MUIÑO EN O PAZO - PAZO DE SANDE - RÍO DEVA - ARBO

 MUIÑO EN O PAZO

PAZO DE SANDE

RÍO DEVA

ARBO

Río Deva
      O río Deva é un curso fluvial da provincia de Pontevedra, afluente do Miño pola súa marxe dereita.

Percorrido
      O Deva nace a 800 m de altitude no sitio denominado Teso de Deva, marcando unha dirección de curso N-S.

     Percorre un total de 21 km, antes verter as súas augas no Miño. A súa conca ten uns 92,3 km². O caudal medio é de 3,70 m³/s.

Réxime hídrico
     É un río de réxime pluvial, pois a pluviosidade media da súa conca calcúlase en 1.608 mm anuais.

Etimoloxía
      Algunhas teorías sinalan unha orixe céltica para este nome, ao que relacionan co deus (indoeuropeo *deiwos), con significado de "sagrado" ou "divino".

     O nome repítese na Galiza mesmo, no río Deva da Terra de Celanova. Hai outro Deva en Cantabria. Na Galia o antigo Devona ou o británico Devon

Comarca da Paradanta
       A comarca da Paradanta é unha comarca galega situada na provincia de Pontevedra. A ela pertencen os concellos de Arbo, A Cañiza (a súa capital), Covelo e Crecente. 

     Limita ao norte coas comarcas de Vigo e do Ribeiro, ao leste con esta última e coa de Terra de Celanova, ao sur con Portugal e ao oeste coa do Condado. 

     Ocupa unha extensión de 339,85 quilómetros cadrados e contaba cunha poboación de 12.060 habitantes no ano 2020. 

VIDEO

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA

EIRA DE PENEDO - O PENEDO DE XUVENCOS - XUVENCOS - BOBORÁS

EIRA DE PENEDO

O PENEDO DE XUVENCOS

XUVENCOS

BOBORÁS

O Penedo de Xuvencos
     O Penedo de Xuvencos é un lugar da parroquia de Xuvencos no concello ourensán de Boborás na comarca do Carballiño.

     Segundo o INE e o IGE en 2011 tiña 44 habitantes (23 homes e 21 mulleres), tres máis ca en 2010 (20 homes e 21 mulleres).

Xuvencos
      Santa María de Xuvencos é unha parroquia do concello ourensán de Boborás, onde se localiza a cabeceira municipal.

      Segundo o IGE en 2011 tiña 366 habitantes (169 homes e 197 mulleres).

Xeografía
     A parroquia está atravesada pola estrada N-541 que une Ourense e Pontevedra. A súa actividade principal é a agricultura, xunto cos servizos derivados da capitalidade –centro de saúde, farmacia, dependencias municipais, bancarias...– e unha certa actividade comercial e de hostalería, cunha casa de turismo rural.

Patrimonio
      No lugar da Torre, preto do lugar do Penedo de Xuvencos, existiu un castelo, derrubado en 1467 no marco da Gran Guerra Irmandiña.

     O templo parroquial, de estilo románico, consta dunha soa nave rectangular modificada na espadana e na ábsida no século XIX. Contén un retablo barroco excepcional así como o cruceiro do Bispo que se atopa á entrada do templo.

     A Festa das Mudaciós celébrase o segundo e o terceiro domingo do mes de maio. Consiste na mudanza e intercambio das imaxes da Virxe de Xuvencos e a Santa Sabela que se garda na capela de, que durante unha semana intercambian os seus puntos de domicilio.

      Cada catro anos báilase nesta festa a danza de Xuvencos. Catro parellas de homes e mulleres solteiros da parroquia celebran o paseo, tres muiñeiras, tres paleados e o entrenzado que se fai arredor dun pau que ten na súa punta a figura dun boneco ó que se lle chama popularmente Xigante.

     Este danza está vinculada á poderosa Confraría da Virxe que existiu na parroquia e mais á do Rosario de Cameixa, pois ata o céculo XIX a mudación se facía entre Xuvencos e Cameixa.

Lugares de Xuvencos
     A Almuzara, Bergazos, Boborás, Franza, O Igrexario, A Lama, O Penedo de Xuvencos, As Quintás, Rodas, Sande, Xesteira

Comarca do Carballiño
     A comarca do Carballiño é unha comarca galega situada na provincia de Ourense. Toma o nome da súa vila principal. 

     Pertencen a ela os concellos de San Amaro, Beariz, Boborás, O Carballiño, San Cristovo de Cea, O Irixo, Maside, Piñor e Punxín.

Poboación
     No ano 2020 tiña 26.443 habitantes, deles 13.896 eran mulleres e 12.547 homes.

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA

CRUCEIRO DO IGREXARIO - XURENZÁS - BOBORÁS

 CRUCEIRO DO IGREXARIO

XURENZÁS

BOBORÁS

 CRUCEIRO DO IGREXARIO
     Cruceiro dun chanzo previo a base de sección cuadrangular, fuste columna ou varal octogonal rematado en capitel dórico simple e cruz sinxela. Ten unha mesa a modo de ara, ou altar de pedra sobre xambas. 

     Atopase fronte a Igrexa a 80 metros aproximadamente.

Xurenzás
      San Pedro de Xurenzás é unha parroquia do concello de Boborás na comarca do Carballiño, na provincia de Ourense.

       No ano 2007 tiña 110 habitantes, deles 55 eran homes e 55 eran mulleres, o que supón un incremento de 3 habitantes en relación ao ano anterior, 2006.

Patrimonio
     Na igrexa de San Pedro consérvanse dous baldaquinos en pé, a ámbolos lados da nave central. Na parede protexida por estes descubríronse recentemente pinturas góticas representando a San Sebastián e á Virxe.

Xurenzás na cultura popular galega
       Unha lenda busca explicar a orixe do nome de Xurenzás. Conta que un mouro chamado Zas, que vivía nesta parroquia, se enamorou da filla doutro mouro, que tamén vivía aquí, pero este non llela quixo dar e, para evitar que aquel a tomase, decidiu encantala. Entón, Zas declaroulle a guerra e venceuno, facéndoo prisioneiro. Cando o vencido quixo restaurar a paz, Zas esixiulle un xuramento de obediencia e sometemento ó seu nome. E o vello tivo que aceptar, dicindo: "Xuro en Zas que estou vencido". Así quedoulle ó lugar o nome de Xurenzás.

       Vítor Vaqueiro dá unha segunda versión, na que foi Zas, despois de teimar ante o pai da moza e mesmo intentar comprarlle a filla, quen a encantou, ante o que o pai declaroulle a guerra, aínda que a perdeu. Zas, vencedor, obrigoulle a proferir o xuramento .

Lugares de Xurenzás
      Ensalde, O Igrexario, A Ponte Nova, O Prado, Valboa, Ventosa, Xurenzás

MAPA 

 

Fuente: Concello de Boborás

XOAN ARCO DA VELLA

PONTE NO RÍA ARNOIA - A PONTE - A ARNOIA

PONTE NO RÍO ARNOIA

A PONTE

A ARNOIA

 Río Arnoia
     O río Arnoia é un afluente do Miño pola banda esquerda. A súa lonxitude é de 84,5 quilómetros, o que o converte no río máis longo da provincia de Ourense.

     Un seu homónimo é o portugués río Arnoia, de feito o nome de Arnoia é un hidronímico común en Europa, en linguas prerromanas.

Toponimia
     Coa mesma raíz que o río Arnego, procede dunha raíz hidronímica celto-indoeuropea er-, or- co significado de excitar, pór en movemento.

Fontes
      Nace no concello de Vilar de Barrio, a partir da confluencia de varios regos da serra de San Mamede.

Percorrido
      Baña os concellos de Vilar de Barrio, Baños de Molgas, Xunqueira de Ambía, Allariz, A Merca e Celanova. Logo segue marcando o límite entre os concellos de Ramirás e Gomesende (no norte) e Cartelle e Cortegada (no sur) a través dun canón que antes de chegar ó concello da Arnoia forma un canón cunha pendente de 300 metros durante sete quilómetros, entre penedías e fragas. 

      Finalmente, chega ao concello da Arnoia onde desemboca no Río Miño no lugar de Portocarreiro fronte a un pequeno illote granítico. 

      No concello da Arnoia o río conforma dous vales unidos, o val de San Vicente (O Rial, O Outeiro, Remuiño, O Pomar, A Ponte, Carnós) e o val de San Amaro (Os Chaos, A Laxa, Quinteiros, A Paixón, Bacelo e Outeiro Cruz).

Afluentes
      Os principais tributarios do Arnoia son o Maceda, o Ambía e o Ourille e outros pequenos regatos ao longo do camiño. 

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA

PETO DO CONSISTORIO - PARADELA - SAN XOÁN DE TABAGÓN - O ROSAL

 PETO DO CONSISTORIO

PARADELA

SAN XOÁN DE TABAGÓN

O ROSAL

   Petos de Ánimas
     Os petos de ánimas son unha das manifestacións materiais do culto aos mortos, da devoción das ánimas; non deixa de falarnos das ideas moi profundas na mentalidade galega sobre a vida e a morte.

     Afirman os historiadores e etnógrafos que o peto de ánimas xorde despois do século XVI, na situación político-relixiosa da Contrarreforma, é entón cando aparece a idea do Purgatorio.

Segundo Castelao:
     "A nova devoción suprímeo a idea de castigo eterno".

      A mediados do século XVII, Galicia xa deixara de pensar no Inferno para que se entregue de cheo a idea do Purgatorio, do que os seus mortos queridos podían salvarse a forza de oracións e boas obras.

     A finalidade destes elementos populares é a de ofrecer ofrendas de todo tipo (flores, cera, patacas, maíz, pan, aceite ...), ás ánimas que non atopan descanso no Purgatorio, para que alcancen a felicidade no Ceo; unha vez liberadas intercederán por quen fixo a ofrenda, e daban diñeiro para que o cura o administre e dixese misas polos defuntos.

     Os retablos das ánimas, os petos en que se pide a esmola durante a misa e as obras de cantería son manifestacións de culto ás ánimas.

     O estilo artístico , de cantería defínese como "popular"; os devotos coñecían perfectamente as formas e cores que querían e non lle pedían ao canteiro artesan outra cousa que facer a obra encargada coa súa mellor habilidade.

   Os petos unen arquitectura e escultura, e a súa estrutura divídese en tres partes:
- Estructura arquitectónica básica.
- Unha cavidade similar a unha capeliña que ocupa o eixe central e superior (buqueira).
- Unha cavidad case sempre na base da capeliña, tapada cunha lámina de ferro e un buraco para meter as ofrendas (Alxibeira). 

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA