viernes, 3 de abril de 2020

PETO CAMIÑO DA FRANQUEIRA - PRADO DA CANDA -COVELO

PETO CAMIÑO DA FRANQUEIRA
PRADO DA CANDA
COVELO


    Os petos de ánimas, os cruceiros e os canastros son os tres referentes do que poderiamos chamar os monumentos de arte menor da arquitectura rural de Galicia.


     Para a arte maior deixamos as igrexas, muiños, pazos e outras construcións de carácter civil ou militar como torreóns, murallas, etc.


     Polos montes e vales do sur de Galicia e do norte de Portugal, topámosnos/topámonos con frecuencia con estas encantadoras expresións da arte rural.


     Hoxe adicámoslle a nosa atención aos petos de ánimas e pequenos monumentos piadosos que ao longo dos séculos, sobre todo a partir do XVII han ir xurdindo en pobos e aldeas.


     Os petos de ánimas son esas pequenas capeliñas que se atopan polo xeral nos camiños e encrucilladas para honrar ás ánimas que esperan a súa liberación no purgatorio en cuxa hucha ou peto depositan os fieis as súas esmolas para financiar as misas que axuden a levalos ao ceo onde, xa na gloria, intercederán polos seus benefactores.


     Estes sinxelos monumentos obra dos canteiros locais, adoitan estar decorados cunha representación das pobres ánimas mergulladas en linguas de lume e en actitude suplicante, cara o seu intercesor que adoita ser un santo, San Antonio, por exemplo, un bispo ou a Virxe do Carmen, entre outros.


     Tamén se atopan, sobre todo en Portugal, construcións deste tipo, pero non adicadas ás ánimas do purgatorio senón a unha devoción en particular, sendo bastantes frecuentes as relacionadas con Cristo cruficado.


     En Fornelos, que significa hornacina en galego, teñen unha dedicada a San Lorenzo.

MAPA

SÍGUENOS:
Facebook
Twitter
Pinterest
Google+
Instagram
YouTube
XOAN ARCO DA VELLA

PETO DA ALDEA - A ALDEA - ESTÁS - TOMIÑO

 PETO DA ALDEA
A ALDEA
ESTÁS
TOMIÑO


Petos de Ánimas
     Os petos de ánimas son unha das manifestacións materiais do culto aos mortos, da devoción das ánimas; non deixa de falarnos das ideas moi profundas na mentalidade galega sobre a vida e a morte.



     Afirman os historiadores e etnógrafos que o peto de ánimas xorde despois do século XVI, na situación político-relixiosa da Contrarreforma, é entón cando aparece a idea do Purgatorio.



Segundo Castelao:
     "A nova devoción suprímeo a idea de castigo eterno".



     A mediados do século XVII, Galicia xa deixara de pensar no Inferno para que se entregue de cheo a idea do Purgatorio, do que os seus mortos queridos podían salvarse a forza de oracións e boas obras.



     A finalidade destes elementos populares é a de ofrecer ofrendas de todo tipo (flores, cera, patacas, maíz, pan, aceite ...), ás ánimas que non atopan descanso no Purgatorio, para que alcancen a felicidade no Ceo; unha vez liberadas intercederán por quen fixo a ofrenda, e daban diñeiro para que o cura o administre e dixese misas polos defuntos.



     Os retablos das ánimas, os petos en que se pide a esmola durante a misa e as obras de cantería son manifestacións de culto ás ánimas.



     O estilo artístico , de cantería defínese como "popular"; os devotos coñecían perfectamente as formas e cores que querían e non lle pedían ao canteiro artesan outra cousa que facer a obra encargada coa súa mellor habilidade.



     Os petos unen arquitectura e escultura, e a súa estrutura divídese en tres partes:



- Estructura arquitectónica básica.
- Unha cavidade similar a unha capeliña que ocupa o eixe central e superior (buqueira).
- Unha cavidad case sempre na base da capeliña, tapada cunha lámina de ferro e un buraco para meter as ofrendas (Alxibeira).


MAPA

SÍGUENOS:
Facebook
Twitter
Pinterest
Google+
Instagram
YouTube
XOAN ARCO DA VELLA

jueves, 2 de abril de 2020

PETO DOS MEDOS - OS MEDOS - ESTÁS - TOMIÑO

 PETO DOS MEDOS
OS MEDOS
ESTÁS
TOMIÑO


Petos de ánimas
   Chámanse petos de ánimas a unha das manifestacións materiais do culto aos mortos e son, xeneralmente, sinxelos monumentos de piedade popular asociados á idea do purgatorio.



    En Galicia é frecuente atopalos en camiños, encrucilladas, atrios de igrexas, etc.



     Os historiadores e etnógrafos sitúan a súa aparición a partir da Contrarreforma, datándose os máis antigos no século XVII, aínda que non sería ata o século XVIII cando se constrúan con máis profusión.



     A súa finalidade é a de ofrecer esmolas de todo tipo ás ánimas do Purgatorio, sendo o seu castigo temporal e podendo así alcanzar o Ceo.



     En compensación, unha vez liberadas intercederán por quenes realizaron as ofrendas.



     As esmolas non eran de carácter estrictamente monetarias, tamén podía tratarse de produtos agrícolas.



     Os petos de ánimas adoitan estar construídos en pedra cunha cruz no alto, polo xeral con imaxes das ánimas no lume do purgatorio e unha figura que as vela (santo, rei ou bispo).



     Na parte frontal aparece un peto para depositar a esmola e protexido cunha reixa ou un cristal.



Algúns levan lendas do tipo:

     Un alma tes e non máis, si a pérdes que farás..


MAPA

SÍGUENOS:
Facebook
Twitter
Pinterest
Google+
Instagram
YouTube
XOAN ARCO DA VELLA

CRUCEIRO DA MOTA - A MOTA - TORNEIROS - O PORRIÑO

 CRUCEIRO DA MOTA
A MOTA
TORNEIROS
O PORRIÑO


     O cruceiro da Mota está situado nun cruce de camiños baixo un baldaquino de recente feitura, aínda que orixinariamente estivo dentro da finca dunha casa próxima coñecida co Nome de “Quinta dos Oleiros”.


     Aséntase sobre unha base coas arestas rebaixadas, na que aparece unha descrición, case ilexible, de doazón na parte frontal do pedestal. 




      Sobre ela levántase o varal de forma octogonal que remata nun capitel decorado con volutas realizadas en relevo.


     A cruz, cos brazos potentados, presenta no seu anverso a figura de Cristo e a Virxe no reverso.



Petos, cruceiros e canastros
    Os petos de ánimas, os cruceiros e os canastros son os tres referentes do que poderiamos chamar os monumentos de arte menor da arquitectura rural de Galicia.



     Para a arte maior deixamos as igrexas, muiños, pazos e outras construcións de carácter civil ou militar como torreóns, murallas, etc.



     Polos montes e vales do sur de Galicia e do norte de Portugal, topámosnos/topámonos con frecuencia con estas encantadoras expresións da arte rural.



Cruceiros
     Sinal de identidade da paisaxe galega e expresión da devoción popular, os cruceiros levántanse en encrucilladas ou preto de ermidas, igrexas e cemiterios.



     Castelao dicía que un cruceiro é "un perdón do ceo", pois segundo o grande escritor galego os cruceiros eríxense para facerse perdoar algún pecado.



     Dado que en Galicia hai uns 12.000 cruceiros, as nosas faltas deben de ser grandes...


MAPA

SÍGUENOS:
Facebook
Twitter
Pinterest
Google+
Instagram
YouTube
Fuente: Web Patrimonio Galego
XOAN ARCO DA VELLA

miércoles, 1 de abril de 2020

PASOS DE XANEÁNS - RÍO TEA - A GRAÑA - PRADO - COVELO

PASOS DE XANEÁNS
RÍO TEA
A GRAÑA - PRADO
COVELO 


Río Tea
     O río Tea é un afluente do río Miño, duns 50 quilómetros de longo, que atravesa a bisbarra do Condado, no sur da provincia de Pontevedra.


Etimolxía
     Segundo Edelmiro Bascuas o hidrotopónimo "Tea" parte da raíz hidronímica indoeuropea galaica *tekw‑, co significado de ‘fluír’.


Características
     Nace da confluencia de dous brazos, dos cales un nace na parte sur da Serra do Suído, a uns 900 m., e outro a 940 m. no Faro de Avión, no límite entre as provincias de Ourense e Pontevedra.


     Baña os concellos de Covelo, Mondariz, Mondariz-Balneario, Ponteareas e Salvaterra de Miño, onde desemboca no Miño. A súa conca cobre unha área de 411 km².


     O Tea é un río de característico réxime pluvial. O seu caudal medio é de 17,5 m³/s.


    O seu percurso inicial é encaixado, abríndose xa no val de Mondariz, atravesando logo pola vila de Ponteareas, antes de ir ao Miño. Entre os seus afluentes destaca o Alén, pola dereita, que recibe aínda na montaña.


     Xa no curso baixo úneselle o Uma pola esquerda.


     Está declarado como zona especial de conservación (ZEC).


Flora
     A vexetación é moi rica, tipo bosque de galería dos ríos do sur de Galiza, a formación típica é o ameal ou formación de amieiros. A vexetación é completada con freixos, salgueiros, pradairos, sabugueiros, bidueiros, cerdeiras bravas e algún carballo. Seguindo o bosque de galería atopamos unha segunda formación na que aparece a carballeira ou fraga mixta dominada por carballos (Quercus robur L.), e completada con loureiros, pereiras bravas, acivros (aceviños), cerquiños, e ás veces freixos, pradairos e castiñeiros.


      Nos outeiros fórmanse piñeirais de piñeiro bravo (Pinus pinaster var. maritima), froito das reforestación dos séculos XIX e XX, mesturadas hoxe en día con carballos, eucaliptos etc.


     Complétase todo cunha rica formación arbustiva e herbácea: cáncaros, campaíñas, amorodeiras bravas (morotes), hedras (areiras ou hadreiras), silveiras, roseiras bravas, estripeiros, chuchameles (Lonicera spp.), fentos variados, brións etc. Así coma toxos, uces etc. nas zonas altas.


Fauna
Aves
    Gabián (Accipiter nisus)
    Garza branca (Egretta alba)
    Andoriña brava (Riparia riparia)
    Alavanco real (Anas platyrhynchos)
    Merlo rieiro (Cinclus cinclus)
    Ouriolo (Oriolus oriolus)
    Paporrubio (Erithacus rubecula)
    Picapeixe (Alcedo atthis)
    Azor (Accipiter gentilis)
    Lavandeira branca (Motacilla alba)


Mamíferos
    Rato de almiscre (Galemys pyrenaicus)
    Lontra (Lutra lutra)


Peixes
    Lamprea (Petromyzon marinus)
    Salmón (Salmo salar)
    Anguía (Anguilla anguilla)
    Reo (Salmo trutta)


Outros
    Xoaniña (Coccinella septempunctata)
    Salamántiga (Chioglossa lusitanica)
    Libélulas (Gomphus graslinii e Macromia splendens)


VIDEO
MAPA

SÍGUENOS:
Facebook
Twitter
Pinterest
Google+
Instagram
YouTube

XOAN ARCO DA VELLA