Fornelos de Montes Fornelos de Montes é un concello da provincia de Pontevedra, pertencente á comarca de Vigo. Segundo o IGE, no ano 2018 a súa poboación era de 1.640 persoas. O seu xentilicio é "fornelán/fornelá" ou "fornelense".
Xeografía O concello sitúase no centro-leste da provincia de Pontevedra. Está formado por sete parroquias con 24 núcleos de poboación. Limita ao norte coa Lama e Ponte Caldelas, ao oeste con Soutomaior e Pazos de Borbén, ao sur con Mondariz e Covelo e ao leste con Covelo e Avión (provincia de Ourense).
A zona montañosa da franxa leste pertence á serra do Suído. Nela están os cumios de Couto Minuto (1.059 m) e Outeiro Vello (1.007 m). Cara ao oeste as altitudes van diminuíndo, pasando a un territorio caracterizado polos vales fluviais.
Os río máis importante é o río Oitavén, no que se sitúa o encoro de Eiras, que abastece a Vigo e parte da súa comarca. O río Parada, que nace na serra do Suído, aflúe na marxe esquerda do Oitavén. O río Barragán, tamén afluente do Oitavén pola marxe esquerda, ten no tramo final, antes do encoro de Eirás, un estreito val cun bosque de ribeira ben conservado.
Patrimonio A fortaleza de Alemparte foi asolada polos irmandiños na Gran Guerra Irmandiña (1467). En 1482 foi cercada polo bispo de Tui e os seus cabaleiros, apoderándose dela posteriormente Pedro Madruga. Os restos que quedaban da fortaleza foron desfeitos definitivamente en 1893.
O poboado castrexo da Cidadela do monte da Cidade conserva restos das pequenas edificacións, feitas en granito. A maioría delas conservan erguida parte da súa estrutura externa, consistente nunha parede de pedra de granito, podendo adiviñarse algúns elementos como as portas de entrada ou detalles do interior das vivendas. As edificacións atópanse, en liñas xerais, agrupadas nun único núcleo agás no comezo da Cidadela onde as primeiras casas aparecen diseminadas respecto ás do resto. Bordeando a Cidadela hai un camiño cuberto con pedras de formas irregulares e que unha vez deixadas atrás as vivendas nos conduce cara a un acueduto do último terzo do século XVIII, en perfecto estado de conservación malia estar cuberto por vexetación autóctona. A edificación está realizada en pedra e na súa parte central presenta un arco de tipo oxival, a través do que cruza o sendeiro, que ben puido servir antigamente como entrada á cidade.
Debido á grande presenza de cursos fluviais, hai numerosos muíños de auga por todo o territorio, destacando a parroquia de Fornelos de Montes con nove e a de Traspielas con seis. As parroquias de Laxe e Ventín son as que presentan un menor número de muíños con dous e un respectivamente. Así mesmo, co fin de salvar o paso dos ríos existentes, destaca tamén a presenza de pontes de pedra, destacando as pontes de Laxe, de Verducido, a Ponte Grande, a de Portorrío ou a do Barbado. Non todas elas están ben conservadas debido ao abandono. Existen máis de 30 fontes de auga e 15 lavadoiros repartidos por todo o concello.
Hai dúas casas grandes: a de Marrán, en Vilán, e a dos Alemparte. A primeira, ben conservada, ten planta con forma de L, destacando a balconada corrida no interior e unha notable cheminea. A casa dos Alemparte, do século XV, presenta un estado bastante malo de conservación, destacando no seu conxunto a gran balconada sobre pilastras rústicas orientada cara a solaina, que é o que se atopa mellor conservado de toda a edificación, así como a robusta escaleira e un arco nunha porta con forma semicircular e que contén un escudo de armas.
Ademais das igrexas parroquiais hai tres capelas, a de San Caetano en Estacas, a de San Amaro en Traspielas e a de Santa Cruz en Fornelos de Montes. Tamén conta con diversos cruceiros, destacando o de San Xosé de Laxe, e 5 petos de ánimas: dous en Ventín e un en Fornelos, Estacas e Laxe.
Outro tipo de patrimonio etnográfico son as construcións vinculadas ao uso do monte, como os chozos (construción menor de pedra que daba acubillo aos pastores da serra ao longo do ano), parideiras (construcións en pedra en forma de cercado e para gardar o gando, e foxos de lobos, recintos moi elementais e primitivos destinados á caza do lobo. Todas elas están na parroquia de Laxe, ao pé da serra do Suído.
Parroquias de Fornelos de Montes Calvos (Santo Adrián), As Estacas (Santa María), Fornelos de Montes (San Lourenzo), A Laxe (San Xosé), Oitavén (San Vicente), Traspielas (Santa María), Ventín (San Miguel)
O espirito do Nadal chega envolvendo as nosas fragas, ferven as augas nas
nosas laxas, e a nevoa faise amiga do fume dás lareiras.
Os muiños ruxen contentos, Os petos aledanse dá presenza de tantas almas e as pedras miranas pasar silenciosas.
Son dias de choiva, de frio e de pucheiros, de amigos e de familia, de cartas e confidencias.
As fotos saen do baul pra lembrarnos como vivian e formaban Pais os nosos devanceiros.
Unha Cantiga antiga, unha anecdota fermosa....unha historia con final feliz e unha paleta de cores insuperables.
Pra todos e todas que sentimos a GALIZA non noso corazón.
Chaves Chaves é unha cidade portuguesa do Distrito de Vila Real, Rexión Norte e subrexión do Alto Tras-os-Montes, cunha poboación de cerca de 19.300 habitantes.
É sede dun municipio con 590,42 km² de área e 44.186 habitantes (2006), subdividido en 51 freguesías.
Xeografía Chaves está edificada sobre un outeiro de ladeira suave, que é bordeado polo río Támega, pero a tradicional prosperidade da cidade repousa sobre a extensa chaira que a rodea, popularmente denominada A Veiga, a ambas dúas beiras do río, que alcanza unha lonxitude de 9 km e unha largura de 3 km.
Esta chaira, fértil, está irrigada por canles, dos que o máis importante é o que se inicia en Vila Verde da Raia, seguindo a marxe dereita do Támega ata Vilar de Nantes.
O municipio limita ao norte con Galiza, ao sueste con Valpaços, ao suroeste con Vila Pouca de Aguiar, ao leste con Vinhais e ao oeste polos termos municipais de Boticas e Montalegre.
A cidade dista 12 km da fronteira con Galiza, e 22 km de Verín. Da capital do distrito, Vila Real, sepárana 60 km pola Autoestrada Nacional 02.
Clima O clima de Chaves é de transición entre tipo oceánico e o continental. As montañas entre a rexión do Minho e a dos Tras-os-Montes, funcionan como unha barreira climática, caendo menos precipitacións segundo se avanza cara o Leste.
Os invernos poden ser fríos, pois en xaneiro rara vez se acadan os 10 °C, descendendo as temperaturas con frecuencia por baixo de 0 °C. Espesas néboas, paradas sobre o val, son frecuentes nos días secos.
O verán está caracterizados por días secos con temperaturas máximas de arredor de 30 °C e mínimas sobre uns 15 °C. Os incendios poden facer desagradábel esta estación.
Historia Os achados obtidos na zona de Chaves, remontan ao Paleolítico. Restos provenientes do Neolítico, do Calcolítico en Mairos, Pastoria, S. Lourenço etc., e das culturas proto-históricas, especialmente nos múltiples castros, aparecen en todo o Alto Támega.
Logo da conquista, os romanos interesáranse sobre todo na explotación mineira dos actuais Tras-os-Montes, convertendo o núcleo orixinario nunha cidade segundo o modelo da súa civilización, dotándoa de termas, aproveitando os mananciais de augas quentes no propio lugar; alzaron a ponte de Traxano sobre o río Támega, trazaron verdadeiras rúas, e, por último, foi incluso cercada de murallas etc.
Nomeado como Aquae Flaviae, coidase que mesmo foi elevada á categoría municipal en época de Vespasiano, no ano 79
Calcúlase, polos vestixios encontrados, que o núcleo e centro cívico da cidade se situaba no alto envolvente da área hoxe ocupada pola Igrexa Matriz.
Aínda hoxe lembra a traza romana, co Foro, o Capitolio e a Vía Decumana, que sería a actual rúa Direita.
Foi nesta área que foran e aínda son (2006) encontrados os máis relevantes vestixios arqueolóxicos, expostos no Museo da Rexión Flaviense, como é o caso dunha lápida alusiva a un combate de gladiadores.
O auxe da dominación romana verificouse ata o inicio do século III. A chegada dos invasores xermanos, especialmente os Suevos e Alanos, provintes do Leste europeo, puxo termo ao sistema político romano. Formado o reino suevo, as guerras entre Remismundo e Frumario, que disputaba o dereito ao trono, tiveran como consecuencia unha case total destrución da cidade, a vitoria de Frumario e a prisión do Idacio, notábel bispo de Chaves.
O reino suevo, foi substituído, a fins do século VI, polo dominio visigodo, que durou ata que árabes e mouros, provintes do Norte de África, invadiran a rexión, no inicio do século VIII.
Cos árabes, tamén o islamismo invadiu o espazo ocupado polo cristianismo, o que determinou unha aceda querela relixiosa e provocou a fuga das poboacións residentes para as montañas a Noroeste con inevitábeis destrucións. As escaramuzas entre mouros e cristiáns duraran ata o século XI.
A cidade comezou por ser reconquistada aos mouros no século IX, por Afonso III, rei de León, quen cede terras (872) para que fosen repoboadas polo seu irmán Odoario.
Logo despois, no primeiro cuarto do século X, volveu caer no poder dos mouros, até que no século XI, Afonso III, rei de León, a rescatou, mandou reconstruír, poboar e cercar novamente de murallas.
Foi por volta de 1160 que Chaves integra o país que xa era entón Portugal, co a participación dos lendarios Ruy Lopes e Garcia Lopes, tan intimamente ligados á historia desta terra.
Pola súa situación fronteiriza, Chaves era vulnerábel ao ataque de invasores e como medida de protección Don Dinís (1279-1325), mandou levantar o castelo e as murallas que aínda hoxe dominan grande parte da cidade e a súa periferia.
Escenario de varios episodios bélicos no século XIX, celebra a 20 de setembro de 1837, a Convención de Chaves, despois do combate de Ruivães, que puxo termo á revolta Cartista de 1837, ou revolta dos marechais.
A 8 de xullo de 1912 trabouse o combate entre as forzas realistas de Paiva Couceiro e as do goberno republicano, mandadas polo coronel Ribeiro de Carvalho, de que resultou o fin da 1ª incursión monárquica.
A 12 de marzo de 1929 Chaves foi elevada á categoría de cidade.
Freguesías As freguesías de Chaves son as seguintes: Águas Frias Anelhe Arcossó Bobadela Bustelo Calvão Cela Cimo de Vila da Castanheira Curalha Eiras Ervededo Faiões Lama de Arcos Loivos Madalena Mairos Moreiras Nogueira da Montanha Oucidres Oura Outeiro Seco Paradela Póvoa de Agrações Redondelo Roriz Samaiões Sanfins Sanjurge Santa Cruz - Trindade Santa Leocádia Santa Maria Maior Santo António de Monforte Santo Estêvão São Julião de Montenegro São Pedro de Agostém São Vicente Seara Velha Selhariz Soutelinho da Raia Soutelo Travancas Tronco Vale de Anta Vidago Vila Verde da Raia Vilar de Nantes Vilarelho da Raia Vilarinho das Paranheiras Vilas Boas Vilela do Tâmega Vilela Seca
Monumentos Ponte de Traxano e estelas alí levantadas. Castelo. Igrexa Matriz ou de Santa María. Pelourinho ou rollo. Padrón dos pobos.
Gastronomía Algúns dos pratos típicos de Chaves e Alto Támega son o presunto (xamón) de Chaves e Barroso, o salpicão - salchichón -, as lingüizas, as alleiras, a posta barrosá, o cabrito asado ou estofado, o cocido á transmontana, a feixoada á transmontana, os millos á romana, as troitas ou troias, recheas co famoso presunto de Chaves, os Pasteis de Chaves e o Folar, unha empanada a base de masa fofa rechea de carne de porco, presunto, salpicão e lingüiza.
Campo Lameiro é unha excelente alternativa para todos aqueles que buscan algo mais que sol e praia no disfrute de seu tempo libre...
Este concello pontevedrés alberga multitude de rincóns para perderse e viaxar ó pasado contemplando os grabados rupestres e os castros; asi como un amplio abanico de actividades e opcións para disfrutar duns días apacibles, cheos de bos momentos que os farán inesquencibles.
Varias zonas de recreo encóntranse repartidas ó longo deste vasto concello.
Castro de Penalba Este recinto situado no alto de monte Agüeiros reúne tradición, cultura, arte e ocio.
Conserva el Castro de Penalba que data dos séculos VIII - VII a. C., un dos máis antigos de Galicia.
O día 13 de xuño commemorase a festividade de S. Antonio, na capela celébrse a misa solemne e a tradicional puxa de ofrendas que levan os devotos.
Así mismo, os visitantes poden contemplar as insculturas rupestres de “ A Pedra da Serpe” y a “ Rotea de Mendo”.
Este recinto conta ademais, cun galpón, merendeiro, mesas, parrillas, fontes e un parque infantil.
Carballeira de Rozas Carballeira de CousoSituada na parroquia de Couso, esta magnifica carballeira centenaria posue mesas, zoa infantil e parrillas, o que a convirte nun estupendo lugar para disfrutar dnha relaxada xornada campestre .
Área recreativa de Lodeiro Rio Lérez Situada na parroquia de San Miguel de Campo, é testemuña da unión do río Lérez co seu afluente o río Meneses.
Esta ten un afamado coto de pesca e refuxio de pescadores.
Unha pequena ruta de muiños, o merendero provisto de mesas e parrillas xunto coa praia fluvial, fan desta área un lugar ideal para o disfrute de nenos e maiores.
Praia fluvial de Redonde Ideal para facer un alto no camiño e obsequiarnos cun refrescante baño en augas do río Lérez.
