FRAGUAS
TOMONDE
CERDEDO
Cerdedo é un concello situado na zona centro de Galicia e perfectamente comunicado coas Rías Baixas (28 km) , con Santiago de Compostela( 45 km) e Ourense (50 km).
Cunha extensión duns 80 quilómetros cadrados e unha poboación de 4000 habitantes é un refuxio ideal para os amantes da natureza, os deportes ó aire libre e a boa mesa.
Limita ó norte cos concellos da Estrada e Forcarei, ó sur con Cotobade e Forcarei, ó este con Forcarei, e ó oeste con Campo Lameiro e Cotobade.
Cerdedo está atravesado pola estrada N-541 (Ourense – Pontevedra), que forma o seu eixo principal de comunicación. Xeograficamente, o Término Municipal de Cerdedo localízase na porción meridional da dorsal galega, na súa vertente occidental, de tal xeito que o conxunto montañoso disponse en anfiteatro.
As súas maiores elevacións atopámolas no Outeiro do Couto do Monte do Seixo (1024 m) e no Outeiro de Couso.
O río Lérez constitúe o principal cauce fluvial, atravesando o término municipal en dirección este - oeste. A existencia dunha numerosa, aínda que de pequena escala, rede de afluentes do Lérez fai que as terras sexan productivas e axeitadas para a agricultura e a gandeiría.
As condicións climáticas de Cerdedo están condicionadas pola súa situación nas serras prelitorais, e a súa orografía montañosa actúa como pantalla pluviométrica, polo que as súas precipitacións son elevadas.
En canto ás temperaturas, o máis destacable son os seus baixos valores sobre todo os invernais, sendo xaneiro o mes máis frío.
Os núcleos de poboación máis importantes son Cerdedo(capital) , Pedre, Figueroa, Fondós,Covas, Tomonde e Os Castros.
O nome de Cerdedo procede según Millán González Pardo de "Ceratesum", que significa "lugar de cereixas", o que fai supoñer que foi un lugar de producción abundante desta froita.
Toda a comarca de Terra de Montes é de indudable atractivo histórico-artístico.
En Cerdedo predominan os cruceiros, igrexas de gran valor arquitectónico, pontes de diversos estilos e calzadas romanas.
Pódense ver tamén importantes mostras de arte prehistórica e restos arqueolóxicos.
FRAGUAS
Aldea formada por un conxunto de casas abandonadas.
Casas tradicionais con paredes de cachotaría e cadeirado de granito, e cubertas de tella e lousa de pedra. Sitúase nunha pendente, moi preto do río.
TOMONDE
Santa María de Tomonde é unha parroquia que se localiza no norte do concello de Cerdedo, na comarca de Tabeirós - Terra de Montes. Segundo o IGE en 2012 tiña 173 habitantes (95 mulleres e 78 homes) distribuídos en 5 entidades de poboación, o que supón unha diminución en relación ao ano 1999 cando contaba con 224 habitantes.
Patrimonio
Igrexa de Santa María de Tomonde. Ten planta de cruz latina con ábsida cuadrangular e sacristía adosada.
A portada principal é adintelada, con molduras lisas e torre central con tres corpos. Nos muros consérvanse canzorros románicos.
MAPA
XOAN ARCO DA VELLA
CAPELA DE SANTA LUCIA
FIGUEIROA
CERDEDO
CERDEDO
Cerdedo é un concello situado na zona centro de Galicia e perfectamente comunicado coas Rías Baixas (28 km) , con Santiago de Compostela( 45 km) e Ourense (50 km).
Cunha extensión duns 80 quilómetros cadrados e unha poboación de 4000 habitantes é un refuxio ideal para os amantes da natureza, os deportes ó aire libre e a boa mesa.
Limita ó norte cos concellos da Estrada e Forcarei, ó sur con Cotobade e Forcarei, ó este con Forcarei, e ó oeste con Campo Lameiro e Cotobade.
Cerdedo está atravesado pola estrada N-541 (Ourense – Pontevedra), que forma o seu eixo principal de comunicación. Xeograficamente, o Término Municipal de Cerdedo localízase na porción meridional da dorsal galega, na súa vertente occidental, de tal xeito que o conxunto montañoso disponse en anfiteatro.
As súas maiores elevacións atopámolas no Outeiro do Couto do Monte do Seixo (1024 m) e no Outeiro de Couso.
O río Lérez constitúe o principal cauce fluvial, atravesando o término municipal en dirección este - oeste. A existencia dunha numerosa, aínda que de pequena escala, rede de afluentes do Lérez fai que as terras sexan productivas e axeitadas para a agricultura e a gandeiría.
As condicións climáticas de Cerdedo están condicionadas pola súa situación nas serras prelitorais, e a súa orografía montañosa actúa como pantalla pluviométrica, polo que as súas precipitacións son elevadas.
En canto ás temperaturas, o máis destacable son os seus baixos valores sobre todo os invernais, sendo xaneiro o mes máis frío.
Os núcleos de poboación máis importantes son Cerdedo(capital) , Pedre, Figueroa, Fondós,Covas, Tomonde e Os Castros.
O nome de Cerdedo procede según Millán González Pardo de "Ceratesum", que significa "lugar de cereixas", o que fai supoñer que foi un lugar de producción abundante desta froita.
Toda a comarca de Terra de Montes é de indudable atractivo histórico-artístico.
En Cerdedo predominan os cruceiros, igrexas de gran valor arquitectónico, pontes de diversos estilos e calzadas romanas.
Pódense ver tamén importantes mostras de arte prehistórica e restos arqueolóxicos.
Non podemos esquecer tampouco os eirados de Pedre, Filgueira e Cerdedo, conxuntos de canastros en bo estado de conservación que constitúen conxuntos arquitectónicos casi únicos en Galicia e de especial beleza.
FIGUEIROA
San Martiño de Figueiroa é unha parroquia que se localiza no norte do concello de Cerdedo, na comarca de Tabeirós - Terra de Montes. Segundo o IGE en 2012 tiña 175 habitantes (92 mulleres e 83 homes) distribuídos en 5 entidades de poboación, o que supón unha diminución en relación ao ano 1999 cando contaba con 324 habitantes.
Patrimonio
Ponte de Valoutas sobre o río Lérez, construída en 1852.
Canastro de San Martiño.
MAPA
XOAN ARCO DA VELLA
FERVENZA DO GARRIDO
RÍO ALMOFREI
CORREDOIRA
COTOBADE
COTOBADE
La denominación de Cotobade podría derivar de la unión de las palabras "Couto do abade", pues toda la comarca pertenecía a la antigua jurisdicción que ejercía el superior del convento de Benedictinos de Tenorio.
El municipio posee un abundante patrimonio arquitectónico empezando por las numerosas capillas e iglesias parroquiales, entre las que destacan la de Santa María de Sacos y la de San Martiño de Rebordelo de origen románico.
Se trata de un ayuntamiento famoso por la piedra trabajada lo que se refleja en la arquitectura tradicional; grandes casas solariegas, rectorales y pazos como el de Bermúdez de Castro en San Xurxo de Sacos. Caminos empedrados y puentes comunican las distintas parroquias.
Según la tradición, Cotobade es tierra de afamados canteros que trabajaban por toda España y se conocían con la denominación popular de “barrocos” (esta denominación tiene relación con el estilo arquitectónico del mismo nombre).
Entre los más importantes está el maestro Cerviño, natural de Augasantas, autor de los cruceros de Hío, Covelo e Ponteareas entre otros.
Destaca también la abundancia de molinos de agua en los márgenes de los ríos Almofrei, Lérez y Barbeira, los canales de agua y lavaderos de piedra, petos de Ánimas "sencillos monumentos de piedad popular asociados a la idea del purgatorio", frecuentes en caminos y encrucijadas como el de O Trebello o el de Famelga en Augasantas.
La nevera de Caroi en el Monte do Seixo, construida para recoger la nieve y conservarla para el verano o los “foxos do lobo”, construcciones tradicionales empleadas para la caza del lobo. Destacan los de Corredoira, Carballedo y Valongo.
En Cotobade pueden distinguirse dos zonas perfectamente diferenciadas: por un lado "las Tierra Altas”, donde se asinetan las parroquias más altas y bañadas por el río Almofrei, que nace en el Monte do Seixo, y que, desde Caroi, discurre por frondosos vallesdonde abundan los robledales, y otras masas forestales.
Por otro, "las Tierras Bajas"; formadas por las parroquias del Valle del Lérez, que recibe los ríos Cabanelas, Calvelo y el propio Almofrei, afluente del río Lérez eje vertebrador de la comarca.
Al mismo tiempo, Cotobade cuenta con un espacio perteneciente a la Red Natura 2000 en su extremo oriental, el LIC de la Sierra del Cando, incluida como Lugar de Interés Comunitario debido a su riqueza arbórea y hermosopaisaje de montaña.
CORREDOIRA
Corredoira se localiza en el norte del municipio de Cotobade.
Cuenta con 156 habitantes (según el IGE del 2007). Se compone de diez entidades de población: A Anta, O Carballal, O Casal, O Lombiño, O Meixoeiro, O Outeiro, A Pedra Picada, As Pozas, A Redonda y O Val.
RIO ALMOFREI
El río Almofrei, es afluyente, por el margen izquierdo, del río Lérez y su longitud es de aproximadamente 26 km, que lo convierten en el más importante de sus tributarios.
Recorrido
El Almofrei nace cerca del lugar de Fraguas, en la parroquia de Santiago de Caroi, dentro del municipio de Cotobade, en la ladera del monte Seixo, que está en el municipio de A Lama, a unos 671 msnm.
Tras su nacimiento y a lo largo de su curso atraviesa algunas parroquias de Cotobade: Caroi, Loureiro, Carballedo, Rebordelo, Borela y Almofrei, que es la que le da nombre. Poco kilómetros después de pasar por esta, entra en el municipio de Pontevedra, para tributar sus aguas al río Lérez en el lugar de Ponte Bora.orrido existen un gran número de molinos, un batán, y prayas y piscinas fluviales.
Afluyentes
Los afluyentes del Almofrei son pequeños arroyos de escaso desarrollo longitudinal. Por la derecha sobresalen el arroyo da Pereira, el arroyo de Chan das Latas y el arreyo do Pego. Por la izquierda, el arreyo de Borela, en su curso medio y es el más importante.
Régimen hídrico
El Almofrei es un típico río de régimen hídrico pluvial de tipo oceánico, en consonancia con las características de su cuenca, dado que a su altitud recoge anualmente entre 1.500 mm a 2.000 mm.
Nombre
La denominación del río está asociada a la parroquia de Almofrei que bañan sus aguas, de manera que bien expresado su nombre sería "río de Almofrei", lo que es bastante común en las denominaciones de numerosos ríos menores.
A su vez el nombre de la parroquia es de origen germano de un posedor, seguramente altomedieval, con un nombre gótico latinizado Ermaufredus, que por el genitivo, Ermaufredi, pasó por evolución al gallego como Almofrei.
MAPA
XOAN ARCO DA VELLA
