TORRE DE BELÉN - LISBOA

TORRE DE BELÉM

LISBOA

Torre de Belém
     A Torre de Belém  é un dos monumentos máis expresivos da cidade de Lisboa. 

     Localízase na marxe dereita do río Texo, onde existiu outrora a praia de Belén.

     Inicialmente cercada polas augas en todo o seu perímetro, progresivamente foi envolvida pola praia, ata se incorporar hoxe á terra firme.

     Clasificada como Patrimonio Mundial pola UNESCO, o 7 de xullo de 2007 foi elixida como unha das Sete marabillas de Portugal.

Historia
     Orixinalmente baixo a invocación de San Vicente de Saragoça, patrón da cidade de Lisboa, designada no século XVI polo nome de Baluarte de san Vicente a par de Belén e por Baluarte do Restelo, esta fortificación integraba o plano defensivo da barra do río Texo proxectado á época de Xoán II (1481-1495), integrado na marxe dereita do río polo Baluarte de Cascais e, na esquerda, polo Baluarte da Caparica.

     O cronista García de Resende foi o autor do seu risco inicial, tendo rexistrado:
    E assim mandou fazer então a (...) torre e baluarte de Caparica, defronte de Belém, em que estava muita e grande artilharia; e tinha ordenado de fazer uma forte fortaleza onde ora está a formosa torre de Belém, que el-Rei D. Manuel, que santa glória haja, mandou fazer; para que a fortaleza de uma parte e a torre da outra tolhessem a entrada do rio. A qual fortaleza eu por seu mandado debuxei, e com ele ordenei a súa vontade; e tinha já dada a capitania dela [a] Álvaro da Cunha, seu estribeiro-mor, e pessoa de que muito confiava; e porque el-Rei João faleceu, não houve tempo para se fazer

     A estrutura comezaría a edificarse en 1514, baixo o reinado de Manuel I (1495-1521), tendo como arquitecto Francisco de Arruda. Localizábase sobre un afloramento rochoso nas augas do río, fronteiro á antiga praia de Belén, e destinábase a substituír a antiga nao artillada, ancorada naquel lugar, de onde partían as frotas para as indias.

      As súas obras ficaron a cargo de Diogo Boitaca, que nesa época tamén dirixía as xa adiantadas obras do veciño Mosteiro dos Xerónimos.

     Concluída en 1520, foi o seu primeiro alcaide Gaspar de Paiva, nomeado para a función ao ano seguinte.

     Coa evolución dos medios de ataque e defensa, a estrutura foi, gradualmente, perdendo a súa función defensiva orixinal. Ao longo dos séculos utilizouse como rexistro aduaneiro, posto de sinalización telegráfico, e farol. As súas polvoreiras foron usadas como alxubes para presos políticos durante o reinado de Filipe I (1580-98), e, máis tarde, por Xoán IV (1640-1656).

     O Arcebispo de Braga e Primado das Españas, Sebastião de Matos de Noronha (1636-1641), por coalición con España e facendo fronte a Xoán IV, foi preso e mandado recluso para a Torre de Belén.

     Sufriu varias reformas ao longo dos séculos, principalmente a do século XVIII que privilexiou as ameas, o varandín do baluarte, e o recanto da Virxe cara ao río e o claustro.

     Clasificada como Monumento Nacional por Decreto do 10 de xaneiro de 1907, foi declarada pola UNESCO como Patrimonio Cultural de toda a Humanidade no 1983.

Características
     O monumento reflicte influencias islámicas e orientais, que caracterizan o estilo manuelino e marca o fin da tradición medieval das torres da homenaxe, ensaiando un dos primeiros baluartes para artillaría en Portugal.

     Parte da súa beleza reside na decoración exterior, adornada con cordas e nós esculpidas en pedra, galerías abertas, torres de vixía no estilo mourisco e ameas en forma de escudos decoradas con esferas armilares, a cruz da Orde de Cristo e elementos naturalistas, como un rinoceronte, alusivos ás navegacións. O interior gótico, por baixo da azotea, que serviu como armaría e prisión, é moi austero.

     A súa estrutura componse de dous elementos principais: a torre e o baluarte. Nos ángulos da plataforma da torre e do baluarte, sobresaen garitas cilíndricas coroadas por cúpulas de gomos, ricamente decorada en cantaría de pedra.

     A torre cuadrangular, de tradición medieval, érguese con cinco andares por riba do baluarte, a saber:
    Primeiro andar - Sala do Gobernador.
    Segundo andar - Sala dos Reis, con teito elíptico e fogón ornamentado con medias-esferas.
    Terceiro andar - Sala de Audiencias.
    Cuarto andar - Capela.
    Quinto andar - Plataforma da torre.

     A nave do baluarte poligonal, ventilada por un claustrín, abre 16 cañoneiras para tiro rasante de artillaría. 

     O terraplén, gornecido por ameas, constitúe unha segunda liña de lume, nel atópase o santuario da "Nossa Senhora do Bom Sucesso" co Neno, tamén coñecida como a Virxe do Restelo.  

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA

CASTELO DOS CONDES DE BENAVENTE - PUEBLA DE SANABRIA

CASTELO DOS CONDES DE BENAVENTE

PUEBLA DE SANABRIA

 Castelo dos Condes de Benavente
     O Castelo dos Condes de Benavente é unha fortaleza militar situada no concello de Pobra de Seabra na provincia de Zamora.

Historia
      As raíces desta poboación remóntanse, cando menos, á época visigoda, dado que aparece mencionada como unha ceca monetal co nome de Seabra.

     A súa relevancia defensiva non chegaría ata a Idade Media debida à súa situación xeográfica, o cal a converteu nunha fortaleza defensiva da fronteira con Portugal.

     Tras diversas polémicas e preitos durante o século XV entre a familia Pimentel e a familia dos Losada pola posesión da Puebla de Sanabria, o terceiro Conde de Benavente, Alonso Pimentel Enríquez, comezou construír sobre as ruínas dunha vella fortaleza o castelo da Pobra (entre 1455 e 1499). 

     Parece ser que as obras se paralizaron durante anos polos preitos que existían en relación á propiedade da vila, e que non rematarían ata principios do século XVI.

     Tralas loitas que tiveron lugar na Seabra causadas pola Guerra de independencia de Portugal durante os anos corenta do século XVII, o castelo rematou en ruínas. 

     As sucesivas guerras con Portugal no século XVIII e con Francia no XIX deixaron o castelo practicamente destruído.

     De feito, durante a denominada Guerra da Independencia, as forzas armadas españolas formuláronse, mesmo, a demolición do castelo para evitar que fose usado polos franceses.

Cesión ao Concello
     Durante o resto do século XIX, o castelo viviu unha época de abandono e, dado o seu nulo uso como fortaleza militar, o goberno decidiu cederllo ao concello da Puebla de Sanabria.

      Por esta razón, o 28 de xullo de 1895, a raíña rexente María Cristina en nome do seu fillo Afonso XIII, sancionou en San Sebastián a lei na que se materializa a devandita cesión. Tratábase dunha lei curta, de apenas tres artigos, que foi publicada pola Gaceta de Madrid o 30 de xullo dese mesmo ano.

      No artigo primeiro da Lei disponse que "se cede provisionalmente ao Concello de Puebla de Sanabria o antigo castelo que existe naquela vila, ata que se determine se será ou non útil para a defensa da fronteira con Portugal, e en caso negativo, a cesión será definitiva e en pleno dominio". 

     Aínda así, e como prevención, o Ministerio da Guerra conseguiu que no artigo segundo se dispuxese que "cando o Ministerio da Guerra necesite o castelo volverá ao seu dominio".

     Finalmente, o artigo terceiro da devandita Lei facultaba ao Ministerio para desenvolver regulamentariamente a norma ao sinalar que "o Ministerio da Guerra dará as ordes convenientes para o cumprimento desta lei".

Usos
     A partir dese momento e durante case un século, o Concello deu ao castelo os máis variados usos, dende cárcere municipal ata almacén de palla ou galiñeiro. 

     Posteriormente, xa na década dos anos noventa do século XX, o castelo adoptou un uso decididamente cultural ao instalarse nel definitivamente a biblioteca (1991), a sala de exposicións e o salón de actos.

     No ano 2006, a torre da homenaxe do castelo, popularmente coñecida como o Macho, converteuse no Centro de Interpretación das Fortificacións, grazas a un proxecto da Fundación do Patrimonio Histórico de Castela e León, namentres a Casa do Gobernador se converteu no 2007 no Centro de Recepción de Visitantes. 

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA

CASTELO DE SESIMBRA - SESIMBRA

 CASTELO DE SESIMBRA

SESIMBRA

Castelo de Sesimbra
      Clasificado como Monumento Nacional o 16 de xuño de 1910, o Castelo de Sesimbra é o último dos Castelos sobre o mar, que chegaron ben preservados ata os nosos días.

     O Castelo de Sesimbra é o último dos castelos portugueses sobre o mar que manten o seu trazo medieval. 

     Foi clasificado como Monumento Nacional o 16 de xuño de 1990 e reúne varios motivos de interese. As súas murallas gozan dunha vista única sobre o pobo e sobre o mar.

     No seu interior áchanse dúas exposicións permanentes sobre a súa historia, un centro de interpretación do patrimonio, a igrexa e un cemiterio. Dispón igualmente dun circuíto museolóxico que permite o visitante, de forma autónoma, informarse dos diversos puntos de interese do inmoble.

     Os visitantes poden percorrer as murallas e gozar dunha vista privilexiada do pobo de Sesimbra e da rexión. A cafetería con terraza dispón dalgúns produtos locais. Destacándose na paisaxe pola súa imponencia.

Historia
     As orixes do Castelo de Sesimbra remóntanse ao século IX, período de ocupación musulmá do territorio. 

     En 1165 foi conquistado por D Alfonso Henriques, e en 1191 foi tomado polos almohades. 

     A súa reconquista definitiva deuse por iniciativa de D. Sancho I, en 1199, monarca que atribuíu o primeiro foro ao pobo de Sesimbra, entón situado no interior do monumento.

    Ao longo da Idade Media, e dada a súa importancia estratéxica na defensa das fronteiras marítimas e terrestres do reino, o Castelo foi suxeito de numerosas ampliacións.

     A partir do século XV, co desenvolvemento de actividades marítimas como a pesca ou a construción naval, na Póvoa Ribeirinha, a poboación foi establecéndose, progresivamente, xunto á baía.

      En 1516, ano da visita de D. Jorge de Lencastre, Mestre da Orde de Santiago, presentaba xa evidentes sinais de abandono, que se foron acentuando ao longo dos séculos seguintes.

     O avanzado estado de ruína do monumento acabou solucionándose entre 1933 e 1945, coas obras de conservación promovidas pola Dirección Xeral de Edificios e Monumentos Nacionais.

Plano e estrutura
     Presenta unha planta irregular, ocupando todo o bordo da ladeira. O lado nacente componse da alcazaba cunha torre de enxoval e os torreóns, mentres que o resto do perímetro inclúe preto de vila, protexida nas portas por torreóns e no extremo poñente por unha torre.

MAPA 

 

XOAN ARCO DA VELLA