PASOS DE PAZOS - RÍO ALMOFREI CARBALLEDO - CEDEDO COTOBADE

PASOS DE PAZOS

RÍO ALMOFREI

PAZOS

CARBALLEDO

CERDEDO COTOBADE

Río Almofrei
     O río Almofrei é un pequeno río galego que flúe na provincia de Pontevedra.

     É afluente, pola beira esquerda, do río Lérez e a súa lonxitude é de aproximadamente 26 km, o que o converten no máis longo dos seus tributarios.

Étimo
     A denominación do río está vinculada ao lugar e parroquia de Almofrei (Cerdedo-Cotobade), que bañan as súas augas, de xeito que ben expresado o seu nome sería "río de Almofrei", o que é bastante característico na denominación de numerosos ríos menores.

     Á súa vez o nome da parroquia é de orixe xermánica dun posesor, seguramente altomedieval, con nome gótico latinizado, Ermaufredus, que polo xenitivo, Ermaufredi, pasou por evolución ao galego Almofrei.     Outros autores falan dunha orixe árabe da palabra, que conservaría en galego o significado de funda na que se leva a cama de viaxe.

Descrición
Fontes
     O Almofrei nace preto do lugar de Fraguas, na freguesía de Santiago de Caroi, dentro do concello de Cerdedo-Cotobade, por debaixo do monte Seixo, que está xa no municipio da Lama, a uns 671 msnm.

Percorrido
     Logo do seu nacemento e ao longo do seu curso atravesa outras das freguesías de Cerdedo-Cotobade: Corredoira, Loureiro, Carballedo, Rebordelo, Borela e Almofrei, que é a que lle empresta o seu nome ao río.

     Pouco despois de pasar por esta, entra na parroquia de Bora, xa do concello de Pontevedra, para moi logo desaugar no río Lérez á altura do lugar de Ponte Bora. O sentido xeral do percurso do río é de NO a SE.

Afluentes
     Os afluentes do Almofrei son pequenos regatos de escaso desenvolvemento lonxitudinal. Pola dereita salientan o rego da Pereira, o rego de Chan das Latas e o rego do Pego. Pola esquerda, o rego de Borela, no curso medio xa, é o máis importante.

Réxime hídrico
     O Almofrei é un típico río de réxime hídrico pluvial de tipo oceánico, coas características da súa conca, que segundo a altura recolle anualmente entre 1.500 mm e máis de 2.000 mm. A súa bacía esténdese sobre 77,5 km² e o seu caudal medio é de 3,58 m³/s.

Intervención humana
Construcións
     Ó longo do seu percorrido hai un bo numero de muíños, un batán, e praias e piscinas fluviais.

MAPA

 

SÍGUENOS:

Facebook

XOAN ARCO DA VELLA  

O PARAISO EXISTE  

Twitter

XOAN ARCO DA VELLA

Pinterest

XOAN ARCO DA VELLA 

Google+

XOAN ARCO DA VELLA

Instagram

XOAN ARCO DA VELLA 

YouTube

XOAN ARCO DA VELLA

XOAN ARCO DA VELLA

ANTIGUA PAPELEIRA DE MACEIRIÑAS - RÍO SAN XUSTO - LOUSAME

ANTIGUA PEPELEIRA DE MACEIRIÑAS

RÍO SAN XUSTO

LOUSAME

     Houbo no municipio de Lousame varias fábricas de papel que agora están en ruínas, por exemplo, a fábrica de Fontán en O Castro, Labarta, Maceiriñas, A Galiñeira, ou a de Brandia, onde hai un área recreativa e uns muiños. Existe unha ruta de senderismo na cal podemos ver as ruínas das fábricas, cascadas e outros puntos interesantes do municipio.

 Ruta das Fabricas de Papel
     Na provincia galega da Coruña,nas Rías Baixas, atópase un lugar máxico no que o senderista vese rodeado dunha frondosidade salvaxe trátase da «Ruta das fábricas de papel abandoadas», na Ría de Muros Noia, aquí a natureza ocupou antigos edificios e tinguiu de verde, de hedras e musgo as súas fachadas. En tempos menos tecnificados, a calidade e cantidade da auga era imprescindible para a fabricación de papel, por iso moitas fábricas situáronse nas ladeiras dos ríos Vilacaboa e San Xusto.

 
     Neste paseo polas antigas papeleras de Brandía a beiras do río San Xusto e Vilacoba as ruínas destas vellas fábricas retrotraen a unha época moi produtiva e que hoxe en día dotan ao recinto dun ambiente misterioso de gran atractivo.

     Esta ruta discorre por Lousame, un dos concellos con maior identidade rural e forestal de Ría de Muros-Noia; pero ademais este percorrido depara grandes sorpresas ao senderista, xa que leva a descubrir o importante patrimonio industrial que aínda se conserva.

     A ruta comeza no Parque de San Mamede onde as formacións graníticas -bolos graníticos- sempre sorprenden ao visitante; ademais as grandes masas forestais que hai en todo o concello converten os camiños en auténticos pasadizos nalgúns dos seus tramos. Tras este pasaxe, aparecen as antigas Papeleiras de Brandía, á beira do Rio San Xusto, onde as ruínas destas vellas fábricas transportan, a unha época de moito traballo que hoxe en día dotan a todo o recinto dun ambiente misterioso, de gran atractivo natural e paisaxístico.

Historia do pasado
     Durante todo o tramo, a beiras do Vilacoba, fórmanse saltos de auga, aínda que noutras zonas a auga circula mansa.

 
     O senderista non só estará en contacto íntimo coa natureza, senón que tamén descubrirá e coñecerá a historia do pasado, os enxeños hidráulicos que forman parte da cultura popular doutros séculos. Papeleras, canles e muiños, conforman un sistema de aproveitamento ecolóxico do auga.

     Sen ningunha dúbida a Ruta das Papeleras é un bo exemplo de como a natureza adoita apropiarse do que é seu, creando unhas estampas insólitas, onde a vexetación e as pedras establecen unha contorna única.

     Un carreiro que mostra un patrimonio industrial, envolvido polos fentos, as árbores e o musgo.

MAPA

SÍGUENOS:

Facebook

XOAN ARCO DA VELLA  

O PARAISO EXISTE  

Twitter

XOAN ARCO DA VELLA

Pinterest

XOAN ARCO DA VELLA 

Google+

XOAN ARCO DA VELLA

Instagram

XOAN ARCO DA VELLA 

YouTube

XOAN ARCO DA VELLA

XOAN ARCO DA VELLA

ANTIGUA PAPELEIRA DE FONTÁN - O CASTRO - RÍO VILACOBA - LOUSAME

ANTIGUA PAPELEIRA DE FONTÁN

O CASTRO

RÍO VILACOBA

LOUSAME

Ruta das Fabricas de Papel

     Na provincia galega da Coruña,nas Rías Baixas, atópase un lugar máxico no que o senderista vese rodeado dunha frondosidade salvaxe trátase da «Ruta das fábricas de papel abandoadas», na Ría de Muros Noia, aquí a natureza ocupou antigos edificios e tinguiu de verde, de hedras e musgo as súas fachadas. En tempos menos tecnificados, a calidade e cantidade da auga era imprescindible para a fabricación de papel, por iso moitas fábricas situáronse nas ladeiras dos ríos Vilacaboa e San Xusto.

     Neste paseo polas antigas papeleras de Brandía a beiras do río San Xusto e Vilacoba as ruínas destas vellas fábricas retrotraen a unha época moi produtiva e que hoxe en día dotan ao recinto dun ambiente misterioso de gran atractivo.

     Esta ruta discorre por Lousame, un dos concellos con maior identidade rural e forestal de Ría de Muros-Noia; pero ademais este percorrido depara grandes sorpresas ao senderista, xa que leva a descubrir o importante patrimonio industrial que aínda se conserva.

     A ruta comeza no Parque de San Mamede onde as formacións graníticas -bolos graníticos- sempre sorprenden ao visitante; ademais as grandes masas forestais que hai en todo o concello converten os camiños en auténticos pasadizos nalgúns dos seus tramos. Tras este pasaxe, aparecen as antigas Papeleiras de Brandía, á beira do Rio San Xusto, onde as ruínas destas vellas fábricas transportan, a unha época de moito traballo que hoxe en día dotan a todo o recinto dun ambiente misterioso, de gran atractivo natural e paisaxístico.

Historia do pasado
     Durante todo o tramo, a beiras do Vilacoba, fórmanse saltos de auga, aínda que noutras zonas a auga circula mansa.

     O senderista non só estará en contacto íntimo coa natureza, senón que tamén descubrirá e coñecerá a historia do pasado, os enxeños hidráulicos que forman parte da cultura popular doutros séculos. Papeleras, canles e muiños, conforman un sistema de aproveitamento ecolóxico do auga.

     Sen ningunha dúbida a Ruta das Papeleras é un bo exemplo de como a natureza adoita apropiarse do que é seu, creando unhas estampas insólitas, onde a vexetación e as pedras establecen unha contorna única. 

     Un carreiro que mostra un patrimonio industrial, envolvido polos fentos, as árbores e o musgo.

Antigua papeleira de Fontán
     É o exemplo máis significativo da actividade industrial relacionada co papel e os curtidos na comarca de Noia, xunto co aproveitamento da auga dos seus ríos.

     Fundada no 1863 como fábrica de papel polo ilustre matemático e xeógrafo Domingo Fontán. Tratábase da fábrica de “El Castro”, da que Domingo Fontán era un dos socios fundadores, cecais o máis importante, pero non o único, como afirma Carré Aldao no libro “Geografía del Reino de Galicia”, coa que parece que o Estado contratou o “papel de oficio”. A principios de 1857 un incendio destrúe a fábrica de Fontán e compañía (nas aguas de papel figura o nome de FONTAN), pero foi restaurada e posta en funcionamento pouco despois, xa que en 1864 aparece no “Indicador” como propiedade de Domingo Fontán.

 
     Domingo Fontán faleceu en 1866 e a fábrica aparece nos estatutos de 1879 e 1888 a nome do seu fillo Manuel Fontán Riva. Nos anuarios destes anos apareceu tamén en Noia a entidade “Fontán Hermanos” fabricantes de papel, cecais un establecemento exclusivamente comercial e postal. 

     Esta estrutura, que se uníu á outrora importante industria do papel nos ríos Vilacoba e San Xusto, atópase na ribeira esquerda do río Vilacoba á altura do lugar de O Castro, na parroquia de Lousame.

     É un edificio de planta rectangular con cuberta a dúas augas e con gran cantidade de fiestras dispostas de xeito rítmico, o que respondía a criterios funcionais: cumprían coa ventilación necesaria do interior para o secado do papel.

     Repítense dous niveis de catorce fiestras, tendo o corpo máis baixo catro aberturas máis grandes. A auga chegáballe a través dunha canle de pedra de lonxitude considerable e con moita capacidade, que recollía a auga río arriba e trasportábaa cara á fábrica. 

     O edificio atópase ao pé dun castro situado nun outeiro que o rodea nun meandro do río Vilacova chamado “Coto do Castro”, o cal serviu de canteira de pedra para a súa construción.

MAPA

SÍGUENOS:

Facebook

XOAN ARCO DA VELLA  

O PARAISO EXISTE  

Twitter

XOAN ARCO DA VELLA

Pinterest

XOAN ARCO DA VELLA 

Google+

XOAN ARCO DA VELLA

Instagram

XOAN ARCO DA VELLA 

YouTube

XOAN ARCO DA VELLA

Fuentes: ABC

Web Patrimonio Galego

XOAN ARCO DA VELLA

PETO DE SANTIAGO - CAROI - CERDEDO COTOBADE

 PETO DE SANTIAGO

CAROI

CERDEDO COTOBADE

Petos de Ánimas
     Os petos de ánimas son unha das manifestacións materiais do culto aos mortos, da devoción das ánimas; non deixa de falarnos das ideas moi profundas na mentalidade galega sobre a vida e a morte.

     Afirman os historiadores e etnógrafos que o peto de ánimas xorde despois do século XVI, na situación político-relixiosa da Contrarreforma, é entón cando aparece a idea do Purgatorio.

Segundo Castelao:
     "A nova devoción suprímeo a idea de castigo eterno".

     A mediados do século XVII, Galicia xa deixara de pensar no Inferno para que se entregue de cheo a idea do Purgatorio, do que os seus mortos queridos podían salvarse a forza de oracións e boas obras.

     A finalidade destes elementos populares é a de ofrecer ofrendas de todo tipo (flores, cera, patacas, maíz, pan, aceite ...), ás ánimas que non atopan descanso no Purgatorio, para que alcancen a felicidade no Ceo; unha vez liberadas intercederán por quen fixo a ofrenda, e daban diñeiro para que o cura o administre e dixese misas polos defuntos.

     Os retablos das ánimas, os petos en que se pide a esmola durante a misa e as obras de cantería son manifestacións de culto ás ánimas.

     O estilo artístico , de cantería defínese como "popular"; os devotos coñecían perfectamente as formas e cores que querían e non lle pedían ao canteiro artesan outra cousa que facer a obra encargada coa súa mellor habilidade.

     Os petos unen arquitectura e escultura, e a súa estrutura divídese en tres partes:

- Estructura arquitectónica básica.
- Unha cavidade similar a unha capeliña que ocupa o eixe central e superior (buqueira).
- Unha cavidad case sempre na base da capeliña, tapada cunha lámina de ferro e un buraco para meter as ofrendas (Alxibeira).

MAPA

SÍGUENOS:

Facebook

XOAN ARCO DA VELLA  

O PARAISO EXISTE  

Twitter

XOAN ARCO DA VELLA

Pinterest

XOAN ARCO DA VELLA 

Google+

XOAN ARCO DA VELLA

Instagram

XOAN ARCO DA VELLA 

YouTube

XOAN ARCO DA VELLA

XOAN ARCO DA VELLA

CRUCEIRO CAPELIÑA DE OUTEIRO - OUTEIRO - TARAGOÑA - RIANXO

CRUCEIRO CAPELIÑA DE OUTEIRO

OUTEIRO

TARAGOÑA

RIANXO


 

Cruceiros de capela
     Unha tipoloxía particular de cruceiro é o denominado cruceiro de capela, chamados así porque o fuste remata nunha pequena capeliña aberta ó fronte, que leva no interior a imaxe da Virxe. Sobre o teito desta capeliña érguese a cruz característica dos cruceiros.

     A maioría dos que se puideron datar corresponden ó século XVII, aínda que hai exemplares datados entre o XVI e o XVIII. Suxeriuse que están relacionados cos rollos ou picotas castelás, pelourinhos en Portugal, dos que xa non queda ningún en Galicia.

Estrutura
     Son todos eles menos esveltos cós cruceiros clásicos, cun fuste máis curto e groso, adoito de sección octogonal ou cadrada achafranada. 

     Por veces, o fuste presenta algunha decoración, como pode se-los instrumentos da Paixón, imaxes de santos (San Francisco de Asís, San Antón de Padua, San Bieito, San Bernardo ou o apóstolo Santiago). Tamén poden verse cunchas de vieiras ou outros elementos.

     A base está formada por unha plataforma de planta cadrada con varios chanzos de pedra. En ocasións, é octogonal pero, en calquera caso, a plataforma é normalmente baixa. A columna carece de pedestal e remata nun capitel plano, coa única función de servir de base á capela. Por veces pode ter un anxo con ás esculpido na parte anterior e, ocasionalmente, tamén nos bordos laterais.

 
     A capela está formada por tres pedras cuadrangulares que abren polo frontal, formando unha estrutura prismática aberta. As paredes son lisas e sen ornamentar, aínda que ás veces presenta baixorrelevos nas caras externas –máis frecuentes nos cruceiros máis antigos- ou decoración de bólas nos bordos.

     Cando existe, esta decoración exterior pode representa-la Virxe, Santiago ou outra imaxe relixiosa (Cristo, San Francisco, o papa San Clemente ou San Gregorio). En Rois hai un que tamén presenta imaxes esculpidas nas caras interiores.

     A capela pecha por riba por un teito de base plana e coa parte superior a modo de telladiño a catro augas. Hai cruceiros, coma o de Loreto, en Porto do Son, nos que o teito remeda unha bóveda de canón.

     En case tódolos casos, a capeliña está ocupada pola imaxe dunha Virxe co meniño no colo; en exemplares máis modernos pode estar representada a Inmaculada ou a Virxe Dolorosa. É precisamente a Virxe de Loreto, frecuente nestas capeliñas, a que lle dá o nome de cruceiros de Loreto co que tamén se designan. Non son infrecuentes os cruceiros baleiros por roubo da imaxe, que nalgún caso foi substituída por outra moderna.

 
     Sobre a capela, érguese unha cruz coma nos cruceiros clásicos, co Cristo esculpido na cara anterior e só ocasionalmente unha Piedade na posterior, coma no Cruceiro das Neves de Ourolo, Taragoña, ou no de Pastoriza, tamén en Taragoña.

     Só se ten constancia dun dos escultores deste tipo de cruceiros, Xohán de Vilasoa, de Comoxo (Boiro). Castelao recolle de Pérez Constanti un documento datado en 1589 polo que se lle contrata a construción por nove ducados do cruceiro de Teaño (Boiro), "con su caja donde se ponga la imagen de Ntra. Sra. y con tres escaleras al pié, de buena piedra (...) y las imágenes muy buenas...". Deste cruceiro xa só quedan algúns restos.

     Descoñécese se orixinalmente estiveron pintados ou non, pero hai constancia nalgúns casos de que os veciños pintan as imaxes, sobre todo a da Virxe, con vivas cores.

MAPA

SÍGUENOS:

Facebook

XOAN ARCO DA VELLA  

O PARAISO EXISTE  

Twitter

XOAN ARCO DA VELLA

Pinterest

XOAN ARCO DA VELLA 

Google+

XOAN ARCO DA VELLA

Instagram

XOAN ARCO DA VELLA 

YouTube

XOAN ARCO DA VELLA

XOAN ARCO DA VELLA