados con botón central.

     O Cristo crucificado inclina a cabeza cara diante, ten as mans abertas, coroa de espiñas e carece de cartela de INRI. 

      A capela ten base moldurada decorada cun anxo con ás, tellado a catro augas, carece de bóveda, e contén dúas imaxes no interior.

     Foi estudado por Castelao en "As cruces de pedra na Galiza", publicado pola Editorial Nós en Bos Aires, no 1950.

        Segundo o libro “Os cruceiros do Concello de Rianxo”, de Xesús Antonio Gulías Lamas, “hai moitas testemuñas entre os veciños, sobre os enterramentos que aquí se facían dos anxiños que morrían sen bautismo“.

MAPA

 

 Fuente: obaixoulla.gal

XOAN ARCO DA VELLA

IGREXA DE SANTA MARÍA DE ASADOS - ASADOS - RIANXO

 IGREXA DE SANTA MARÍA DE ASADOS

ASADOS

RIANXO

 Igrexa de Santa María de Asados
      É un templo de gran interese polas solucións arquitectónicas que presenta. Construída no século XVI, mide 32 metros de longo e 13,90 de ancho (dimensións máximas exteriores).

      A sancristía e capelas laterais son de construción máis recente, e a torre data do século XVIII. Presenta planta de cruz latina, co brazo transversal moi curto. Ten dúas capelas laterais de pequenas dimensións e unha terceira dependencia xunto ao altar maior.

         As naves confórmanse de bóvedas de canon sobre arcos de medio punto. O cruceiro a altura é menor e a bóveda de aresta. As sancristías nova e vella tamén presentan bóveda de canón.

          A fachada principal reconstruíuse no século XVIII. A torre campanario ten grandes dimensións e está situada no eixo da fachada, algo pouco común nesta zona, e divídese en cinco treitos, de planta cadrada; o primeiro corresponde á entrada mesma da igrexa, porta rematada con arco de medio punto, pilastras e frontón triangular partido pola fornela que contén unha imaxe da Virxe.

       No terceiro corpo encóntrase o campanario propiamente dito que remata cunha pequena cúpula.

      Existe unha entrada lateral e algúns ocos de iluminación; ós pés da nave sitúase o coro de madeira. A cuberta é a dúas augas de tella do país; destaca volumetricamente o cruceiro, cuberto a catro augas. Nunha das paredes hai un reloxo de sol, instalado no ano 1993.

        Castelao publica no número 73 de 1930 da revista Nós, a historia que recolle dunha vella de Asados. Conta a lenda que uns ladróns van buscar na noite ao cura á casa reitoral.

        Queren que lles acompañe ao cruceiro do adro, para poñerlle os sacramentos a unha muller que vai morrer, ou sexa, á que ían asasinar.

        Ao día seguinte apareceu removida a terra nun curruncho do adro, como se alí soterraran a un defunto aquela noite.

MAPA

 

 Fuente: Web obaixoulla.gal

XOAN ARCO DA VELLA

 

CRUCES NA IGREXA DE SANTA MARÍA DE LEIRO - A IGREXA - LEIRO - RIANXO

 CRUCES NA IGREXA DE LEIRO

IGREXA DE SANTA MARÍA DE LEIRO

A IGREXA

RIANXO

 Leiro
     Santa María de Leiro é unha parroquia que se localiza no sur do concello de Rianxo. 

     Segundo o padrón municipal (INE 2018) tiña 953 habitantes (482 mulleres e 471 homes) distribuídos en 10 entidades de poboación, o que supón unha diminución en relación ao ano 1999 cando tiña 1.075 habitantes e ao ano 2013 cando tiña 1.019 habitantes.

     Esta parroquia e máis a de Santa Comba de Rianxo, do mesmo concello, son os únicos puntos de Galicia nos que se conserva o uso dialectal do xerundio conxugado.

Patrimonio
    Pazo de Brión: pazo barroco compostelán da familia Torrado, construído en 1310 e reconstruído en 1610. Sufriu unha nova remodelación en 1786.

Festas
     As festas de Leiro na honra á Virxe do Carme celébranse a segunda fin de semana de outubro.

Lugares de Leiro
      Abuín, Brión, Cabanas, A Igrexa, Meiquiz, Or, Palleiro, A Pedreira, Rañó, Rial

Comarca de Barbanza
      A comarca do Barbanza, comarca da Barbanza, comarca de Barbanza ou simplemente A Barbanza, O Barbanza ou Barbanza, é unha das comarcas oficiais de Galicia. 

      Localízase no suroeste da provincia da Coruña. Pertencen a ela os concellos de Boiro, A Pobra do Caramiñal, Rianxo e Ribeira. 

     Ten unha superficie de 246,71 km² e no ano 2020 tiña 66.063 habitantes.

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA

IGREXA DE SANTA MARÍA DE LEIRO - A IGREXA - LEIRO - RIANXO

 IGREXA DE SANTA MARÍA DE LEIRO

A IGREXA

LEIRO

RIANXO

Igrexa de Santa María de Leiro
       A de Santa María de Leiro é un templo románico do século XVII que presenta unhas dimensións exteriores máximas de 24,20 por 9,70 metros.

      Consta dunha única nave de planta rectangular con ábsida na cabeceira que conforma o presbiterio.

        Accédese a ela a través dun arco triunfal de medio punto e está cuberta con bóveda estrelada.

     A nave principal é de bóveda de canón rebaixada, feita en madeira e cos cimbros á vista.

       Ós pés presenta tribuna con escada de caracol de acceso que transcorre polo interior do campanario. A sancristía está engadida á ábsida con posterioridade.

      Os muros son de cachotaría e a fachada principal e a torre de cantaría. A torre é de planta cadrada e está situada no lateral dereito da fachada, composta por tres treitos; o primeiro totalmente liso, do século XVIII, sen decoración; os dous últimos son posteriores e de estilo barroco. Remata en cúpula.

       A fachada principal consta de porta rectangular, posiblemente maior cá orixinal, xa que desborda o arco de medio punto, enmarcado por xambas e con adornos florais nas arquivoltas.

        Sobre a porta hai repisa e dosel en forma de cunca coa imaxe da Virxe co Cristo en brazos.

      Enriba ábrese un pequeno rosetón con dobre caída. A caída é a dúas augas con tella curva do país.

        No interior da nave hai un pequeno baptisterio no lado do evanxeo e dous altares de pedra colocados diagonalmente nos ángulos do fondo. Tamén se atopa un curioso sarcófago e no muro contrario un fermoso escudo.

         No cemiterio consérvase parte do cruceiro de capeliña de Leiro debuxado por Castelao (As cruces de pedra na Galiza, lámina LXXIV), reutilizado parcialmente sobre a tumba do párroco José Combeiro Rodríguez.

MAPA

 

Fuente: Web obaixoulla.gal

XOAN ARCO DA VELLA