MUIÑO DA PUZA
MUIÑOS DE GOLFARIZ
PARDEMARÍN
A ESTRADA
Na parroquia de Pardemarín existe unha ruta rehabilitada que segue o ronsel destes antigos muiños, agora libres de maleza e sinalizados en pedras talladas grazas a un canteiro da zona
Os muiños, xa sexan de vento, auga ou marea, conforman unha parte importante da cultura e etnografía de Galicia. Por esa razón hoxe en día, e en prácticamente todo o territorio, existen numerosas rutas que seguen os famosos camiños da moenda.
Espazos que foron rehabilitados para que a xente poida coñecer de cerca o patrimonio arquitectónico que representan estas singulares construcións, e mergullarse ao mesmo tempo en plena natureza.
No municipio da Estrada atopamos un itinerario repleto de encanto e magnetismo, que discorre paralelo ao río entre bosques de ribeira. Falamos da Ruta dos Muíños de Golfariz, na parroquia de Pardemarín. A particularidade desta senda reside na historia detrás da posta a punto do lugar, pois foi un veciño da aldea "canteiro de profesión" quen salvou da maleza os vellos camiños e muiños da zona. Ademais, grazas á súa destreza á hora de cortar e moldear a pedra, este canteiro de Golfariz puido deixar unha pegada imborrable, en forma de señalizaciones, por todo o percorrido.
Desde a cima de Santa Baia descende un pequeno regato ata formar un val natural na contorna da Estrada.
Xunto a este regato, décadas atrás levantouse un importante grupo de muiños, hoxe coñecidos como os "Muíños de Golfariz". A beleza desta pequena ruta fluvial non radica únicamente nas súas paisaxes ou a historia das súas construcións, senón máis ben na singularidade da súa acondicionamiento.
Manuel López Castiñeiros, coñecido por todos como "Carballo" é un veciño da parroquia, canteiro e escultor de profesión, que unha vez xubilado decidiu levar a cabo un ambicioso proxecto que levaba tempo roldando na súa cabeza: a posta en valor dunha ruta no lugar que tantas veces percorrera durante a súa infancia.
Carballo conseguiu recuperar ata seis muiños ocultos pola maleza; instalou barandillas de madeira nas pendentes; construíu varias pasarelas para prolongar os carreiros; e creou singulares esculturas e señalizacións de pedra que percorren toda a Ruta dúas Muíños de Golfariz. Estas últimas son na actualidade o auténtico selo de identidade do itinerario.
En total, tres quilómetros de traxecto circular que seguen as augas do río entre bosques, muiños e esculturas. Nunha dos gravados en pedra da contorna, pode lerse un pequeno texto que di: "un canteiro que puxo a Pardemarín de moda". Razón non lle falta, e é que desde o ano 2020, esta senda converteuse nun reclamo de primeira categoría para todos aqueles visitantes que chegan á Estrada.
Muiños, natureza e historia
A Ruta dúas Muíños de Golfariz dá comezo moi preto de Mesadoiro, na contorna de Vos Cabarlliños. Próximo a este punto atópase a área recreativa de Barroblanco, acondicionada con mesas e bancos onde poder pasar o día.
En todo o traxecto, varias das obras do escultor local aparecen marcadas polas iniciais do seu nome e apelidos.
Algunhas delas ata contan con mensaxes gravadas nas pedras, como é o caso da "homenaxe aos antepasados e o seu esforzo", escrito baixo a figura dunha muller en pedra.
Unha vez iniciado o percorrido como tal, este atravesa os bosques de ribeira entre grupos de molinos e pasarelas. Ademais, varias destas construcións manteñen intacta a súa estrutura interna e poden ser visitados por dentro.
Muíño do Montoiro (en funcionamento trala súa posta a punto) ou de Vidal, Fervenza dá Chousa, Muíño do Batán, de Baixo ou de Sueiro e así ata chegar á antiga central hidroélectrica de Salouzáns. Alí localízase tamén o último dos muiños, o de Veiga Grande. Unha vez neste punto, a vía avanza por O Rodo e Mesadoiro ata volver ao lugar de partida.
VIDEO
MAPA
Fuente: El Español
Autora: Thalia García
XOAN ARCO DA VELLA
