Bora Santa Mariña de Bora é unha parroquia que se localiza no concello de Pontevedra.
Segundo o padrón municipal en 2008 tiña 814 habitantes (411 mulleres e 403 homes), 58 menos ca en 2000. Ten dezasete entidades de poboación.
A festa patronal, santa Mariña, celébrase os días 22 e 23 de xullo.
Xeografía Limita ao norte coa parroquias de Santo André de Xeve (a través do río Lérez), ao sur con Marcón, ao leste con Tenorio e Almofrei (do concello de Cerdedo-Cotobade, a través do río Almofrei) e ao oeste con Mourente. Está atravesada pola estrada N-541.
Historia Sobre os ríos hai dúas pontes antigas. Nunha delas librouse en 1809 unha decisiva batalla na Guerra da Independencia Española contra as tropas francesas do xeneral Ney.
No seu momento pertenceu ao concello de Mourente.
Patrimonio Baldaquino de Bora, con Santiago (á esquerda) e San Pedro (á dereita) Peto de ánimas dos Gardas Civís de Ponte Bora.
Da igrexa parroquial consérvanse un fragmento dun antigo baldaquino representando a Santiago e San Pedro, hoxe exposto no Sexto Edificio do Museo de Pontevedra.
Na parroquia hai tres petos de ánimas: O peto de ánimas dos Gardas Civís de Ponte Bora está no lugar do Pío, na parede dunha vivenda particular diante da estrada N-541. É de caste pechada e consta de dúas partes: a superior ten dous gardas civís facendo garda con escopeta e baioneta ante unha custodia, e inclúe a data AÑO DE 1851 rodeada do texto FUE DEBOCION D. DIEGO CERVINO. O retablo das ánimas, que aparece no libro de Castelao As cruces de pedra na Galiza, é de pedra policromada, pero coas cores xa esvaídas. Ten a pomba do Espírito Santo sobre a cabeza de Cristo crucificado xunto a dúas Virxes. Baixo deles hai tres ánimas: un bispo con mitra no centro, un cura con bonete á esquerda, e unha muller á dereita. Sobre o retablo aparece o texto HERMS. DEBOTOS DE LAS BENDITAS ANIMAS DEL PURGTO.
O peto de ánimas do Camiño Vello do Río está preto da ponte que cruza o Almofrei cara a Xeve, na parede dunha casa abandonada. É aberto cun pequeno tellado de pedra. O retablo é de pedra policromada cun Cristo na cruz entre dúas Virxes, con tres ánimas baixo eles: un cura con bonete no centro, un home á esquerda e unha muller á dereita.
O peto de ánimas de Tombo é de caste pechada cunha reixa metálica, encaixado na faciana dunha casa vellas. Ten retablo de madeira, en mal estado de conservación.
Lugares de Bora Cara, A Cardosa, A Corval, O Couto, A Igrexa, A Lameliña, As Leiras, O Pío, As Pontes, Portamuíño, O Quinteiro, O Salgueiral, O Teso, O Tombo, O Valo, Vilares
Carballedo San Miguel de Carballedo é unha parroquia que se localiza no concello pontevedrés de Cerdedo-Cotobade.
Segundo o IGE en 2011 tiña 329 habitantes (143 homes e 186 mulleres), o que supón unha diminución respecto do ano 1999 cando tiña 350 habitantes. Dos 14 lugares da parroquia, 11 están habitados.
O topónimo fai referencia á abundancia de carballos na zona.
Patrimonio No Castro da Cruz atopouse un pendente de ouro, e preto do poboado atopáronse restos dunha vila romana. No lugar da Braña está situado o pazo da Braña, do século XVIII.
No lugar do Campo da Poza, ao pé do monte Coirego, está o Observatorio astronómico de Cotobade.
Lugares de Carballedo A Asperiña, O Berberote, A Braña, A Chan, O Comareiro, A Cuqueira, Doade, A Igrexa, A Lomba, Paraños, Pazos, Silvela, Sión, Trabazo
Cerdedo-Cotobade Cerdedo-Cotobade é un concello da provincia de Pontevedra creado o 22 de setembro de 2016 a partir da fusión dos concellos de Cerdedo e Cotobade.
Ten 5.815 habitantes (suma de datos do IGE 2018) e unha superficie de 214,5 km².
Limita cos concellos de Pontevedra, Campo Lameiro, A Estrada, Forcarei, A Lama e Ponte Caldelas.
Toponimia O topónimo procede da combinación do concello de Cerdedo e do concello de Cotobade trala súa fusión.
Cerdedo Cerdedo, como Cerdido, é un fitotopónimo abundancial para un lugar con presenza de cerdeiras.
Cotobade En ocasións pensouse que o topónimo Cotobade derivaba de couto do abade, dado que toda a comarca pertencía á antiga xurisdición que exercía o superior do convento de bieitos de Tenorio, e como tamén mal referenciara o Padre Sarmiento.
O nome aparece referenciado ao logo da historia coma: Castro Cutubade cum tota terra sua (ano 1180); Terra que dicitur Montes in qua est castellum Cutubadi (ano 1182), Terra que dicitur Montes in qua est castellum Cutubadi (ano 1188); castrum quod dicitur Cotobadi cum pertinentiis suis (ano 1199), castrum quod dicitur Cotobade (ano 1225).
Cotobade débese descompoñer en coto, palabra galaica de orixe prerromana *Cotto (…) e un nome persoal en xenitivo Bade, o cal se repite illado na toponimia galega e parece que non é aférese de abbas -atis, "abade", senón o antropónimo Vatis (Ares 2001:74).
Patrimonio Patrimonio arqueolóxico Calzada do monte Pé da Múa. Petróglifos de Pedra das Ferraduras, na parroquia de San Xurxo de Sacos e de Portela da Laxe, na parroquia de Viascón.
Patrimonio arquitectónico Igrexa de San Martiño de Rebordelo. Igrexa de San Xurxo de Sacos. Igrexa de Santa María de Sacos. Mosteiro de San Pedro de Tenorio. Ponte sobre o río Lérez. Capela de Santo Antón en San Xoán de Cerdedo. Capela de San Bartolomeu en Chamadoira.
Etnografía Festas e celebracións A festa da vincha, celebrada durante o entroido en Cerdedo; A festa do xabarín, celebrada en abril en Cerdedo; A rapa das bestas, celebrada no mes de agosto en Cuspedriños; A festa do requeixo, celebrada en xuño en Corredoira; A festa da filloa, celebrada en setembro en Valongo.
Parroquias de Cerdedo-Cotobade Aguasantas (Santa María), Almofrei (San Lourenzo), Borela (San Martiño), Carballedo (San Miguel), Caroi (Santiago), Castro (Santa Baia), Cerdedo (San Xoán), Corredoira (San Gregorio), Figueiroa (San Martiño), Folgoso (Santa María), Loureiro (Santiago), Parada (San Pedro) | Pedre (Santo Estevo), Quireza (San Tomé), Rebordelo (San Martiño), Sacos (Santa María) | San Xurxo de Sacos (San Xurxo), Tenorio (San Pedro), Tomonde (Santa María) Valongo (Santo André), Viascón (Santiago)
Xesta San Bartolomeu de Xesta é unha parroquia que se localiza no concello da Lama.
Segundo o padrón municipal de 2004 tiña 349 habitantes (188 mulleres e 161 homes), distribuídos en 9 entidades de poboación, o que supón un aumento en relación ao ano 2004 cando tiña 300 habitantes.
Lugares de Xesta O Aredo, As Barreiras, Campelo, A Grifa, Liñares, O Outeiro, Pigarzos, Portomartiño, Xesta
A Lama A Lama é un concello da provincia de Pontevedra, pertencente á comarca de Pontevedra.
Segundo o IGE en 2016 tiña 2587 habitantes. Padrón municipal de 2003: 2957 habitantes. O seu xentilicio é lamense.
Xeografía O concello, de 117,76 km², está situado na serra do Suído, no leste da provincia de Pontevedra, a uns 25 km da capital provincial. Limita ao norte con Beariz (provincia de Ourense), Forcarei e Cerdedo-Cotobade, ao sur con Fornelos de Montes, ao leste con Avión e con Beariz (ambos os dous na provincia de Ourense) e ao oeste con Ponte Caldelas e con Cerdedo-Cotobade.
Comunicacións A principal vía de comunicación é a PO-255 (que comunica con Ponte Caldelas e que permite chegar a Pontevedra e a PO-235 que une o concello con Carballedo, capital do municipio de Cerdedo-Cotobade.
Demografía A pirámide poboacional é a dun concello rural galego. É dicir, a poboación é avellentada. Pero recentes campañas municipais para atraer residentes ao termo municipal, conseguiron manter o censo.
De todas as maneiras, segue sendo inferior ao censo de 1995 (cando vivían 3.517 veciños).
A poboación do municipio está bastante diseminada nas 10 parroquias do concello. Mais a parroquia capital é con notoriedade, a máis poboada.
Historia Consérvanse restos arqueolóxicos das culturas megalíticas, como as mámoas de Portela da Cruz, O Seixo, O Suído, e Antas. Da idade de bronce atopouse na Lama unha espada de tipo argárico de hai 3500 anos, e en Verducido e no castro de Gaxate varias hachas de bronce.
Desta idade son os gravados rupestres en Chan do Campo, Outeiro Seixiño, Val do Gato, e Laxa das Puzas (Verducido). Hai tres castros identificados: o monte do Castro en Gaxate, o monte do Castro na Lama, e o castro de Xende.
Na época medieval a zona norte foi colonizada polos monxes do mosteiro da Armenteira a partir do século XV, e o resto pertencía aos señores de Soutomaior, que contaban cunha fortaleza en Fornelos.
Nos séculos XVII e XVIII aumentou a poboación e a gandería pola introdución do millo, e a pataca procedentes de América. Coas mudanzas que implicaron na agricultura, comezou a desaparecer a emigración a Castela dos temporeiros para a sega do trigo en verán, e aumenta a construción de camiños, igrexas, pazos e pontes. Desta época son as pontes de Verducido sobre o río Parada, a do antigo camiño de Ribadavia a Pontevedra e o de Liñares.
A emigración a América dos séculos XIX e XX fixo posible a compra das terras aos nobres e a construción de edificacións educativas e centros de beneficencia.
Turismo A Lama conta coa ruta homologada de sendeirismo PR-G 135 "Roteiro da Escuadra". É unha ruta sendeirista lineal de 7 km, entre o Peso (A Escuadra) e a área recreativa de Santa Mariña, na Serra do Cando. Na Serra do Suído atópanse os singulares chozos.
Parroquias da Lama Antas (Santiago), A Barcia do Seixo (Santa Ana), Covelo (San Sebastián), Escuadra (San Lourenzo), Gaxate (San Pedro), A Lama (San Salvador), Seixido (San Bartolomeu), Verducido (San Martiño), Xende (San Paulo), Xesta (San Bartolomeu)
