viernes, 21 de noviembre de 2014

PONTE DO BATÁN - FRAGUAS

PONTE DO BATÁN
REGUEIRO DO BATÁN
FRAGUAS
TOMONDE
CERDEDO


         Cerdedo é un concello situado na zona centro de Galicia  e perfectamente comunicado coas Rías Baixas (28 km) , con Santiago de Compostela( 45 km) e Ourense (50 km).



     Cunha extensión duns 80 quilómetros cadrados e unha poboación de 4000 habitantes é un refuxio ideal para os amantes da natureza, os deportes ó aire libre e a boa mesa.



     Limita ó norte cos concellos da Estrada e Forcarei, ó sur con Cotobade e Forcarei, ó este con Forcarei, e ó oeste con Campo Lameiro e Cotobade.



     Cerdedo está atravesado pola estrada N-541 (Ourense – Pontevedra), que forma o seu eixo principal de comunicación. Xeograficamente, o Término Municipal de Cerdedo localízase na porción meridional da dorsal galega, na súa vertente occidental, de tal xeito que o conxunto montañoso disponse en anfiteatro.



     As súas maiores elevacións atopámolas no Outeiro do Couto do Monte do Seixo (1024 m) e no Outeiro de Couso.



     O río Lérez constitúe o principal cauce fluvial, atravesando o término municipal en  dirección este - oeste. A existencia dunha numerosa, aínda que de pequena escala, rede de afluentes do Lérez fai que as terras sexan productivas e axeitadas para a agricultura e a gandeiría.



     As condicións climáticas de Cerdedo están condicionadas pola súa situación nas serras prelitorais, e a súa orografía montañosa actúa como pantalla pluviométrica, polo que as súas precipitacións son elevadas.



     En canto ás temperaturas, o máis destacable son os seus baixos valores sobre todo os invernais, sendo xaneiro o mes máis frío.



     Os núcleos de poboación máis importantes son Cerdedo(capital) , Pedre, Figueroa, Fondós,Covas, Tomonde e Os Castros.



     O nome de Cerdedo procede según Millán González Pardo de "Ceratesum", que significa  "lugar de cereixas", o que fai supoñer que foi un lugar de producción abundante desta froita.



     Toda a comarca de Terra de Montes é de indudable atractivo histórico-artístico.



     En Cerdedo predominan os cruceiros, igrexas de gran valor arquitectónico, pontes de diversos estilos e calzadas romanas.



     Pódense ver tamén  importantes mostras de arte prehistórica e restos arqueolóxicos.



FRAGUAS
     Aldea formada por un conxunto de casas abandonadas.



     Casas tradicionais con paredes de cachotaría e cadeirado de granito, e cubertas de tella e lousa de pedra. Sitúase nunha pendente, moi preto do río.



TOMONDE
     Santa María de Tomonde é unha parroquia que se localiza no norte do concello de Cerdedo, na comarca de Tabeirós - Terra de Montes. Segundo o IGE en 2012 tiña 173 habitantes (95 mulleres e 78 homes) distribuídos en 5 entidades de poboación, o que supón unha diminución en relación ao ano 1999 cando contaba con 224 habitantes.



Patrimonio
    Igrexa de Santa María de Tomonde. Ten planta de cruz latina con ábsida cuadrangular e sacristía adosada.



     A portada principal é adintelada, con molduras lisas e torre central con tres corpos. Nos muros consérvanse canzorros románicos.
 

 MAPA


 XOAN ARCO DA VELLA

CHOZOS DE RODEIRO - ABELENDA

 CHOZOS DE RODEIRO
ABELENDA
AVIÓN
SERRA DO SUIDO
OURENSE


       O chozo é unha construcción en pedra de neis que daba acobillo aos pastores da Serra do Suído, cando se turnaban diariamente para coidar o gando ao longo do ano. Hoxe en día estos símbolos desta arquitectura, permite coñecer cómo era a vida en épocas pasadas nesta zona. 


     Aínda que non existen datos arqueolóxicos fiables ou documentos escritos que precisen a súa construcción, segundo a tradición oral xa eran recordados como moi antigos no século pasado. Dado o seu estilo arquitectónico podería sinalarse a súa orixe nos séculos de difusión do románico (séculos XII e XIII)


A SÚA ARQUITECTURA 
     O interior é unha peza única, dunhas dimensións ao redor dos 20 metros cadrados, construídos en neis. Ao redor dos chozos establecíanse os "cortellos", cada familia tiña o seu e estaban destinados a acobillar aos becerros , na actualidade a maioría están derruídos. 


     Cerca dos chozos había tamén un redil non moi grande, feito de cachotería, lousas e grandes bloques pétreos. Pechando todo o conxunto situábanse as lousas verticais que delimitaban a zona de pastoreo de cada chozo. Podemos dicir por tanto que o conxunto era unha unidade de explotación gandeira de montaña. 


     Os chozos atópanse en torno á cota dos 900 metros de altitude, na falda nacente, protexidos dos ventos e aproveitando en ocasións a inclinación das ladeiras da montaña. Integrándose totalmente os tellados coas pendentes do terreo.



     Este emprazamento na caída da montaña facilitaba a súa construcción. De planta regular, as súas dimensións son prácticamente constantes, adoita a haber bancos de pedra corridos adosados á parede, o espesor dos seus muros é considerable (0,6-0,8 metros) debido á grande carga que teñen que soportar. 



     A porta de entrada non adoita ser grande, e debido ao pesado da construcción os vanos adoitan reducirse. 


     Sobre a existencia de portas de madeira, ferro ou outro elemento que pecharan o chozo non existen referencias, aínda que é lóxico pensar que dispoñian dalgun elemento para pechalos, principalmente para manter o calor dentro do habitáculo e protegerse de posibles ataques de lobos e outras feras. 


     Hai soamente uns ventanucos, que semellan arpilleiras e que adoitan situarse nas fachadas laterais, orientados a nacente e a poñente, pódese pensar que valen como "tiro" do lume que se facía no interior, e tamén para recoller os primeiros e últimos raios de sol. Ademáis no interior hai unha serie de nichos rectangulares que servían para gardar obxectos personais, comida, roupa, etc.

    
     Nas lousas exteriores ou nos bloques grandes do interior adoita haber inscripcións cos nomes dos pastores que facían gardas no verán. En toda a construcción o elemento máis chamativo é o arco, éste e as doelas que o compoñen (sete en xeral) son os únicos elementos que se ven algo traballados. O salmer ou primeira peza do arco que axuda a soster o teito está integrado na parede e arranca a uns 60 centímetros do chan. Para que o arco non se abra co peso hai na parte externa do groso muro uns contrafortes. 


     O teitume á outro elemento distintivo, é un tellado de dúas vertentes elaborado con grandes lousas que resbalan unhas sobre outras. Sobre esta cuberta hai un espesor térreo no que se ven formacións de mofo e que sirve de aillamento térmico, da fresco no verán e manten o calor no inverno ao tapar as regañas.


OS CHOZOS DA SERRA DO SUÍDO
- Chozo de San Xusto, o "da fenteira", porque estaba emprazado no Campo da Fenteira
- Chozo de Cernadas
- Chozo de San Vicente
- Chozo de Oroso
- Chozo de Abelenda, que está no Campo de Abelenda, ou Valdohome
- Chozo de Mangüeiro
- Chozo de Amiudal
- Chozo de Beresmo
- Chozo de Campo Larogo




     

     O de Abelenda e San Vicente son os de maiores dimensións. Este último ten maior altura no lado da máxima pendente da montaña. Ten unha supericie en torno aos 35 metros cadrados, unha superficie intermedia, en torno aos 28 metros cadrados sería a dos chozos de Mangüeiro, Oroso e San Xusto. 


     A maioría posúen arcos (dous), agás o de Abelenda que ten tres e o de Oroso que soamente ten un. O caso atípico é o chozo de Cernadas no que practicamente a fachada frontal á a única que está toda ela ao descuberto, situándose o tellado a nivel do monte. 


     Non presenta ningún contraforte. Sustitúen aos arcos unhas "paredes maestras" divisorias, que chegan ata a mitade da habitación. A primeira da a sensación que se trata dun apuntalamento, pois está soportando medio arco. 


     Nos chozos de Cernadas e Oroso, pola forma da súa construcción o primeiro y por ter un so arco o segundo, a posta está pegada á parede lateral, e todos agás o de Mangüeiro teñan a porta no lado maior do rectángulo. A distribución interior varía pero sempre cos mesmos elementos: "fornelas", bancos adosados á parede e xaneliñas laterais.


OUTROS DATOS RELEVANTES NO SEU ENTORNO:
- Nacemento do Rio Avia á altura dos chozos de Cernadas e San Xusto
-Área de descanso á altura dos Chozos de Carixa e Rodeiro
- Fonte de pedra xigante (20 metros de alto) no Chan do Valdohome
- Camiño aberto que percorre tódolos chozos
- Camiños de pedras que parte do pobo de Rodeiro e que se bifurcan aos chozos de San Vicente
- Oroso, Abelenda, Carixa e Rodeiro
- Camiño de pedra que parte do pobo de Mangüeiro ao chozo do mesmo nome
- Camiños comerciais medievais do viño, tamén denominado Camiño do Arrieiro. A ruta iba de Ribadavia a Santiago de Compostela.  
 


MAPA


Fuente: Concello de Avión
XOAN ARCO DA VELLA

jueves, 20 de noviembre de 2014

BELESAR - LUGO

 BELESAR
RIBEIRA SACRA
LUGO


Belesar
     Belesar es un pequeño pueblo perteneciente al municipio de Chantada en Lugo, merece la pena pasar un rato en esta zona ya que también se puede visitar la presa de Belesar, enfrente la iglesia románica de San Estevo de Ribas de Miño del siglo XII y además pasear entre los viñedos.



     Ya en el pueblo podemos coger un sendero bastante llano que bordea el río Miño, las vistas son preciosas.



     El pequeño pueblo que está a ras de la orilla del río queda reflejado en sus aguas, y es que al estar el embalse aguas arriba, el río parece no ser alterado más que cuando pasan los barquitos. Existe un pequeño embarcadero desde donde podemos alquilar barcas y recorrer una parte del río. 


     Dividido en dos, el pueblo se une gracias a un pequeño puente que hay que cruzar para llegar a la iglesia que está en la parte más alta y de donde cogemos el sendero. Las laderas están bien aprovechadas puesto que en toda la montaña de arriba a abajo se cultivan viñedos.



Embalse de Belesar
     El embalse de Belesar es un pantano artificial creado en 1963 en el río Miño, España (el más grande de este río). Situado entre los municipios de Taboada, Chantada, Saviñao, Paradela, Páramo, Guntin y Puertomarín. 


     Su capacidad es de 655 hm³, ocupando una superficie de 1910 hectáreas aproximadamente y presentando una cola de 50 km.


     La presa, de bóveda con dos estribos de gravedad, es obra del ingeniero Luciano Yordi de Carricarte, si bien el edificio de control de la central eléctrica es obra del arquitecto Juan Castañón de Mena.


     El embalse se creó para abastecer a una central hidroeléctrica operada en la actualidad por la empresa Gas Natural. Dicha central posee una potencia de generación de 227MW, y al año produce de media 732GWh de energía hidroeléctrica.


     La construcción del embalse supuso además de anegar casi 5000 hectáreas de terreno infertil, la desaparición bajo las aguas del pueblo de Puertomarín, que se reedificó cerca de su antigua ubicación.



     El salto máximo de agua tiene una altura de 137,5 metros.



Ribeira Sacra.
     La Ribeira Sacra es un lugar de privilegio en donde están siempre presentes el agua, los árboles, la piedra y el silencio. Muchas son las posibilidades de acercarse a estas tierras encantadas. 


     Incluso los peregrinos de Santiago verán con sorpresa cómo en esta zona del Miño, surge el desconocido Camino de Invierno entre el Camino Francés y la Ruta de la Plata. 


     El románico rural, arte primordial para Galicia, es el complemento imprescindible de este paisaje.  


     Un paisaje agreste con miradores espectaculares, aldeas perdidas, pazos centenarios, cientos de bodegas mirando el río desde los socalcos de piedra, caminos encantados entre bosques y valles. 


     Sin por ello olvidar los insólitos remansos y los codos del Miño, sólo accesibles a través de las rutas fluviales. 

MAPA


XOAN ARCO DA VELLA