CALLEJEANDO EN PEDRAZA
PEDRAZA
SEGOVIA
Pedraza
Pedraza é un municipio e localidade española da provincia de Segovia, na comunidade autónoma de Castela e León.
Trátase dunha vila medieval amurallada, cuxa rehabilitación motivou a súa declaración como Conxunto Histórico en 1951.
O termo municipal, cuxa poboación ascende a 341 habitantes (INE 2022), inclúe as localidades de Pedraza, Rades de Abaixo e A Velilla.
Historia
O seu nome parece derivar da Pretaria romana, aínda que os primeiros datos históricos remóntanse a Fernando Gómez de Albornoz, comendador maior de Montalbán, que foi nomeado polo rei Enrique II de Castela señor de Pedraza (privilexio datado o 10 de xuño de 1369).
Posteriormente pasou a mans da familia Herrera e a finais do século XV pasou aos condestables de Castela polo matrimonio entre Branca Herrera e Bernardino Fernández de Velasco.
Mantívose nestas mans ata que no século XIX abolíronse os señoríos. Os condestables asentáronse alí, sendo o lugar cerco de paso para grandes personalidades, como artistas, nobres e monarcas.
Nos séculos XVI e XVII tivo lugar a época de maior esplendor do pobo, e é de cando datan a maior parte de casas e palacetes.
Esta prosperidade debeuse, entre outros motivos, á exportación cara ao norte de Europa da la dos seus rabaños de ovellas merinas e aos seus excelentes tecidos, capaces de competir cos mellores que se elaboraban en Flandes.
QUE VER EN PEDRAZA
Porta da vila
A porta da vila é o único acceso a Pedraza, e por tanto é utilizada como entrada e como saída única do pobo.
As súas orixes remóntanse ao século XI, e foi reconstruída no século XVI sendo señor de Pedraza Íñigo Fernández de Velasco, cuxo escudo preside a entrada.
Os portóns son de madeira de álamo negro e durante varios séculos eran pechados durante a noite impedindo a entrada ou saída de calquera persoa salvo emerxencia; en tal caso era o carcelero o responsable de abrir a porta.
Cárcere
O cárcere de Pedraza está situada no que nun principio foi unha torre vigía no lugar onde se atopa a porta da vila. Nela vivía o carcelero e había varias salas anexas onde malvivían os presos.
Para os delincuentes comúns, normalmente ladróns, existían dúas celdas feitas de madeira de 3x3 metros polas que apenas entraba a luz e nas que podían estar prisioneiros ata quince persoas durante varios días.
Para os delitos de sangue reservábase un destino máis cruel, pois os presos eran lanzados individualmente a unha habitación inferior, o que provocaba de forma frecuente lesións ou roturas en pernas e nocellos, co que se reducía case a cero a posibilidade de fuga.
O preso falecía aos poucos días, e como o carcelero tiña que chamar ao verdugo de Segovia e pagarlle para que levase o cadáver, ao seguinte preso que lanzaba ao devandito habitáculo dábanlle unha cesta e era el mesmo o encargado de recollelo e darllo ao carcelero, quen o vendía como abono para as terras.
Os demais presos, eran lanzados a outra habitación por unha trampilla, o que tamén provocaba roturas de membros.
Á parte do castigo físico que supoñía unha caída desde varios metros, os criminais sufrían o tormento de habitar nunha estancia especialmente deseñada para que os excrementos dos presos dos pisos superiores fosen evacuados nela.
Todo iso producía unha lenta agonía no preso ata que morría froito das feridas ou de infeccións.
Existía outra habitación para os presos preventivos, na que de día estaban soltos pero que ao chegar a noite e por seguridade do carcelero, que vivía alí no cárcere, botábaselles nunha táboa de madeira cos pés suxeitos nun cepo e a cabeza enganchada cun grillete á parede ou os colocaba de pé sobre a parede e poñíalles un grillete suxeitándolles a cabeza, segundo a crueldade do carcelero, á altura do preso ou a unha altura máis elevada para que o preso pasase a noite no bico dos pés.
O cárcere foi restaurada no século XX e consérvase como museo, mostrando o que era un cárcere medieval.
Castelo
O castelo de Pedraza é unha fortaleza construída no século XIII que se reedificó no século XV por García Herrera. A principios do século XVI os duques de Frías, Condestables de Castela, reformaron o castelo de novo, engadíndolle o gran muro defensivo adherido á torre da homenaxe e o muro exterior dotado de cañoneras e unha ponte levadizo (hoxe desaparecido).
O castelo conta cunha impoñente torre da homenaxe, foso, e está rodeado na maioría do seu perímetro por un precipicio.
Nesta fortaleza estiveron prisioneiros dous fillos do rei Francisco I de Francia, o golfiño Francisco III de Bretaña e o seu irmán menor que reinou como Enrique II de Francia. Foran entregados polo seu pai como reféns ao emperador Carlos V.
Para liberalos, o rei francés debía cumprir os acordos do Tratado de Madrid, de 1526, asinado tras a derrota do exército de Francisco I na batalla de Pavía, onde foi feito prisioneiro. No castelo de Pedraza permaneceron durante dous anos, ata marzo de 1530, cando pola Paz das Damas foron devoltos a Francia. Anteriormente estiveran nos castelos de Villalba, Villalpando e Berlanga de Douro e unha curta etapa de descanso en Castilnovo.
Do mesmo xeito que Pedraza, todas estas fortalezas pertencían á familia Fernández de Velasco, duques de Frías e condestables de Castela. A documentación sobre estes feitos consérvase no Arquivo Xeral de Simancas.
En 1926, o pintor Ignacio Zuloaga adquiriu o castelo e restaurouno severamente, instalando alí un taller.
Os herdeiros do pintor adaptaron unha das torres para a exposición ao público dunha parte da obra do artista.
Outros
Iglesia de San Juan: Unha igrexa construída en estilo románico, posteriormente remodelada con detalles barrocos.
Cárcere da vila, situada xunto á única porta de acceso á localidade, data do século XIII, con reformas posteriores.9
Praza porticada de estilo castelán.
Cultura
A noite das velas en Pedraza
A localidade é adornada con miles de velas a comezos do mes de xullo (primeiro e segundo sábados do devandito mes).
Apáganse as luces públicas e péchanse moitas xanelas se se quere prender algunha luz co fin de resaltar a iluminación das rúas, xanelas, prazas, xardíns e patios.
A simple colocación das velas acesas tarda varias horas á tardiña. Esa noite adóitase celebrar un concerto e o aforo ao pobo é limitado.
Festas en honra á Virxe do Carrascal
Do 7 ao 12 de setembro celébranse en Pedraza as festas en honra á Virxe do Carrascal. Ten especial relevancia nestas festas a procesión coa imaxe da Virxe, que se celebra o día 8, e o peche de touros que se realiza o día 9.
Lendas
Lenda do Castelo. Que conta a historia de desamor no século XIII entre dous mozos locais namorados, chamados Elvira e Roberto.
Esta acabou co asasinato del por parte do conde do castelo esposo de Elvira, colocándolle na cabeza unha coroa de metal incandescente durante unha cerimonia pública.
Pouco despois aconteceu o suicidio dela. Desde entón moitas persoas afirman que durante algunhas noites do ano, polo castelo pódese ver paseando a dúas figuras con aureolas de lume sobre as súas cabezas, pantasmas que algúns atribúen aos malogrados amantes.1011
Lenda do Chosco de Pirón. Fernando Delgado Sanz, alcumado o Chosco de Pirón, era un bandoleiro nado na localidade veciña de Santo Domingo de Pirón. O Chosco de Pirón roubaba aos ricos, asaltaba igrexas e camiños, a vila de Pedraza onde tivo gran actividade, foi o extremo norte da súa zona de control.1213
Gastronomía
A gastronomía da localidade corresponde á tradicional da provincia, destacando o cordeiro asado, o judión da Granxa, o bacoriño asado ou o ponche segoviano.
MAPA
XOAN ARCO DA VELLA
