CASTRO DE SAN LOURENZO - CEREIXA - A POBRA DO BROLLÓN

 CASTRO DE SAN LOURENZO

CEREIXA

A POBRA DO BROLLÓN

      O castro de San Lourenzo presenta un perímetro total de preto de 8.800m2. O asentamento presenta un primeiro recinto circular cinguido por unha potente muralla aterraplenada.

       Nalgúns tramos aínda se enxerga o muro de cachotería da cara externa da muralla, ergueita a base de coios de cuarcita.

      O acceso á croa probablemente se ubica na estrema NE onde se empraza a cota máis alta do castro e quizabes se ubique un torreón defensivo vencellado á porta. Como singularidade cómpre remarcar a presenza dunha sorte de muradella discontinua en dirección N-S que divide a croa en dúas partes, e que non se corresponde cun valado de linde xa que non ten nada que ver co parcelario tradicional da zona.

      Castro d’Alende ou San Lourenzo é un sitio arqueolóxico que se atopa na parroquia de San Pedro de Cereixa (Pobra de Brollón, Lugo) sobre a marxe dereita do río Sáa na pequena dorsal que serve de transición entre a penichaira de A Chá de Castro e o val fluvial.

       O castro, é un poboado fortificado ergueito trala conquista romana para albergar os traballadores nas explotacións auríferas da bisbarra entre os séculos I-II da nosa era.

      Probablemente estivo vencellado tamén á metalurxia do ferro, polo que se trataría dun poboado especializado dentro da rede de castros que controlaban a minería nas bacías sedimentarias dos ríos Lor, Sáa e Cabe.

      En época medieval a poboación labrega de Cereixa construíu unha ermida na honra de San Lourenzo, que foi rehabilitada en 1876 para caer despois no abandono. A fins dos anos 60 e comezos dos anos 70 a ladeira suroeste do castro viuse afectada por unha explotación de grava e area. Actualmente a superficie do castro está ocupada por vexetación autóctona (nomeadamente carballos) e monte baixo.

       A este primeiro recinto xúnguese pola cara E unha segunda muralla que acouta un espazo de reducidas dimensións, nada semellante ás terrazas que adoitan forman parte dos poboados fortificados da Idade do Ferro.

        No extremo S, case sobre o parapeto, sitúase a bocamina coñecida como O Burato dos Mouros. Este é un elemento que consideramos diagnóstico para defender a cronoloxía romana do xacemento.

        Nas coroas mineiras do NW adoitan documentarse prolongacións de foxos e murallas para abranguer dentro dos recintos recursos hídricos e mineiros importantes.

 

      Sos os chamados brachia, liñas de defensa que aseguraban a conexión da estrutura fortificada principal con outras estruturas de fortificación secundarias e/ou determinados puntos estratéxicos. 

      Este sistema de brachium (liñas de fortificación saíntes do recinto fortificado cun propósito defensivo prático) documéntase mesmo en establecementos militares romanos do NW. 

MAPA 

 

Fuente: Web Turismo da Ribeira Sacra

XOAN ARCO DA VELLA

BRANDA DE ARIEIRO - LORDELO - SISTELO - ARCOS DE VALDEVEZ

 BRANDA DE ARIEIRO

LORDELO

SISTELO

ARCOS DE VALDEVEZ

  Brandas
     Brandas son zonas dos montes altos, onde o gado atopa pastos frescos polo verán.

     O veceiro (pastor que tiña a quenda) levaba o gado ao monte durante os meses de xuño a setembro.

     É un termo empregado nas montañas de Ourense (Serra do Xurés) e na parte Portuguesa (Serra do Gerês e Serra do Soajo).

     O mesmo que ocorre cos chozos do Suído galegos, nestas zonas os pastores necesitan de construcións de acubillo para o gando e para eles mesmos, polo que no norte de Portugal, especialmente das Serra do Gerês chámanlle brandas aos núcleos habitados temporais de verán, cuxa orixe se insire nun proceso de transhumancia no que as poboacións se trasladan das súas aldeas de inverno para as zonas máis altas da serra, onde abundan pastos fértiles para alimentar o gado.

     As brandas son típicas do complexo sistema antigo da transhumanciada das Serras do Soajo e da Peneda-Gerês (e da serra do Xurés ourensá), hoxe integrado no Parque Nacional de Peneda-Gerês.

     A aldea onde a familia pasa o inverno chámase inverneira, localizada nun val, en zonas máis baixas.

     No fin do verán ou principio do outono, as persoas deixan as brandas e baixan á inverneira, onde permanecen até marzo, cando volven subir para as brandas para faceren as sementeiras do centeo e deixar o gado a pastar. Hoxe en día, nas poucas aldeas que manteñen a tradición, as persoas só levan os animais e algúns haberes, ao contrario de antigamente, cando levaban até a moblaxe.

     As brandas están formadas polos pastos, valados, curros, cortellos para gando e algunha choza de paredes e cuberta de cachotaría de granito (normalmente con sollado), para as persoas

VIDEO

MAPA

 

XOAN ARCO DA VELLA

LAGAR RUPESTRE VIÑA DO MONTE - LANTAÑO - PORTAS

 LAGAR RUPESTRE VIÑA DO MONTE

LANTAÑO

PORTAS

     Este lagar rupestre é o primeiro localizado en toda a comarca do Salnés e, probablemente, foi construído na Idade Media. Trátase dun lagar de pisado, é dicir, nel botábanse os acios que se viñan de vendimar para, mediante pisado, extraer o mosto.

      Este saía pola canle onde se poñía un bico de madeira, para que non escorregase pola pedra, e caía probablemente nun barcal de madeira. O máis habitual era que o mosto se baixase ata as adegas en pelellos que se enchían por inmersión no barcal.

      Os investigadores dan como época máis probable a Idade Media pero, a falta estudos como datacións radiocarbónicas, aínda non se pode descartar que sexan aínda máis antigos, por exemplo romanos.

         Na zona de Monterrei, seguida de Ribadavia, existe a maior concentración coñecida de lagares rupestres de Galicia, aínda que tamén se atopan algúns en Trives, Quiroga, As Neves, Ponteareas e Mondariz. Alí existen de pisado pero sobre todo de prensa, similares aos lagares de pedra que aínda se conservan, e incluso se utilizan, en moitas adegas familiares por toda Galicia.

       Este tipo de lagares rupestres téñense atopado tamén noutros lugares da Península Ibérica (Rioja, Douro…) e noutros lugares de Europa (Italia, Alsacia, Alemaña, Malta…) e Asia (Turquía, Palestina…). A súa existencia na Península Ibérica coincide coas actuais zonas vitivinícolas sendo máis frecuente atopalos sobre rochas graníticas.

        Actualmente pode vostede comprobar que non existen cultivos de vide na súa contorna inmediata, polo que tamén amosa os cambios no uso do solo que se produciron ao longo destes anos.

       A memoria destes cultivos quedou gardada nos topónimos que rodean este lugar con nomes tan suxestivos como Viña Nova ou Viña do Monte.

      Ao extraer o mosto e fermentalo separado do bagazo o máis probable é que o viño que se obtivera sería un clarete. Non se sabe con certeza cando se abandonaron este tipo de lagares, aínda que en Portugal se constatou o uso dalgún ata o 1700. Noutras rexións coma na actual Turquía séguense a usar na actualidade.

VIDEO

MAPA 

 

Fuente: Comunidades de Montes de Lantaño

XOAN ARCO DA VELLA

PETROGLIFO DE COTO SIRIBELA - TOURÓN - PONTE CALDELAS

 PETROGLIFO DE COTO SIRIBELA

TOURÓN

PONTE CALDELAS

 Área arqueolóxica de Tourón
       O concello de Ponte Caldelas presenta numerosos recursos rupestres. Os máis significativos están na parroquia de Tourón onde se atopa un dos complexos de arte rupestre ao aire libre mais singulares do territorio galego, a Área arqueolóxica de Tourón, un recinto de máis de 150.000 metros cadrados que nos permite visitar cinco estacións con gravados nunha ruta de grande beleza paisaxística.

      A área Arqueolóxica do monte de Tourón é unha boa antesala para coñecer máis a fondo o sentido dos petroglifos que se despregan por toda a zona.

     Estes gravados rupestres representan unha gran variedade de motivos que van desde as combinacións xeométricas ata as habituais escenas de caza.

        Desde o punto de vista compositivo podemos diferenciar a existencia de petroglifos sinxelos, como os círculos de Outeiro dá Forcadela, e outros extraordinariamente complexos, como o gran panel de Laxe dás Cruces, que contén un numeroso e heteroxéneo conxunto de motivos xeométricos e naturalistas, ou a gran escena de caza gravada en Naval de Martiño.

       Para visitar o recinto ir provisto de roupa abrigo e calzado cómodo, xa que estamos nunha zona de montaña. Recorda que a luz do amencer e do atardecer reforza a percepción dos surcos.

“Coto da Siribela”
        Estación onde destaca o petroglifo do ‘Orante de Siribela’, unha figura de aparencia humana con brazos abertos e amplas mans ou quizais ás e dotado con falo. Está situado baixo unha parella de cervos, un con gran cornamenta.

Ademais de escenas de equitación con xinetas, tamén destaca un animal sen cornamenta, unha espiral, cazoletas e combinacións circulares.

       Ao seu lado esta o monumento “Recordando os Cervos”, unha moderna escultura construída con grosa láminas aceiro corten con figuras modernas dun grupo de cervos que recordan aos cérvidos que habitaban estes montes, na Idade de Bronce ( III e II A.C.), e que cazaban os nosos antepasados. O seu emprazamento é un excelente mirador.

 

MAPA 

 

Fuente: Web Terras de Pontevedra

XOAN ARCO DA VELLA

SARTEGO DE SANTO ANDRÉ - ABELENDA DAS PENAS - CARBALLEDA DE AVIA

 SARTEGO DE SANTO ANDRÉ

ABELENDA DAS PENAS

CARBALLEDA DE AVIA

      A igrexa de Santo André (Abelenda dás Penas) de orixe románico, data do século XII e conserva parte do seu estilo primitivo coa súa espadana.

      Onde destaca a filada de canecillos e cruces célticas no tímpano.

      Está rodeada por un recinto amurallado formado por perpiaños, e na chaira que ten diante hai un cruceiro que ben podería datar do S:XVII.

      No lado Norte da igrexa atopámonos cunha sepultura escavada na roca, nun pequeno afloramiento granítico que apenas sobresae do chan, é do tipo antropomorfo, ten a cabeza moi marcada, estreitándose moito na parte do pescozo, é de adulto e está orientada este-Oeste. 

      Conserva á súa ao redor un rebaixe para encaixar a laxa de cuberta.

       Posiblemente datase dos primeiros anos da igrexa, ao redor do S:XII.

Os outros tres lados que rodean a igrexa, están cheos de sepulturas que chegan a tocar os muros da mesma, sendo un espazo cementerial no que pode detectarse que son dunha gran antigüidade.

MAPA

 

Fuente : Web enricvillanueva.wordpress.com

XOAN ARCO DA VELLA

 

TUMBAS DE LAXE DE PRADO - VILANOVA - O HIO - CANGAS

 TUMBAS DE LAXE DE PRADO

VILANOVA

O HIO

CANGAS

       Na parroquia de O Hío podemos atopar unhas antigas tumbas escavadas na propia roca. A pesar de que se descoñece a historia destes sartegos podemos intuír que son típicas dos séculos VI ao X.

Vilanova
       Vilanova é un lugar da parroquia do Hío no concello pontevedrés de Cangas na comarca do Morrazo. Segundo o IGE, en 2011 tiña 369 habitantes (188 homes e 181 mulleres).

O Hío
       Santo André do Hío é unha parroquia que se localiza no oeste do concello pontevedrés de Cangas. Segundo o padrón municipal de 2014 tiña 2.938 habitantes (1.478 homes e 1.460 mulleres) distribuídos en 7 entidades de poboación, o que supón unha aumento en relación ao ano 1999 cando tiña 2.885 habitantes.

Xeografía
     A parroquia está situada ao oeste do concello. Varias das súas praias adoitan ter Bandeira Azul. Está cruzado por dous regatos. O rego de Donón nace en Donón, o seu leito e do Hío ata O Facho e desemboca en Barra. Ten a vertente na ría de Vigo cunha lonxitude de 2.025 m e remata en estuario. O Lagares nace en Vilanova e desemboca na praia de Areabrava. Ten a vertente na ría de Aldán, o seu réxime é regular cunha lonxitude de 2.100 m e acaba en estuario.

 Historia
      O Hío comezou a estar habitado na Idade de Ferro, cando se poboou o Facho de Donón, onde logo se levantou o santuario galaico ao deus Berobreo. Na Idade Media pertenceu ao couto feudal da Casa de Soutomaior.

       Desde 1821, momento en que se constituíron os actuais municipios, ata 1862 pertenceu a Bueu, de igual xeito que a veciña freguesía de Aldán.

       No ano 1929 os emigrantes do Hío en Buenos Aires enviaron cartos para construír unha casa e traer un médico para a parroquia.

Patrimonio
       O cruceiro do Hío é obra de Xosé Cerviño, canteiro de Augasantas (Cerdedo-Cotobade). Foi feito en 1872, e está situado fronte ao adro e forma parte dun conxunto artístico-relixioso composto pola igrexa románica de Santo André de Hío e mais a casa reitoral.

É da gran valor cultural un santuario galaico-romano na aldea de Donón, situado na Costa da Vela, concretamente no Monte do Facho.

Lugares do Hío
     Donón, O Igrexario, Liméns, Nerga, Pinténs, Vilanova, Vilariño.

VIDEO

MAPA 

 

XOAN ARCO DA VELLA