CASTELO DE VILLALONSO
VILLALONSO
ZAMORA
Castelo de Villalonso
O castelo de Villalonso é un castelo medieval de España erixido nunha chaira da provincia de Zamora a curta distancia da pequena localidade de Villalonso municipio o que pertence.
É do tipo de castelo-palacio reedificado no século XV seguindo as características da escola de Valladolid. Formaba parte da liña defensiva que comprendía tamén os castelos de Mota del Marqués, Torrelobatón e Castelo de Tiedra. Anteriormente no século XIII houbo outra fortificación que pertenceu á orde de Alcántara.
Historia
O castelo tivo varios señores ao longo do tempo; un dos principais foi a orde de Alcántara a quen Alonso Pérez de Viveiro comprou a propiedade. Este cabaleiro fixo en 1449 unha permuta de bens con Juan de Ulloa que, en 1470, obtivo o título de señor da vila de Villalonso.
Fundou maiorasgo e construíu o castelo que aínda existe. Colocou sobre a porta de ingreso o escudo da súa esposa María Sarmiento, e o da súa propia liñaxe, Ulloa. Juan de Ulloa era rexedor e alcaide da cidade de Toro cando se desencadeou o conflito da Guerra de Sucesión Castelá no que se declarou partidario da causa portuguesa e por cuxo respaldo morreu defendendo o castelo en 1476. A súa viúva continuou en lóita pero foi derrotada tras o cal tivo que entregar non só Toro senón tamén Mota del Marqués e Villalonso.
Tras estes acontecementos, María Sarmiento fixo un pacto de rendición polo que se establecía que recibiría o perdón real dos Reis Católicos e o dereito para conservar a fortaleza de Villalonso. Anos máis tarde o seu fillo Diego segundo señor de Villalonso viviu unha situación moi parecida ao aliñarse no bando dos comuneiros, que foi o bando perdedor. Condenado á morte en 1524, puido conmutar a pena polo pago de 10 000 ducados; ademais foille posible conseguir a restitución dos seus bens incluído este castelo e así puido engadilo ao morgado de Ulloa en 1529. Foi entón cando mandou labrar o escudo das súas armas encima dos escudos dos seus pais, sobre a porta de entrada.
No século XX a fortaleza era propiedade de Ángela María Téllez-Girón duquesa de Osuna e durante os anos setenta serviu de escenario a máis dunha película de ambiente medieval, como foi a titulada Robin e Marian protagonizada por Sexan Connery e Audrey Hepburn. O 27 de febreiro de 1984 a duquesa vendeu o castelo aos irmáns Jesús e Elizabeth Cueto Vallejo.
Durante varios anos o recinto estivo pechado ata que en 2006 comezaron as obras de remodelación e arqueoloxía coa intervención da Fundación de Patrimonio Histórico de Castela e León, obras que finalizaron en 2011. É visitable, axustándose ao horario previsto.
Arquitectura
O castelo está construído sobre unha obra anterior que pertenceu aos cabaleiros da orde de Alcántara en 1235. A súa estrutura corresponde ao tipo de castelo-palacio da escola de Valladolid construídos no século XV.
As súas paredes levántanse en pedra de sillería e as esquinas remátanse con cubos. Os matacans apóianse sobre base cilíndrica e sobre eles elévanse os garitons.
No lenzo norte elévase a torre da homenaxe coas súas almeas e matacans. A porta de acceso á lisa está flanqueada por esta torre e por un cubo.
Arqueoloxía e restauración
Despois de que en 1986 os irmáns Jesús e Elizabeth Cueto Vallejo adquirisen o inmoble, o castelo estivo pechado uns anos á espera dunha restauración e posta a punto que chegou no 2006, cando comezaron as obras de remodelación e arqueoloxía, coa intervención da Fundación de Patrimonio Histórico de Castela e León, obras que finalizaron en 2011.
As obras de escavación sacaron á luz vestixios que informaban sobre as modificacións levadas a cabo a principios do século XVI. Tal ocorreu na zona este con o foso que alteraran facéndoo máis profundo de ata catro metros e alargárono recubríndoo con perpiaños que se puideron recuperar. Estes cambios fixéronos sobre un foso aínda máis antigo, pequeno e estreito.
No lado sur, ao desmantelar un frontón moderno apareceu unha porta de entrada á lisa. No interior do patio descubriuse un foxo que servira de vertedoiro e que contiña residuos de vaixelas, tanto de cociña como de mesa, que se puideron datar do século XV e principios do século XVI. Nese mesmo vertedoiro acháronse ósos de animais mesturados con pulseiras de vidro.
Os arqueólogos atoparon tamén unhas estruturas domésticas estrañas ao castelo, unha ocupación que puido ter lugar entre os séculos XI e XV e que catalogaron como casas propiedade da orde de Alcántara.
Entre esas estruturas había silos subterráneos. Neses traballos de escavación e restauración non se fixo nada na barreira ou muralla exterior que serviría como unha segunda defensa deixando as posibles obras para o futuro.
MAPA
XOAN ARCO DA VELLA
